Morfologia z rozmazem jest najważniejszym, a zarazem najbardziej podstawowym badaniem diagnostycznym. Celem testu jest analiza składu i budowy elementów morfotycznych krwi i innych parametrów. Wykonywany rozmaz mikroskopowy krwi obwodowej stanowi uzupełnienie morfologii krwi. Wykonywany jest najczęściej w celu uwidocznienia nieprawidłowych poziomów białych krwinek. Uzyskane wyniki pozwalają na diagnozę szeregu schorzeń, w tym infekcji wirusowych, pasożytniczych i bakteryjnych. Informacje o rodzajach i ilościach białych krwinek są również cenną informacją w wykrywaniu białaczki.
Morfologia z rozmazem – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Na czym polega morfologia z rozmazem?
Morfologia z rozmazem jest standardowym badaniem laboratoryjnym krwi, polegającym na mikroskopowej analizie elementów morfotycznych. Należą do nich:
- krwinki czerwone (erytrocyty),
- krwinki białe (leukocyty),
- krwinki płytkowe (trombocyty).
W przypadku rozmazu krwi obwodowej dodatkowo dokonywane jest różnicowanie leukocytów na co najmniej 5 populacji:
- limfocyty,
- monocyty,
- eozynofile,
- bazofile,
- neutrofile.
Morfologia z rozmazem jest zaawansowaną analizą krwi, w której próbka krwi jest rozprowadzana na szklanej tarczy i uwidaczniania pod mikroskopem. Technik ocenia wygląd krwinek i stan błony komórkowej, co pozwala na wykrycie różnych chorób i stanów patologicznych. Morfologia z rozmazem może być wykonywana pod mikroskopem (automatycznie bądź ręcznie) lub komputerowo w dostosowanym analizatorze.
>> Kalendarz badań w ciąży – jakie badania i kiedy trzeba wykonać?
Wskzaznia do wykonania morfologii z rozmazem
Morfologia krwi jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych. Zgodnie z tym powinna być wykonywana raz w roku – nawet u osób zdrowych.
Morfologia z rozmazem zlecana jest najczęściej po nieprawidłowym wyniku zwykłego badania morfologicznego krwi. Dodatkowymi wskazaniami do wykonania badania jest podejrzenie:
- alergii,
- schorzeń tarczycy,
- chorób wywołanych wirusami bądź bakteriami,
- zaburzeń szpiku kostnego.
Morfologia z rozmazem jest również stosowana w diagnostyce chorób hematologicznych, takich jak anemia, białaczka i choroby trombocytowe.
Morfologia z rozmazem - jak się przygotować?
Przed wykonywaną morfologią krwi z rozmazem należy powstrzymać się od aktywności fizycznej i palenia papierosów. Nie powinno się również spożywać kawy. Z tego względu morfologia z rozmazem wykonywana jest w godzinach porannych.
Na badanie należy stawić się na czczo, ostatni posiłek spożywając około 12 godzin przed planowaną wizytą. Morfologii krwi z rozmazem nie należy wykonywać u kobiet w trakcie menstruacji.
>> Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – na czym polega badanie?
Jak przebiega badanie?
Morfologia krwi z rozmazem polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi z żyły łokciowej.
Morfologia z rozmazem - interpretacja wyniku
Wynik morfologii z rozmazem, oprócz zawartości podstawowych typów komórek krwi, ukazuje stężenie poszczególnych populacji leukocytów. Dopuszczalne normy krwinek białych wynoszą:
- limfocyty (LYM) – 0,6-4,1 K/µl; 20-45%,
- monocyty (MONO) – 0,1-0,4 G/l,
- eozynofile (EOS) – 0,1-0,3 K/µl (G/l),
- bazofile (BASO) – < 0,1 K/µl (G/l),
- neutrofile (NEUT) – 2,5-6,5 K/µl (G/l).
Limfocyty - nieprawidłowe wartości
Zwiększone stężenie limfocytów we krwi obwodowej towarzyszy przewlekłym i ciężkim zakażeniom bakteryjnym. Zawyżone wartości są obecne również w przypadku wirusowego zapalenia wątroby (WZW), gruźlicy, krztuśca i białaczki. Przekraczające normę wyniki mogą wskazywać na ospę, różyczkę, mononukleozę zakaźną bądź grypę.
Niskie stężenie limfocytów nazywane jest limfopenią. Przypadłość może towarzyszyć nabytym i wrodzonym schorzeniom odpornościowym. Zaniżone wartości są również obserwowane w przebiegu AIDS, nowotworu, niewydolności nerek i toczniu układowym.
>> Oznaczenie hematokrytu (HCT) – na czym polega badanie?
Monocyty - nieprawidłowe wartości
Nieznacznie zwiększony poziom monocytów obecny jest w trakcie zdrowienia po przebytym zakażeniu. Stężenie znacznie przekraczające normę może wskazywać na gruźlicę, choroby zapalne tkanki łącznej, infekcyjne zapalenie wsierdzia i marskość wątroby.
Niski poziom monocytów sugeruje psychiczne trudności – przewlekły stres, nerwicę, depresję, zmęczenie i wycieńczenie organizmu.
Eozynofile - nieprawidłowe wartości
Wysoki poziom eozynofilów wskazuje na obecną alergię, schorzenia autoimmunizacyjne i stany zapalne dróg oddechowych. Przyczyny zawyżonego stężenia można upatrywać również w intestacjach pasożytniczych i rozwijającym się nowotworze.
Niskie wartości eozynofilów we krwi obwodowej nazywane są eozynopenią. Przypadłość wskazuje na obniżoną odporność organizmu, będąca skutkiem zażywanych leków bądź przewlekłego stresu. Niski poziom w niektórych przypadkach wskazuje na obecny nowotwór.
Bazofile - nieprawidłowe wartości
Niski poziom bazofili we krwi to tzw. bazopenia. Przypadłość może towarzyszyć przebitej radio- i chemioterapii. Przyczyny tego stanu można również upatrywać w zapaleniu płuc, gorączce reumatoidalnej oraz przewlekłym stresie.
Wysokie stężenie bazofilii we krwi obwodowej towarzyszy niektórym schorzeniom hormonalnym, do których należy m.in. niedoczynność tarczycy. Wysoki poziom wskazuje również na choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stanów (RZS) oraz choroba Leśniewskiego-Crohna.
Neutrofile - nieprawidłowe wartości
Wysoki poziom neutrofilii towarzyszy reumatoidalnemu zapaleniu stawów (RZS) oraz obecnemu nowotworowi. Zwiększone stężenie może również towarzyszyć kwasicy ketonowej – stan, w którym w organizmie występuje nagły, znaczny niedobór insuliny.
Zaniżone stężenie neutrofili to tzw. neutropenia. Stan ten może wskazywać na poinfekcyjne, przemijające zaburzenia funkcjonowania organizmu. Niski poziom neutrofili w niektórych przypadkach towarzyszy poważnym schorzeniom hematologicznym, takim jak białaczka i anemia.
Morfologia z rozmazem - postępowanie po badaniu
Po wykonanej morfologii krwi z rozmazem można z powodzeniem powrócić do codziennych aktywności. Wykraczające poza normę stężenie wskaźnika wymaga dalszej konsultacji ze specjalistą.
Morfologia z rozmazem - możliwe skutki uboczne
Morfologia krwi z rozmazem w większości przypadków nie wiąże się z obecnością działań niepożądanych. W pojedynczych przypadkach mogą wystąpić następujące skutki uboczne:
- osłabienie,
- infekcje/zakażenia,
- uszkodzenie nerwów,
- uszkodzenie żyły, tętnicy lub ścięgna,
- miejscowe reakcje alergiczne.
Morfologia z rozmazem - czy można wykonać u kobiet w ciąży?
Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania morfologii krwi z rozmazem u kobiet w ciąży.
Morfologia z rozmazem - czy można wykonać u dzieci?
Morfologia krwi z rozmazem może być z powodzeniem wykonywana u dzieci. Badanie wykonywane jest najczęściej w celu ustalenia podłoża choroby.
Morfologia z rozmazem - cena
Morfologię krwi można wykonać za darmo na podstawie skierowania od lekarza pierwszego kontaktu w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Koszt badania wykonywanego prywatnie wynosi od 10 do 15 złotych. Cena morfologii z rozmazem jest nieznacznie większa – około 20 złotych.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
