Sekretyna – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest sekretyna?

Sekretyna jest hormonem tkankowym zaliczanym do grupy hormonów żołądkowo-jelitowych. Wydzielana jest przez błonę śluzową jelita cienkiego, zwłaszcza dwunastnicy, pod wpływem kwaśnego pH treści żołądkowej docierającej do dwunastnicy z żołądka. Proces jej produkcji stymulują jony wodorowe.

Komórki dwunastnicy wytwarzają nieaktywną postać sekretyny, zwaną prosekretyną. Dopiero gdy dochodzi do zakwaszenia substancji kwasem solnym z treści żołądkowej, prosekretyna przekształca się w sekretynę.

>> Wrzody żołądka – objawy, leczenie, dieta. Skąd się biorą wrzody na żołądku?

Sekretyna – kiedy należy wykonać badanie?

Lekarze najczęściej zlecają badanie sekretyny przy podejrzeniu zespołu Zollingera-Ellisona. W związku z tym warto w tym miejscu powiedzieć, co to za choroba, jakie są jej przyczyny i objawy.

Zespół Zollingera i Ellisona to bardzo rzadka choroba, która cechuje się powstawaniem uporczywych i nawracających wrzodów trawiennych. Bezpośrednią przyczyną jej wystąpienia jest guz nowotworowy produkujący gastrynę, najczęściej lokalizujący się w dwunastnicy, rzadziej w trzustce lub żołądku, wątrobie, jajniku albo na płucu. Nadmierna  produkcja i wydzielanie do krwi gastryny przez guz sprawia, że zwiększa się wytwarzanie kwasu solnego. To z kolei prowadzi do pojawienia się owrzodzeń.

>> Ból brzucha z lewej strony, ból żołądka, ból brzucha z prawej strony. Co oznacza?

Przebieg zespołu Zollingera i Ellisona może być różny. Niekiedy choroba przez wiele lat nie daje żadnych objawów lub daje, ale niezbyt uciążliwe i mało charakterystyczne. Typowe symptomy zespołu Zollingera i Ellisona to:

• objawy choroby wrzodowej – ból w górnej części brzucha w przypadku wrzodu żołądka podczas posiłków, a dwunastnicy – na czczo, w tym w nocy ok. między godziną 23 a 2, i w ciągu 2–3 godzin po posiłkach. Ból ustępuje np. po przyjęciu leków zobojętniających kwas solny,
• biegunka, niekiedy tłuszczowa, o nieprzyjemnym, gnilnym zapachu i połyskliwej powierzchni (trudna do spłukania w toalecie),
• krwawienie lub przedziurawienie przewodu pokarmowego,
• utrata masy ciała,
• zgaga.

Wystąpienie powyższych objawów powinno skłonić do odbycia niezwłocznej konsultacji lekarskiej i rozpoczęcia diagnostyki.

Badanie sekretyny wykorzystywane jest także w diagnostyce innych schorzeń trzustki oraz zaburzeń trawienia.

Sekretyna – jak się przygotować do badania jej poziomu?

Badanie stężenia sekretyny nie wymaga żadnego specjalnego przygotowania. Ważne jest, aby do momentu pobrania krwi pozostać na czczo. Ostatni posiłek najlepiej zjeść co najmniej 8 godzin przed badaniem.

Jak przebiega badanie poziomu sekretyny?

Przebieg badania sekretyny zależy od jego rodzaju.

Badanie sekretyny z krwi

Oznaczenie stężenia sekretyny w organizmie w tym przypadku odbywa się poprzez pobranie krwi żylnej ze zgięcia łokciowego. Badanie przeprowadzane jest zatem standardowo jak zwykłe pobranie krwi do każdych innych badań laboratoryjnych.

>> Morfologia krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Próba sekretynowa

Drugim rodzajem badania jest próba sekretynowa. Pozwala ona ocenić, jak funkcjonuje trzustka. Pacjentowi podaje się dożylnie hormon w dawce 1 jednostka (4 µg) na każdy kg masy ciała. Następnie ocenia się pracę trzustki oraz objętość wydzielanych soków. Do oceny służy specjalna sonda.

Sekretyna – normy

Według odgórnie przyjętych norm prawidłowy poziom sekretyny nie powinien być wyższy od wartości 80 ng/ml. W przypadku próby sekretynowej objętość soku trzustkowego powinna wynieść 2 ml na kg masy ciała na godzinę – taka jest prawidłowa objętość soku trzustkowego.

Sekretyna – interpretacja wyniku

Interpretację wyniku oznaczenia sekretyny we krwi, jak również próby sekretynowej najlepiej pozostawić lekarzowi. Trzeba jednak zaznaczyć, że każda nieprawidłowa wartość (wykraczająca poza normę) może świadczyć o występowaniu choroby układu trawiennego.

Niewłaściwy wynik sekretyny z krwi najczęściej wskazuje na Zespół Zollingera i Ellisona. Z kolei inny niż prawidłowy wynik próby sekretynowej może oznaczać takie przypadłości jak:

• marskość wątroby,
• stany zapalne jelit,
• zaburzenia wchłaniania,
• hiperlipidemia.

Sekretyna – co po badaniu?

Czas oczekiwania na wynik badania poziomu sekretyny wynosi zazwyczaj 1 dzień. Niektóre laboratoria przeprowadzają diagnostykę jeszcze szybciej i wynik można odebrać nawet w tym samym dniu, co przeprowadzone zostało badanie. Odebrany wynik należy skonsultować z lekarzem zlecającym badanie lub wskazanym przez niego specjalistą. Wartość sekretyny poza normą może wymagać dalszej diagnostyki i podjęcia odpowiedniego leczenia.

>> Suplementy i leki na wątrobę bez recepty – co zawierają?

Sekretyna – możliwe powikłania po badaniu

Badanie sekretyny nie niesie za sobą ryzyka wystąpienia poważnych powikłań. Jedyne skutki uboczne, jakie mogą się pojawić, dotyczą obszaru poboru krwi. Na skórze może pojawić się stan zapalny i siniak, a wraz z nimi dolegliwości bólowe. Objawy te, jeśli już, są obecne w miejscu wkłucia. Najczęściej dość szybko ustępują i nie są bardzo dotkliwe.

Jakie funkcje pełni sekretyna w organizmie?

Sekretyna:

• pobudza trzustkę do produkcji soku trzustkowego,
• zapobiega produkcji zbyt dużych ilości soku żołądkowego,
• stymuluje produkcję soku jelitowego i żółci, usprawniając perystaltykę jelit,
• hamuje perystaltykę żołądka, umożliwiając całkowite trawienie pokarmu w dwunastnicy i jelicie cienkim.

Widać zatem, że sekretyna jest szczególnie ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego.

>> Kolka żółciowa - przyczyny, objawy i leczenie

Sekretyna a autyzm – co warto wiedzieć?

Pod koniec ubiegłego wieku podejrzewano, że sekretyna pomaga łagodzić objawy autyzmu. Zakładano bowiem, że istnieje połączenie między mózgiem a jelitami, co ma związek z powstawaniem zaburzenia. Postawiono także tezę, jakoby sekretyna była obecna w strukturach mózgu odpowiedzialnych za pojawienie się autyzmu.

Niestety wszelkie podejrzenia dotyczące pozytywnego wpływu sekretyny na autyzm okazały się błędne. Żadne przeprowadzone badania nie wykazały związku sekretyny z zaburzeniami rozwoju. Terapia autyzmu z wykorzystaniem sekretyny przeprowadzona w Polsce nie przyniosła oczekiwanych efektów, przez co odstąpiono od dalszych badań.

Niektórzy nadal próbują podawać sekretynę celem złagodzenia objawów autyzmu. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że nie ma żadnych dowodów, że ta metoda rzeczywiście działa.