Biopsja cienkoigłowa – ile trwa, czym się różni od biopsji gruboigłowej?

Biopsja cienkoigłowa – na czym polega?

Biopsję, czyli pobranie komórek lub fragmentów tkanek do badania pod mikroskopem, zleca się pacjentom, u których wcześniejsze badania (fizykalne lub obrazowe, np. USG, tomografia) wykazały nieprawidłowości. Wyniki pozwalają stwierdzić, czy w narządzie toczy się proces nowotworowy bądź inny chorobowy.

Biopsję cienkoigłową przeprowadza się z wykorzystaniem igły o średnicy 0,4-0,6 mm, którą wprowadza się w zmienione chorobowo tkanki. Podczas zabiegu lekarz zasysa do strzykawki materiał komórkowy, a następnie utrwala go i przesyła do ośrodka zajmującego się badaniem cytologicznym. W niektórych przypadkach badanie odbywa się pod kontrolą USG, aby dokładniej zlokalizować zmienione tkanki i precyzyjnie pobrać materiał komórkowy – jest to tzw. biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana (BACC).

Biopsja cienkoigłowa – wskazania

Podstawowe wskazania do wykonania biopsji cienkoigłowej to:

• guzy piersi – biopsja cienkoigłowa to pierwszy krok w diagnostyce zmian w piersiach; pozwala określić czy zmiany mają charakter łagodny czy złośliwy;
• zmiany w obrębie tarczycy – guzki, stany zapalne czy powiększenie węzłów chłonnych w okolicy tarczycy;
• ocena węzłów chłonnych – podejrzenie przerzutów nowotworowych;
• diagnostyka ślinianek – w przypadku podejrzenia nowotworów ślinianek;
• przeszczep nerki – ocena funkcjonowania przeszczepionego narządu;
• schorzenia wątroby – ustalenie przyczyny podwyższonych parametrów wątrobowych;
• zmiany w obrębie tkanek miękkich;
• monitorowanie postępów leczenia.

>> Konsultacje onkologiczne w CM Świat Zdrowia

Biopsja cienkoigłowa – jak się przygotować do badania?

Biopsja cienkoigłowa jest mało inwazyjna i bezpieczna. Podczas wizyty przed zabiegiem lekarz kierujący na biopsję dokładnie omawia badanie. Lekarza trzeba poinformować o przyjmowanych lekach i schorzeniach współistniejących, szczególnie o lekach przeciwzakrzepowych – ich stosowanie trzeba będzie przerwać przed zabiegiem zgodnie z zaleceniami.

• Przed wykonaniem biopsji konieczne może być zbadanie poziomu przeciwciał przeciwko WZW typu B oraz w razie potrzeby szczepienie.
• Lekarz może przed biopsją skierować pacjenta na badanie krwi lub ultrasonografię.
• Zwykle przed biopsją nie trzeba być na czczo ani stosować określonej diety, jednak zawsze warto zapytać o tę kwestię lekarza prowadzącego. W przypadku biopsji w przewodu pokarmowego lekarz informuje, kiedy przed badaniem zjeść ostatni posiłek.
• Bardzo ważne, aby na badanie zabrać skierowanie i wyniki wcześniej wykonanych badań.
• Do wykonania biopsji najlepiej ubrać się swobodnie, by lekarzowi łatwo było dostać się do badanego obszaru. Do badania tarczycy, ślinianek lub węzłów chłonnych należy zdjąć biżuterię i wszelkie ozdoby z szyi i uszu.

Biopsja cienkoigłowa – przebieg badania

W gabinecie pacjent kładzie się na boku, plecach lub brzuchu w zależności od badanego obszaru. Miejsce wkłucia jest dezynfekowane, może zostać znieczulone. Pod skórę wprowadza się cienką igłę biopsyjną i pociągając za tłok strzykawki pobiera materiał komórkowy. Dla bardziej precyzyjnego pobrania komórek lekarz może wspomagać się ultrasonografem lub innymi metodami obrazowymi.

Podczas badania należy leżeć nieruchomo, nie kaszleć, nie połykać śliny. Czasem lekarz może zalecić chwilowe wstrzymanie oddechu. Samo badanie trwa kilka minut i może wiązać się z lekkim dyskomfortem i bolesnością. Po pobraniu komórek lekarz usuwa igłę biopsyjną i nakleja niewielki opatrunek. Materiał komórkowy zostaje natychmiast utrwalony i przesłany do ośrodka zajmującego się analizą cytologiczną.

>> Cytologia płynna – co wykrywa, czym się różni od zwykłej? Przebieg badania

Biopsja cienkoigłowa – zalecenia po badaniu

By uniknąć lekkiego krwawienia lub zasinienia w miejscu wkłucia, po wyjęciu igły biopsyjnej należy przytrzymać opatrunek kilkanaście minut. Po biopsji i następnego dnia trzeba się oszczędzać, nie uprawiać sportu i nie podejmować nadmiernego wysiłku fizycznego. U niektórych pacjentów po badaniu mogą pojawić się łagodne objawy niepożądane, które ustępują po kilku dniach:

• Zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wkłucia – w ich złagodzeniu pomagają zimne okłady.
• Ból w miejscu wkłucia – można wówczas zastosować doustne leki przeciwbólowe, najlepiej na bazie paracetamolu.

Biopsja – skutki uboczne

Jeśli po badaniu pojawią się silny obrzęk, krwawienie, ropień, narastający ból, gorączka czy wymioty, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, ponieważ może to być zakażenie.

Biopsja cienkoigłowa – wyniki

Materiał komórkowy pobrany podczas biopsji wysyłany jest do analizy. Wyniki dostępne są zwykle po 7-14 dniach.

Biopsja cienkoigłowa – przeciwwskazania

Do głównych przeciwwskazań do wykonania biopsji cienkoigłowej należą:

• skaza krwotoczna,
• zaburzenia krzepnięcia,
• przyjmowanie niektórych leków przeciwzakrzepowych,
• zmiany skórne w okolicy badanego obszaru,
• brak zgody pacjenta.

Biopsja cienkoigłowa a ciąża

Jeśli u ciężarnej kobiety lekarz stwierdzi obecność zmian wymagających badania, pacjentka może bezpiecznie je wykonać.

Biopsja gruboigłowa a cienkoigłowa

Biopsję cienkoigłową stosuje się jako badanie wstępne, natomiast biopsję gruboigłową (BGC) jako badanie potwierdzające lub oceniające bardziej złożone zmiany. Podczas biopsji cienkoigłowej pobierany jest materiał komórkowy, a podczas biopsji gruboigłowej materiał tkankowy, toteż biopsja gruboigłowa bardziej ingeruje w strukturę tkanek i może powodować ich uszkodzenie. Biopsja cienkoigłowa nie wymaga znieczulenia ani dłuższego odpoczynku.