Katar, zatkany nos i ból głowy - to objawy przeziębienia. Jeśli jednak utrzymują się przez dłuższy czas, albo często nawracają, warto odwiedzić laryngologa. Wszystko wskazuje bowiem na to, że możemy cierpieć na zapalenie zatok. Z tą dolegliwością w sezonie jesienno-zimowym zmaga się nawet co trzeci Polak.
Zapalenie zatok czy przeziębienie - jak je odróżnić
Zaczyna się od kichania. Katar jest uporczywy, nie przechodzi. Mija tydzień, kolejny, a nos ciągle zatkany, oczy łzawią, coraz intensywniej boli głowa. Infekcja przeniosła się głębiej, do zatok.
Zatoki wokół oczu, nosa i czoła m.in. produkują wydzielinę śluzową, która nawilża wdychane powietrze i wyłapuje z niego zanieczyszczenia. Zatoki pełnią bardzo ważną rolę w ogrzewaniu i nawilżaniu wdychanego przez nos powietrza, chronią delikatne struktury mózgu przed urazami i wpływają na modulację głosu. Problem zaczyna się, gdy zatoki przestają być drożne. Nadmiar wydzieliny, której organizm nie może się pozbyć – a tak się dzieje w przypadku kataru i obrzęku błony śluzowej nosa – powoduje ból.
>> Leki na zapalenie zatok, zestawy do płukania nosa i zatok
Objawy zapalenia zatok
Problemy z zatokami związane są z zaburzeniami drożności nosa, dlatego szczególnie łatwo o nie po przebyciu infekcji górnych dróg oddechowych, zwłaszcza jeśli była niedoleczona. Podczas przeziębienia zatoki produkują więcej śluzu, co stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii, które nie dość, że szybko się mnożą, to intensywniej wnikają do tkanek.
Objawy zapalenia zatok to:
- silny ból głowy,
- zatkany nos,
- ropna wydzielina.
Jeśli je zignorujesz, ostre zapalenie zmieni się w przewlekłe, które trudno wyleczyć.
Rozwojowi zapalenia zatok sprzyjają także częste zmiany temperatury i suche powietrze, które wysusza błony śluzowe. Przyczynić się do niego mogą także:
- skrzywienie przegrody nosowej,
- przerośnięte migdałki,
- polipy i obrzęki w jamie nosowej,
- alergia.
Zapalenie rozwija się, gdy ujście zatoki zostaje zatkane, przez co powietrze i wydzielina nie mogą się z niej wydostać. Przewlekłemu zapaleniu zatok towarzyszą poczucie zmęczenia, brak apetytu, zaburzenia węchu i stany podgorączkowe, a w przypadku ostrej postaci stanu zapalnego - gorączka.
Katar czy zapalenie zatok?
| objaw | katar | zapalenie zatok |
| przezroczysta wydzielina z nosa | tak | nie |
| nieprzezroczysta, zielonkawa lub żółtawa wydzielina z nosa | nie | tak |
| gorączka | nie | tak |
| ból w okolicy zatok | nie | tak |
| czas trwania objawów | do 7 dni | powyżej 7 dni |
Przy zapaleniu zatok trzeba zgłosić się do lekarza. Jeśli jest to wczesne stadium choroby, leczenie przebiega szybko, jedynie przy użyciu preparatów farmakologicznych. Zaniedbana choroba może wymagać dłuższego leczenia, nierzadko także interwencji chirurga.
W celu zdiagnozowania problemu przeprowadza się badanie laryngologiczne, podczas którego specjalista dokładnie ogląda wnętrze nosa. Informacji na temat stanu zatok dostarcza zdjęcie RTG, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Aby określić rodzaj drobnoustrojów, które wywołały stan zapalny, i ustalić, na jakie leki reagują, wykonuje się z kolei antybiogram, czyli badanie na podstawie próbki wydzieliny z nosa.
W ramach leczenia zapalenia zatok wywołanego przez bakterie stosuje się antybiotyki. Dodatkowo stosuje się środki farmakologiczne obkurczające błonę śluzową oraz mukolityczne, rozrzedzające zalegającą wydzielinę. Najczęściej są one dostępne w postaci kropli do nosa lub sprayu.
Zapalenie zatok – jak zapobiegać?
Zarówno kataru jak i zapalenia zatok można uniknąć. Jeśli zadbamy o swoją odporność, uchronimy się przed chorobami nawet wtedy, gdy zmarzniemy lub będziemy przebywać w towarzystwie zakatarzonych i kichających osób. Jak więc ją wzmocnić? Wystarczy codziennie zjadać produkty bogate w witaminę C, by zauważalnie rzadziej zapadać na przeziębienie, a jeśli już zdarzy się, że złapiemy katar, możemy uniknąć groźniejszego zapalenia zatok. Nasze matki i babki chorym na katar serwowały soki owocowe lub tabletki z syntetyczną witaminą C (kwasem askorbinowym). Niestety, naukowcy licznymi badaniami udowodnili, że witamina ta podawana w czasie choroby, niewiele pomaga! Natomiast, jeśli jest dostarczana organizmowi codziennie przez dłuższy okres, faktycznie wzmacnia układ odpornościowy. Udowodniono, że osoby, które profilaktycznie zażywały witaminę C lub zjadały produkty zasobne w tę witaminę, chorują rzadziej, a jeśli już, choroba przebiega łagodniej i krócej.
Dieta w walce z przeziębieniem i zapaleniem zatok
Latem i wczesną jesienią łatwiej o produkty bogate w tą cenną witaminę. Co jednak robić zimą i wiosną, gdy nie ma tylu owoców, a i wybór warzyw mniejszy? Po pierwsze, należy sięgać po mrożone owoce. Zmiksowane, z odrobiną śmietany i dosłodzone, np. miodem są przysmakiem dzieci (one tym bardziej potrzebują ochrony i wzmocnienia układu odpornościowego). Dorośli mogą sięgnąć po paprykę, cytrusy, natkę pietruszki i kiszonej kapuście. Te dwa ostatnie są zaliczane do najzdrowszych produktów na świecie. Natka dodatkowo zawiera żelazo, które w towarzystwie witaminy C jest dobrze przyswajane. Kiszona kapusta wspaniałe źródło witamin, minerałów i błonnika, dodatkowo wspiera mikroflorę jelit.
Zapalenie zatok a moc cynku
Cynk działa na układ odpornościowy jak bicz. Mobilizuje go do wytężonej pracy, nie pozwala zwalniać. Dostarczenie większej ilości cynku w trakcie choroby łagodzi przebieg i skraca czas jej trwania. Dlatego, jeśli czujemy „że coś nas bierze", sięgnijmy po produkty bogate w cynk, czyli: czerwone mięso, żółty ser, potrawy z roślin strączkowych i orzechy. Najbogatszym źródłem cynku są ostrygi i krewetki, ale to specjały odświętne, więc trudno je traktować jako środek wspomagający leczenie przyziemnego kataru.
