Kolonoskopia to badanie jelita grubego, pozwalające na ocenę stanu przewodu pokarmowego, a także usunięcie niektórych zmian, np. polipów. Powinno być ono wykonywane profilaktycznie u osób powyżej 50. roku życia. Kolonoskopia jest przeprowadzana na ogół po podaniu środków przeciwbólowych, a w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie znieczulenia.
Kolonoskopia – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Kolonoskopia – na czym polega?
Kolonoskopia jest rutynowo wykonywanym badaniem endoskopowym okrężnicy, czyli końcowego fragmentu jelita grubego. Jej celem może być zarówno diagnostyka określonej jednostki chorobowej, jak i pobranie wycinka czy też usunięcie patologicznych zmian.
Do przeprowadzenia kolonoskopii niezbędny jest specjalny przewód (o niewielkiej średnicy – 10 mm), do którego podłączona jest kamera. Długość tego przewodu dopasowywana jest indywidualnie do pacjenta i może mierzyć od 130 cm do 200 cm. Urządzenie to wprowadza się do odbytu osoby badanej w celu dokładnej obserwacji wnętrza jelita grubego. Obraz z kamery jest widoczny na monitorze w czasie rzeczywistym, dzięki czemu lekarz jest w stanie na bieżąco oceniać stan tego fragmentu układu pokarmowego.
W czasie trwania kolonoskopii można pobrać niewielki fragment błony śluzowej jelita grubego, czyli wykonać biopsję. Ma to ogromne znaczenie w diagnostyce patologicznych zmian, w tym nowotworowych. Badanie to daje także możliwość usunięcia niewielkich np. polipów, a nawet ograniczenie krwawienia z układu pokarmowego.
Czasami konieczne jest rozszerzenie ścian jelita grubego. Wykonuje się to za pomocą powietrza, które przez elastyczny przewód wpompowywane jest do jelita. Dzięki temu zabiegowi światło narządu jest bardziej widoczne, co z kolei pozwala na lepsze uwidocznienie wszelkich patologii.
>> Gastroskopia – przygotowanie do badania, przebieg. Kiedy wykonać gastroskopię
Kolonoskopia – wskazania do wykonania
Kolonoskopia jest badaniem, które wykonuje się zarówno profilaktycznie (po 50. roku życia), jak i w celu wykrycia patologicznych zmian mogących świadczyć o chorobie jelit. Powinni zdecydować się na nie wszyscy ci, którzy mają w rodzinie przypadki nowotworu jelita grubego.
Wskazaniami do wykonania kolonoskopii są podejrzenia:
- obecności polipów,
- raka jelita grubego,
- wrzodziejącego zapalenia jelita grubego,
- choroby Leśniowskiego-Crohna,
- zaburzeń wchłaniania.
Objawami problemów z jelitami mogą być nie tylko silne biegunki, ale również nagły spadek masy ciała, niedobór żelaza, a także ołówkowate stolce.
Kolonoskopia wykorzystywana jest również do innych procedur medycznych, w tym m.in. usunięcia polipów, hamowania krwawienia z przewodu pokarmowego, dekompresji rozdęcia okrężnicy oraz poszerzania zwężeń.
Należy jednak pamiętać, że nie zawsze istnieje możliwość wykonania kolonoskopii. Jest to związane z charakterem przeprowadzanej procedury.
>> Badanie per rectum — na czym polega i kiedy je wykonać?
Przeciwwskazaniami do wykonania kolonoskopii są:
- niektóre choroby kardiologiczne, np. tętniak aorty brzusznej,
- schorzenia płuc, np. niewydolność oddechowa,
- II i III trymestr ciąży,
- zaburzenia krzepliwości krwi,
- zaostrzenie objawów chorób jelita grubego,
- zapalenie otrzewnej.
>> Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) – objawy, przyczyny, leczenie
Kolonoskopia – jak się przygotować do badania?
Do kolonoskopii należy się odpowiednio przygotować. Ma to bardzo duży wpływ na rzetelność otrzymanych wyników.
Procedurę przygotowawczą przeprowadza się w kilku etapach. Należy rozpocząć ją na tydzień przed datą kolonoskopii. Jej celem jest oczyszczenie jelita grubego.
Na tydzień przed badaniem należy odstawić leki, które w składzie zawierają substancje czynne o działaniu przeciwzakrzepowym (np. warfaryna, rywaroksaban) i przeciwpłytkowym (np. kwas acetylosalicylowy). Pozwoli to zmniejszyć ryzyko potencjalnego krwawienia z jelita grubego.
Trzy dni przed kolonoskopią należy wprowadzić specjalną dietę – ubogoresztkową. Nie może być w niej zbyt wiele błonnika, a także surowych owoców i warzyw (szczególnie tych, które zawierają pestki). Niewskazane jest także spożywanie w tych dniach pieczywa z ziarnami oraz produktów o ciemnym kolorze, np. buraków.
Dzień przed badaniem dieta powinna być przede wszystkim lekkostrawna i półpłynna – buliony, kisiele, budynie, przecedzone zupy. Ostatni posiłek należy spożyć maksymalnie do godziny 15:00, a potem, aż do badania, przyjmować wyłącznie płyny. Lekarze zalecają, aby na dobę przed kolonoskopią zażyć środki o działaniu przeczyszczającym (w postaci roztworów do picia). Dokładne dawkowanie uzależnione jest jednak od indywidualnego przypadku.
W dniu badania nie wolno nic jeść, a 2 godziny przed zabiegiem również pić.
Ponadto przed kolonoskopią warto wykonać trzy badania:
- EKG,
- oceniające krzepliwość krwi,
- test na obecność nosicielstwa wirusowego zapalenia wątroby.
Kolonoskopia – jak przebiega badanie?
Kolonoskopia trwa na ogół ok. 20 minut. W większości przypadków pacjentowi poza środkami znieczulającymi można podać te o działaniu uspokajającym i przeciwbólowym. Czasami jednak konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego, co może wydłużyć czas trwania kolonoskopii do ok. 40 minut.
Podczas przeprowadzania kolonoskopii pacjent przyjmuje pozycję leżącą boczną ze zgiętymi w kolanach nogami. Do światła odbytu wprowadza się gaz, który rozszerza światło jelit, co ułatwia wprowadzenie kolonoskopu. Badanie nie jest komfortowe dla pacjenta i może powodować dolegliwości bólowe.
Kolonoskopia – interpretacja wyniku
Dokładna interpretacja wyniku uzależniona jest od indywidualnego przypadku. Diagnostyka przeprowadzana jest przez lekarza specjalistę w oparciu nie tylko o sam wynik kolonoskopii, ale także historię chorób, wyniki badań krwi i ogólny stan zdrowia pacjenta. Na podstawie tego lekarz decyduje o wdrożeniu dalszego postępowania terapeutycznego.
Kolonoskopia – co po badaniu?
Mimo że kolonoskopia nie jest zabiegiem inwazyjnym, to pacjent na ogół pozostaje w placówce nawet do 2 godzin po badaniu. Jeżeli otrzymał on znieczulenie ogólne, powinien znaleźć się pod opieką nawet przez kolejną dobę. W tym czasie nie może prowadzić pojazdów mechanicznych.
Kolonoskopia – możliwe powikłania po badaniu
Po kolonoskopii mogą pojawić się:
- perforacja ściany jelita,
- krwawienie,
- dyskomfort,
- wzdęcia,
- nasilone oddawanie gazów,
- lekkie skurcze brzucha,
- gorączka.
O wszystkich nasilonych objawach należy niezwłocznie poinformować lekarza.
Kolonoskopia – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?
Zabiegu kolonoskopii nie można wykonywać u kobiet w II i III trymestrze ciąży.
Kolonoskopia badanie – czy można wykonać u dzieci?
Badanie to wykonywane jest u dzieci zawsze w znieczuleniu ogólnym.
Kolonoskopia – cena
Kolonoskopię można wykonać w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Konieczne jest jednak posiadanie skierowania. Pacjent musi liczyć się jednak z długim czasem oczekiwania. Kolonoskopię można wykonać również prywatnie. Cena jest wysoka i oscyluje w granicy 500 złotych.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
