Fibrynogen jest białkiem, którego główną rolą w organizmie jest kontrola procesu krzepnięcia krwi. Badanie na jego stężenie wykonuje się przede wszystkim w przypadku podejrzenia zaburzeń krzepliwości (wrodzonych lub nabytych), konieczności monitorowania ostrych stanów infekcyjnych, a także chorób sercowo-naczyniowych. Zarówno nadmiar, jak i niedobór fibrynogenu jest dla pacjenta sygnałem alarmowym.
Fibrynogen, jako wskaźnik krzepnięcia krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Co to jest fibrynogen?
Białko, jakim jest fibrynogen, produkowane jest w wątrobie. Na skutek przemian biochemicznych przechodzi ono w nierozpuszczalną formę – fibrynę – i bierze udział w powstawaniu skrzepu krwi. Fibrynogen produkowany jest w ilości od 1,7 do 5 gramów dziennie, co uzależnione jest od wieku i płci.
W momencie uszkodzenia naczynia dochodzi do przerwania jego ciągłości. Jest to bodźcem do uruchomienia całej kaskady białek odpowiedzialnych za tworzenie się skrzepu. W miejscu uszkodzenia zaczynają gromadzić się płytki krwi, które agregują. Powstaje tzw. czop hemostatyczny, który opleciony jest włóknami fibrynogenu. Dzięki temu skrzep jest bardziej stabilny, co zapobiega dalszemu wyciekaniu krwi z uszkodzonego naczynia.
Fibrynogen wchodzi w skład tzw. białek ostrej fazy, których wzrost obserwuje się w przypadku poważnych stanów infekcyjnych, nowotworów, urazów i rozległych oparzeń. Zbyt duże stężenie tego czynnika może stać się punktem wyjścia do diagnozy chorób sercowo-naczyniowych, w tym miażdżycy i nadciśnienia tętniczego.
>> Leki zmniejszające krzepliwość krwi. Kiedy stosuje się leki przeciwzakrzepowe?
Fibrynogen – kiedy należy wykonać badanie?
Oznaczenie poziomu fibrynogenu wykonuje się zarówno u osób chorych, jak i zdrowych. Lekarz rodzinny i hematolog mogą zlecić badanie w przypadku pojawienia się w ich gabinetach pacjenta z objawami zaburzeń krzepliwości. Warto jednak podkreślić, że wyniki stężenia fibrynogenu mogą okazać się niewystarczające. Wówczas najczęściej uzupełnia się je o analizę czasu protrombinowego (PT), czasu trombiny (TT) i częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPPT).
Wskazaniami do wykonania badania stężenia fibrynogenu są:
- tendencja do powstawania siniaków,
- obecność krwi w moczu lub stolcu,
- przedłużające się krwawienia (miesiączkowe, z nosa, z dziąseł itd.),
- podejrzenie zaburzeń krzepliwości (wrodzonych lub nabytych),
- trudno gojące się rany,
- długotrwałe przyjmowanie leków rozrzedzających krew,
- konieczność oceny czynności wątroby.
Monitorowanie stężenia fibrynogenu jest kluczowe w przypadku leczenia ostrych stanów infekcyjnych.
>> D-dimery – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Fibrynogen – jak się przygotować do badania jego poziomu?
Do oceny stężenia fibrynogenu w osoczu, należy pobrać krew z żyły łokciowej. Przygotowanie do pobrania wygląda identycznie jak w przypadku morfologii. Oznacza to, że do gabinetu pobrań należy zgłosić się w godzinach porannych, na czczo (minimum 8-12 godzin po ostatnim posiłku). Na 2-3 dni przed badaniem należy zrezygnować z picia alkoholu i palenia papierosów, a na dobę przed, intensywnej aktywności fizycznej.
Na około godzinę przed pobraniem krwi warto wypić szklankę wody. To ułatwi pielęgniarce wkłucie się do żyły i zapewni dobry napływ materiału biologicznego do probówki. Jeżeli pacjent ma tendencję do omdleń lub osłabienia w momencie wkłucia, warto poinformować o tym pielęgniarkę. Wówczas przeprowadzi ona badanie w pozycji leżącej.
Jak przebiega badanie?
Krew pobierana jest do probówki z cytrynianem, dzięki czemu materiał biologiczny nie krzepnie. Następnie próbka odsyłana jest do laboratorium, gdzie poddawana jest szczegółowej analizie przez specjalnie wykwalifikowanego pracownika. Wynik najczęściej jest gotowy do odbioru w kolejnym dniu roboczym.
Samo oznaczenie dokonuje się najczęściej metodą z użyciem przeciwciał monoklonalnych.
>> Ból wątroby – czy wątroba boli? Objawy chorób wątroby
Fibrynogen – interpretacja wyniku
Wartość normy stężenia fibrynogenu uzależniona jest od laboratorium, w którym wykonuje się oznaczenia. Dla dorosłej osoby mieści się ona w zakresie od 200 mg/dl do 393 mg/dl. Dokładnej interpretacji dokonuje lekarz, który bierze pod uwagę ogólny stan zdrowia pacjenta, jego wiek, płeć, historię chorób, a także rodzaj i ilość przyjmowanych przewlekle leków.
Wysoki poziom fibrynogenu
Wysokie stężenie fibrynogenu może świadczyć o:
- infekcjach i stanach zapalnych o różnym podłożu (bakteryjnym, wirusowym),
- oparzeniu,
- urazie,
- przebytym zawale serca,
- chorobach nerek,
- szpiczaku mnogim,
- reumatoidalnym zapaleniu stawów,
- chorobach autoimmunologicznych,
- cukrzycy,
- nadciśnieniu tętniczym krwi,
- terapii lekami z grupy estrogenów.
Wysoki poziom fibrynogenu jest zjawiskiem fizjologicznym w ciąży, a także w trakcie przyjmowania doustnych leków antykoncepcyjnych. Zbyt duże stężenie tego białka jest czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, zwłaszcza u osób otyłych, palaczy i diabetyków.
W bardzo rzadkich przypadkach, gdy stężenie fibrynogenu jest w normie, a mimo to pacjent doświadcza objawów zaburzeń krzepliwości, możliwe jest występowanie choroby genetycznej o nazwie dysfibrynogenemia. Polega ona na prawidłowej produkcji fibrynogenu w wątrobie przy jednoczesnym zaburzeniu procesu jego przekształcania w fibrynę.
>> Choroby alkoholowe wątroby – rodzaje, profilaktyka i leczenie
Niski poziom fibrynogenu
Niskie stężenie fibrynogenu może świadczyć o:
- ostrej białaczce promielocytowej,
- chorobie nowotworowej z przerzutami,
- ciężkich chorobach wątroby,
- rozsianym zespole wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC),
- leczeniu preparatami, które w swoim składzie zawierają L-asparaginazę, statyny, heparynę, kwas acetylosalicylowy i tiklopidynę,
- terapii trombolitycznej.
Fibrynogen – co po badaniu?
Pobranie krwi w celu oznaczenia poziomu fibrynogenu jest rutynowe, nieinwazyjne i w pełni bezpieczne. W związku z tym tuż po badaniu można wrócić do codziennych czynności.
Fibrynogen– możliwe powikłania po badaniu
Możliwe powikłania po badaniu wynikają przede wszystkim z faktu wkłucia się w żyłę łokciową. Niektórzy pacjenci mogą doświadczać dyskomfortu związanego ze swędzeniem i uczuciem pieczenia. Istnieje także prawdopodobieństwa pojawienia się niewielkiego obrzęku i siniaka. Aby ograniczyć to ryzyko, tuż po pobraniu krwi, miejsce wkłucia należy ucisnąć chwilę za pomocą jałowego wacika.
Fibrynogen – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?
Oznaczenie stężenia fibrynogenu można wykonywać u kobiet w ciąży. Warto jednak pamiętać, aby wynik odnieść do zakresów referencyjnych dla tej grupy badanej.
Fibrynogen badanie – czy można wykonać u dzieci?
Ocenę poziomy fibrynogenu rutynowo wykonuje się również u dzieci, w tym niemowląt. Przy interpretacji wyników wyznacznikiem jest wówczas zakres referencyjny stworzony dla najmłodszej grupy wiekowej.
Fibrynogen – cena
Badanie fibrynogenu można wykonać za darmo na zlecenie lekarza (rodzinnego lub hematologa). Koszt jest wówczas pokrywany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Osoby bez ubezpieczenia zdrowotnego, jak i te wykonujące badanie w prywatnych placówkach muszą liczyć się z pewnymi kosztami. W zależności od placówki cena badania stężenia fibrynogenu mieści się w zakresie od 20 do 25 złotych.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
