Witamina B12 (cyjanokobalamina) – na czym polega badanie? Normy, wskazanie, przygotowanie

Co to jest witamina B12 (cyjanokobalamina)?

Witamina B12 jest jednym z najbardziej wszechstronnych związków, który w organizmie człowieka wpływa na szereg procesów. Cyjanokobalamina jest wytwarzana przez specjalny szczep bakterii bytujący w przewodzie pokarmowym ssaków. W organizmie człowieka jej produkcja ma miejsce w jelicie grubym. Nie jest jednak wykorzystywana, ponieważ wchłanianie witaminy B12 ma miejsce w jelicie cienkim. Głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego oraz rośliny strączkowe.

>> Preparaty z witaminą B12

Cyjanokobalamina bierze udział w wielu procesach. Tworzy erytrocyty, neurotransmitery, współtworzy osłonki mielinowe nerwów, syntetyzuje kwasy nukleinowe. Jest również bardzo ważnym elementem przemian węglowodanów, tłuszczów i białek. Inne właściwości cyjanokobalaminy to:

• zapobieganie niedokrwistości,
• zapewnienie prawidłowej kurczliwości mięśni,
• pozytywny wpływ na koncentrację, zdolność zapamiętywania i uczenia się,
• zmniejszenie ilości lipidów we krwi,
• zapewnienie prawidłowego wzrostu i struktury kości (witamina B12 występuje m.in. w osteoblastach),
• pozytywny wpływ na rytm dobowy (poprzez współudział w tworzeniu metioniny).

Witamina B12 jest wchłaniana jedynie w obecności czynnika Caste’a, wydzielanego przez komórki okładzinowe żołądka. Jej zapasy znajdują się w szpiku kostnym i wątrobie, skąd w razie potrzeby są uwalnianie do krwi i wraz z nią transportowane do różnych miejsc.

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – kiedy należy wykonać badanie?

Podstawowym wskazaniem do wykonania badania poziomu witaminy B12 są objawy wskazujące na jej niedobór. Szczególnie niepokojące są:

• zaburzenia lękowe i depresyjne,
• zaburzenia pamięci,
• zaburzenia równowagi,
• zawroty i bóle głowy,
• drżenie mięśniowe,
• zaburzenia rytmu serca,
• osłabienie i senność.

Poziom cyjanokobalaminy powinny skontrolować również osoby na diecie wykluczającej produkty odzwierzęce, osoby starsze, które często mają problem z jej przyswajaniem oraz kobiety cierpiące na obfite miesiączki. Lekarz specjalista może zlecić jej oznaczenie u pacjentów z podejrzeniem tasiemczycy, po resekcji żołądka lub w przypadku poważnej niedokrwistości.

>> Pasożyty jelitowe – objawy zakażenia. Czy należy się odrobaczać?

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – jak się przygotować do badania poziomu?

Na badanie nie trzeba się w sposób szczególny przygotowywać. Podstawowa zasada, o której należy pamiętać to bycie na czczo. Od ostatniego posiłku musi minąć przynajmniej 8-10 godzin. Najlepiej, jeżeli pobranie jest wykonane w godzinach porannych (normy ustala się dla takich warunków), a kolacja zostanie zjedzona ok. 18.00-19.00 dnia poprzedniego. Warto pamiętać, że na poziom witaminy B12 wpływają takie czynniki, jak:

• alkohol,
• estrogeny,
• tabletki nasenne,
• kwasy.

Z tego powodu przed wykonaniem badania lekarz może wskazać potrzebę odstawienia na jakiś czas przyjmowanych leków. Trzeba pamiętać, że taka decyzja należy wyłącznie do specjalisty i nigdy nie może być podejmowana samodzielnie.

Przed pobraniem krwi zawsze należy pamiętać o właściwym nawodnieniu. Wypicie szklanki niegazowanej wody wpłynie na lepszy przepływ krwi i sprawniejsze przeprowadzenie procedury.

Jak przebiega badanie witaminy B12 (cyjanokobalaminy)?

Badanie przebiega szybko i sprawnie, jest praktycznie bezbolesne. Personel medyczny pobiera krew do badania przy użyciu sterylnych narzędzi. Próbka jest transportowana do laboratorium w jałowej probówce.

Przed przystąpieniem do pobrania, nad miejscem wkłucia (krew jest zazwyczaj pobierana z żyły łokciowej w zgięciu łokciowym) zakładana jest opaska uciskowa. Personel prosi o ściśnięcie pięści co ma zapewnić lepszą widoczność żyły oraz szybszy przepływ krwi, a tym samy sprawniejsze przeprowadzenie procedury. Miejsce wkłucia jest przemywane środkiem aseptycznym, a po zakończeniu badania zabezpieczone opatrunkiem. Na pobranie krwi należy się wcześniej zapisać. Zazwyczaj wykonuje się je między 7.00 a 10.00 rano.

>> Poziom leptyny – na czym polega badanie? Normy i wskazania do jego określenia, przygotowanie do badania

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – interpretacja wyniku

Wyniki badania są dostępne już następnego dnia. Wartości referencyjne dla cyajnokobalaminy mogą się nieco różnić w zależności od tego, jakie laboratorium je wykonuje. Średnio wynoszą one 211-911 pg/ml. Przy wartościach 300-600 pg/ml mogą pojawiać się objawy neurologiczne, dlatego optymalnie jest, gdy stężenie witaminy B12 jest bliskie górnej granicy normy.

Wysoki poziom witaminy B12

Witamina B12 jest rozpuszczalna w wodzie, więc jej nadmiar jest wydalany z potem i moczem. Oznacza to, że bardzo ciężko jest ją przedawkować. Nawet przyjmowana z suplementami diety lub w zastrzykach, nie odkłada się w organizmie. Jej nadmiar może mieć negatywne skutki zdrowotne jedynie dla alergików. Wiąże się to ze zwiększonymi krwotokami z nosa lub odczynem alergicznym.

Niski poziom witaminy B12

Niedobór witaminy B12 jest bardziej niekorzystny dla organizmu niż jej nadmiar. Co istotne, może nie dawać objawów przez lata – do czasu, aż nie wyczerpią się rezerwy wątrobowe tego składnika. Do objawów niskiego poziomu cyjanokobalaminy należą:

• ciągłe uczucie zmęczenia,
• bladość lub lekkie zażółcenie skóry i białek oczu,
• uczucie mrowienia i kłucia w kończynach na skutek uszkodzenia nerwów,
• problemy z poruszaniem się i koordynacją ruchową,
• zmiany zapalne w jamie ustanej,
• jąkanie się,
• depresja, stany rozdrażnienia i irytacji,
• zaburzenia widzenia.

U osób starszych przypuszcza się, że niedobór witaminy B12 wpływa na występowanie depresji, a nawet rozwój choroby Alzheimera.

Najgroźniejszą konsekwencją niedobory witaminy B12 jest anemia złośliwa.

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – jak się zachować po badaniu poziomu?

Wyniki badania powinny być skonsultowane z lekarzem specjalistą, który zaleci właściwy schemat postępowania. Uznaje się, że wynik poniżej 200 pg/ml świadczy o niedoborze witaminy B12 i jest wskazaniem do suplementacji. Wartości 200-400 pg/ml to tzw. wartości graniczne, przy których wskazana jest pogłębiona diagnostyka w kierunku niedoboru cyjanokobalaminy.

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – możliwe powikłania po badaniu

Badanie nie powoduje skutków ubocznych, o ile jest przeprowadzone w sposób profesjonalny. U osób bardziej wrażliwych może utrzymywać się zaczerwienie i niewielka bolesność w miejscu wkłucia, które szybko ustępują.

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Niedobory witaminy B12 wpływają negatywnie na przebieg ciąży. Mogą powodować zwiększone ryzyko stanu przedrzucawkowego, wcześniejszego porodu czy wad cewy nerwowej. Stąd wskazanie do badania stężenie witaminy B12 we krwi kobiet ciężarnych.

>> Suplementy dla kobiet w ciąży

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – czy można wykonać u dzieci?

W okresie niemowlęcym niedobory witaminy B12 mogą skutkować zaburzeniami ruchowymi, brakiem rozwoju bądź jego opóźnieniem oraz niedokrwistością megaloblastyczną. Ponieważ każdy z tych stanów jest poważny, niezbędne jest zbadanie poziomu cyjanokobalaminy, gdy zachodzi podejrzenie jej niedoboru.

Witamina B12 (cyjanokobalamina) – cena badania

Cena badania zależy od miasta lub placówki, która ją wykonuje. Wynosi między 55 a 80 złotych.