Tomografia komputerowa serca jest badaniem radiologicznym, które nie tylko daje precyzyjny wynik, ale jest też stosunkowo bezpieczne i mało inwazyjne. Wykonuje się je, gdy zachodzi podejrzenie, że w obrębie kluczowego narządu, jakim jest serce, dochodzi do nieprawidłowości. Na tomografię komputerową serca z reguły kieruje lekarz kardiolog w sytuacji, gdy istnieją przeciwwskazania do przeprowadzenia bardziej inwazyjnej diagnostyki, tj. koronarografii (angiografii).
Tomografia komputerowa serca (TK serca) – na czym polega badanie? Wskazania do wykonania, przygotowanie
Na czym polega TK serca?
Zasada tomografii komputerowej serca polega na wykonaniu zdjęć rentgenowskich badanego narządu pod wieloma kątami. Zdjęcia te, przy użyciu specjalnego oprogramowania, nakłada się na siebie, dzięki czemu powstaje dwu- lub trójwymiarowy obraz diagnozowanego miejsca.
TK serca cechuje się wysoką dokładnością i precyzją otrzymanych wyników. W porównaniu do wspomnianej koronarografii wymaga podania kontrastu (środka pochłaniającego promieniowanie rentgenowskie) jedynie do zwykłego wenflonu, bez konieczności wprowadzania do żył specjalnych cewników. Przekłada się to na mniejszy dyskomfort dla pacjenta oraz niższe ryzyko powikłań po zabiegu. Ponadto nie wymaga hospitalizacji na oddziale i jest znacznie krótsze.
Tomografia komputerowa serca pozwala oszacować stopień drożności naczyń wieńcowych oraz to, w jaki stopniu są zwężone. Pokazuje również, w jakiej kondycji są ściany naczyń oraz pozwala oszacować prawdopodobieństwo wystąpienia zawału (wskazuje na nie tzw. wskaźnik uwapnienia).
TK serca daje ponadto obraz naczyń wieńcowych oraz narządów sąsiadujących z sercem, tj. przełyk czy płuca. Jeśli więc objawy zgłaszane przez pacjenta wynikają z nieprawidłowości w tych obszarach, lekarz ma większe szanse na postawienie właściwej diagnozy.
>> Wszystko, co musisz wiedzieć o miażdżycy
TK serca – kiedy należy wykonać badanie?
Lekarz kardiolog z reguły zleca przeprowadzenie tomografii komputerowej serca, gdy:
- istnieje podejrzenie, że pacjent cierpi na chorobę wieńcową,
- lekarz chce skontrolować stan pacjenta z uprzednio stwierdzoną chorobą wieńcową,
- pacjent jest kwalifikowany do zabiegu kardiochirurgicznego,
- konieczna jest kontrola stanu serca po przeprowadzonej operacji,
- inne metody diagnostyczne są niemożliwe do przeprowadzenia lub dają niewystarczający obraz stanu serca,
- niezbędna jest ocena parametrów skurczowych i rozkurczowych,
- należy skontrolować stan wszczepionych by-passów,
- istnieje podejrzenie wystąpienia anomalii w obrębie tętnic wieńcowych.
>> Zdrowe serce – wprowadź w życie 10 nawyków
TK serca – kiedy badanie jest przeciwwskazane?
TK serca nie należy go przeprowadzać u kobiet w ciąży. Do pozostałych przeciwwskazań należą przyczyny związane z podaniem środka kontrastowego. Z uwagi na fakt, że bazuje on na jodzie, nie powinny go przyjmować osoby uczulone na ten pierwiastek. Ponadto kontrast może upośledzać funkcję nerek, dlatego chorzy z niewydolnością tego narządu nie mogą być diagnozowani przy użyci TK. Inne przeciwwskazania do przeprowadzenia tomografii komputerowej serca to:
- niewyrównana nadczynność tarczycy,
- szpiczak mnogi,
- guz chromochłonny,
- niedokrwistość sierpowatokrwinkowa.
Czasowym przeciwwskazaniem do poddania się badaniu jest planowana diagnostyka izotopowa tarczycy lub leczenie jodem radioaktywnym.
TK serca – jak się przygotować do badania?
Przed badaniem pacjent powinien zgromadzić aktualne wyniki badań, przy czym najważniejsza z nich jest kreatynina. Jej wynik powinien być jak najbardziej aktualnym (maksymalnie sprzed tygodnia), gdyż świadczy o wydolności nerek. Na kilka dni wcześniej lekarz przeprowadza z chorym dokładny wywiad lekarski, czy nie występują przeciwwskazania do wykonania TK serca.
W dniu badania pacjent powinien przyjąć taki same lekarstwa, jak na co dzień. Jedynie osoby przyjmujące metforminę, muszą ją odstawić na 2-3 dni wcześniej. Na tomografię należy stawić się na czczo, pamiętając o nawodnieniu (wypicie odpowiedniej ilości wody mineralnej umożliwi nerkom usunięcie kontrastu). U osób, u których występuje przyspieszona akcja serca (powyżej 70 uderzeń na minutę), lekarz może uregulować jego akcję przy pomocy przepisanych leków. Zbyt szybkie tętno może zaburzyć obraz wyniku.
Aby uniknąć zakłóceń obrazów (tzw. artefaktów), pacjent powinien założyć ubrania pozbawione elementów metalowych (np. fiszbinów biustonosza, guzików, suwaków). Bezpośrednio przed wykonaniem tomografii komputerowej doświadczona pielęgniarka założy wkłucie centralne, przez które zostanie podany kontrast.
>> Komu grozi nadciśnienie tętnicze?
Jak przebiega badanie TK serca?
W trakcie badania pacjent pozostaje pod stałym nadzorem personelu i ma możliwość zgłaszania wszelkich nieprawidłowości. Choć badanie jest bezbolesne, należy się na nie udać z osobą towarzyszącą (w razie wystąpienia działań niepożądanych po podaniu kontrastu).
W trakcie badania pacjent leży na ruchomym stole. Na klatce piersiowej znajdują się elektrody EKG, zaś pozostałe funkcje są sprawdzane przez pulsometr i ciśnieniomierz. Samo badanie serca trwa ok. 10 sekund. Aby wykonać je prawidłowo, należy na ten czas wstrzymać powietrze.
TK serca – interpretacja wyniku
W wyniku przeprowadzonej tomografii komputerowej serca jesteśmy w stanie stwierdzić szereg chorób i nieprawidłowości. Do najczęściej diagnozowanych należą:
- miażdżyca,
- zatory płucne,
- blizny po przebytym zawale,
- tętniaki aorty,
- niezdiagnozowane choroby osierdzia,
- nieprawidłowości w pracy zastawek.
Wyniki są do odbioru z reguły 2-3 dni po wykonaniu badania. Przeważnie jest to obraz zarejestrowany na CD/DVD oraz opis słowny.
TK serca – postępowanie po badaniu
Po samym badaniu należy pozostać na terenie ośrodka zdrowia, w razie, gdyby wystąpiły działania niepożądane. Jeżeli nie wystąpią, pielęgniarka usunie wkłucie dożylne i pacjent może wrócić do domu. W dwa, trzy dni po badaniu, pacjent jest proszony o picie co najmniej dwóch litrów wody dziennie.
TK serca – skutki uboczne po badaniu
Mimo że skutki uboczne pojawiają się niezwykle rzadko, ich występowanie wynika z podania kontrastu. Należą do nich:
- przejściowe nudności i wymioty, zmiany skórne,
- przejściowe rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwężenie akcji serca,
- skurcze oskrzeli i dreszcze.
TK serca – czy można wykonywać u kobiet w ciąży?
Kobiety w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, powinny bezwzględnie unikać badania TK serca. Promieniowanie jonizujące wywiera szkodliwy wpływ na rozwijający się płód. U kobiet w II i III trymestrze badanie jest dopuszczalne jedynie w przypadkach bezwzględnego zagrożenia życia.
TK serca – czy można wykonać u dzieci?
Badanie TK serca jest wykonywane również u małych dzieci i niemowląt. Z uwagi na konieczność pozostania w bezruchu i strach przed badaniem są one często znieczulane (głęboka sedacja) przez lekarza anestezjologa przy użyciu środków uspakajających i usypiających. Dopiero wtedy są przenoszone do pomieszczenia badań.
TK serca – cena badania
Aby wykonać TK bezpłatnie, należy mieć skierowanie. W przypadku badania odpłatnego skierowanie jest również wymagane, jednak termin realizacji jest znacznie szybszy. Cena badania zaczyna się od ok. 250 złotych, przy czym górna granica to nawet 1000 złotych.
>> Rezonans magnetyczny głowy – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować
- W. Richard Webb, William E. Brant, Nancy M. Major, red. wyd. pol. Jerzy Walecki, Tomografia komputerowa – zastosowanie kliniczne, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
