Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej)?

Ręczny rozmaz krwi obwodowej jest rozszerzeniem podstawowej morfologii. Wykonuje się go w sytuacji, gdy morfologia wykaże nieprawidłowości, a wynik wykroczy poza wartości referencyjne danego laboratorium. Rozmaz jest wykonywany i interpretowany przez analityka medycznego, laboranta lub lekarza hematologa. Nanosi on próbkę krwi na szkiełko, preparat wybarwia i ocenia pod mikroskopem. Spostrzeżenia notuje i wydaje w formie wartości procentowych.

Rozmaz krwi pozwala ocenić strukturę oraz liczbę poszczególnych komórek krwi. Na jego podstawie można również określić procentowy udział poszczególnych leukocytów. W badaniu analizuje się pięć rodzajów:

• monocyty,
• bazofile,
• limfocyty,
• eozynofile,
• neutrofile.

Wszystkie typy są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i obrony przed drobnoustrojami. Neutrofile (granulocyty obojętnochłonne) odpowiadają za fagocytozę („pożarcie”) bakterii, czasem grzybów, podniesione eozynofile (granulocyty kwasochłonne) świadczą o alergii lub pasożytach, bazofile (granulocyty zasadochłonne) również biorą udział w odpowiedzi alergicznej. Limfocyty m.in. produkują przeciwciała a monocyty niszczą bakterie i pełnią szereg innych funkcji w układzie odpornościowym.

W stanach chorobowych ogólna liczba leukocytów może pozostać w granicach normy, dlatego tak ważne jest, aby ocenić procentowy udział poszczególnych rodzajów. U zdrowego człowieka wartości kształtują się następująco:

• monocyty 2-8%,
• bazofile do 3%,
• limfocyty 15-40%,
• eozynofile 1-5%,
• neutrofile 45-70%.

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – kiedy należy wykonać badanie?

Rozmaz wykonuje się na wyraźne zlecenie lekarza (również POZ). Powinny je wykonać osoby, które:

• miały nieprawidłowe wyniki morfologii,
• są podejrzewane o przewlekłe choroby zakaźne,
• mogą chorować na zakażenia bakteryjne (np. gruźlica), wirusowe (np. różyczka), grzybicze,
• mogą chorować na nowotwór,
• uskarżają się na złe samopoczucie, zmęczenie osłabienie połączone ze złymi wynikami morfologii,
• mają zdiagnozowaną niedokrwistość lub jej podejrzenie,
• są po resekcji śledziony lub mają zaburzenia w jej funkcjonowaniu.

Ponadto rozmaz przeprowadza się u osób w trakcie chemioterapii, przy infekcjach pasożytniczych, u osób napromieniowanych bądź w trakcie terapii sterydami dożylnymi.

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – jak się przygotować?

Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Aby uzyskać wiarygodny wynik, na pobranie należy przyjść na czczo. Najlepiej, aby wykonać je w godzinach porannych (7.00-10.00), gdyż wartości referencyjne zostały określone dla takich warunków.

W dniu poprzedzającym badanie należy spożywać dietę lekkostrawną, ograniczyć intensywny wysiłek i zrelaksować się. Silny stres potrafi skutecznie zafałszować wynik. Przyjmowanie poszczególnych leków należy wcześniej skonsultować z lekarzem.

W trosce o łatwe pobranie krwi, warto pomyśleć o prawidłowym nawodnieniu. Wypicie szklanki wody przed badaniem, zagwarantuje odpowiednie wypełnienie naczyń krwionośnych.

>> Jod w moczu – kiedy należy wykonać dobową zbiórkę moczu? Jak interpretować wyniki?

Jak przebiega badanie wzoru odsetkowego białych ciałek krwi?

Materiał do badań stanowi krew żylna, którą doświadczona pielęgniarka pobiera z żyły łokciowej (zlokalizowanej w dole łokciowym). Przed wkłuciem na ramieniu zakładany jest zacisk. Pacjent jest proszony o zaciśnięcie pięści – obydwa elementu spowodują szybszy przepływ krwi i lepszą widoczność żyły. Miejsce wkłucia jest przemywane środkiem dezynfekujący. Pielęgniarka pobiera krew do specjalnej, jałowej probówki (z czerwonym korkiem), po czy zwalnia zacisk i zakłada niewielki opatrunek. Cała procedura trwa kilka minut.

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – interpretacja wyniku

Wynik badania jest zwykle dostępny następnego dnia. Jego interpretację należy pozostawić specjaliście. Lekarz na podstawie różnych parametrów i ewentualnego badania palpacyjnego, postawi właściwą diagnozę.

Wysokie poziomy leukocytów

Podwyższone wskaźniki poszczególnych leukocytów mogą wskazywać na różne stany chorobowe:

• wysokie neutrofile świadczą np. o ostrym zakażeniu wirusowym, bateryjnym lub pasożytniczym, przewlekłych stanach zapalnych, białaczce, martwicy tkanek (np. po zawale),
• podwyższone limfocyty wskazują na: ostre zakażenia wirusowe, jak różyczka, toksoplazmoza, chłoniak,
• monocytoza wskazuje na zakażenia tkanki serca, układowe schorzenia tkanki łącznej, białaczkę,
• wysokie eozynofile obserwuje się w alergii, astmie czy zakażeniu pasożytami,
• bazofilia mówi o chorobach o podłożu zapalnym lub białaczce.

Niskie poziomy leukocytów

Równie niepokojące są obniżone wartości poszczególnych leukocytów:

• neutropenia wskazuje na sepsę, chorobę autoimmunologiczną lub nowotwór szpiku,
• obniżone limfocyty to objaw zaburzeń autoimmunologicznych, zakażenia wirusem HIV czy uszkodzenia szpiku kostnego,
• powtarzające się obniżenie monocytów może oznaczać białaczkę,
• eozynofile występują we krwi w niewielkiej ilości – obniżenie ich ilości nie ma znaczenia dla diagnozy,
• bazofile – podobnie jak eozynofile.

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – co po badaniu?

Wynik badania zawsze należy skonsultować z lekarzem. Jeżeli wynik go zaniepokoi, zleci dalszą diagnostykę. W przypadku prawidłowych wyników, zarekomenduje powtórzenie badania za kilka miesięcy.

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) w ciąży

W czasie ciąży następuje wzrost liczy leukocytów, ponieważ organizm kobiety rozpoznaje płód jako ciało obce. Limfocyty w I i II trymestrze nieco spadają, by wzrosnąć w III. Monocyty są najwyższe na początku ciąży, po czym maleją. Eozynofile i bazofile pozostają na poziomie sprzed ciąży, z kolei neutrofile od razu wrastają i utrzymują się najdłużej na wysokim poziomie.

Rozmaz krwi wraz z morfologią jest wykonywany przy każdej wizycie kontrolnej. Odchylenia od normy (ustalonych dla ciężarnych), powinny być od razu diagnozowane.

>> Badania w ciąży – kiedy badania prenatalne, USG w ciąży, KTG, posiew z pochwy

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) u dzieci

Ręczny rozmaz krwi jest zalecany u dzieci w sytuacjach, gdy podejrzewa się białaczkę. Innym wskazaniem do wykonania badania są choroby wieku dziecięcego, które przebiegają w nietypowy sposób oraz pobyt w szpitalu. Badanie wykonuje się na zasadach analogicznych do badań dorosłych.

Wzór odsetkowy białych ciałek krwi (rozmaz krwi obwodowej) – cena

Badanie może być bezpłatne, jeżeli skierowanie na nie wystawi lekarz. W przypadku pobrania odpłatnego należy liczyć się z kosztem rzędu 15-20 złotych (morfologia z rozmazem).