Cytologia płynna różni się od tradycyjnej cytologii techniką analizy pobranego materiału. Jest od niej także dokładniejsza i umożliwia szybsze wykrycie patologicznych zmian w organizmie. Kiedy wykonać cytologię płynną, jak się przygotować do badania oraz jak interpretować wynik?
Cytologia płynna – co wykrywa, czym się różni od zwykłej? Przebieg badania
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Cytologia płynna – wskazania do wykonania badania
Cytologia płynna, a dokładnie cytologia na podłożu płynnym lub cytologia cienkowarstwowa LBC (od ang. liquid-based cytology), to nowoczesne badanie wykorzystywane w diagnostyce raka szyjki macicy.
- Jest badaniem przesiewowym. Na ogół cytologię powinno się wykonywać raz w roku od momentu rozpoczęcia współżycia, przy czym nie później niż od ukończenia 25. roku życia. Cytologię powinno się wykonywać do 65. roku życia.
- Cytologia służy także do monitorowania stanu zdrowia kobiet, które miały nieprawidłowe wyniki w przeszłości.
- Jeśli u kobiety występują jakiekolwiek nieprawidłowości ginekologiczne, w tym krwawienia między cyklami, bóle podbrzusza, ból podczas stosunku albo potwierdzone jest zakażenie wirusem HPV, należy wykonywać cytologię częściej.
Cytologia płynna a zwykła cytologia
Badanie cytologii płynnej dzięki innej metodzie konserwacji badanego materiału niż w cytologii tradycyjnej cechuje się większą czułością i pomaga redukować fałszywie ujemne wyniki cytologii. Cytologia płynna ma jeszcze jedną ważną zaletę. Otóż z pobranego materiału w razie konieczności można przeprowadzić dodatkową diagnostykę, na przykład test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest główną przyczyną raka szyjki macicy. Jest możliwość wykonania testu na HPV w dwóch wariantach – wykrywającego 14 i 28 podtypów wirusa, można także wykonać jednocześnie z cytologią płynną test na obecność chlamydii.
Cytologia płynna – jak przebiega badanie
Metoda samego pobrania materiału do badania jest w przypadku cytologii zwykłej i płynnej taka sama.
- Lekarz ginekolog lub położna wprowadza do pochwy pacjentki wziernik, rozszerza ścianki pochwy i uwidacznia szyjkę macicy.
- Następnie za pomocą specjalnej szczoteczki, którą wyjmuje się z opakowania przy pacjentce, ruchem obrotowym pobiera się komórki z tarczy i kanału szyjki macicy.
- Pobrane tkanki do badania umieszcza się w specjalnym płynie, który potem oczyszczany jest z zanieczyszczeń i nanoszony na szkiełko laboratoryjne. Jest to inna procedura niż w przypadku zwykłej cytologii, kiedy to materiał pobrany do badania umieszcza się od razu na szkiełku laboratoryjnym i utrwala w roztworze 96-procentowego etanolu. Cytologia płynna jest dużo dokładniejsza, ponieważ materiał bada się dopiero po usunięciu wszelkich zanieczyszczeń, natomiast w przypadku zwykłej cytologii – materiał do badania utrwala się od razu w roztworze bez usuwania zanieczyszczeń.
Czy cytologia płynna jest bolesna?
Procedura pobrania cytologii jest dobrze tolerowana przez kobiety, nie ma potrzeby stosowania znieczulenia, a badanie może się odbyć podczas wizyty u ginekologa. Może je przeprowadzić także położna w dogodnym dla pacjentki terminie. Kobieta nie powinna odczuwać bólu, jedynie dyskomfort. Po pobraniu wymazu może się pojawić lekkie krwawienie.
Cytologia płynna – kiedy wykonać badanie?
Cytologię płynną należy wykonać 4 dni po zakończeniu miesiączki i 4 dni przed jej rozpoczęciem. Wtedy daje ona najbardziej miarodajne wyniki. Nie można wykonać cytologii podczas miesiączki. Najlepszy moment na badanie cytologiczne to środek cyklu.
Przygotowanie do badania cytologii płynnej
Przygotowanie do badania cytologii płynnej nie różni się od przygotowania do zwykłej cytologii. Zaleca się, aby badanie wykonać w połowie cyklu. 3 dni przed badaniem należy unikać współżycia, nie należy także wykonywać irygacji pochwy ani aplikować żadnych leków dopochwowych.
Cytologia płynna – badanie w ramach NFZ
Od 26 marca 2025 roku cytologia płynna (nie tylko zwykła cytologia) jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Na badanie nie jest wymagane skierowanie. Aby zapisać się na wykonanie cytologii w ramach usług NFZ, należy zadzwonić do placówki mającej kontrakt z funduszem na takie badanie. Cytologię wykonuje lekarz ginekolog lub położna. W przypadku chęci wykonania cytologii prywatnie również nie jest wymagane skierowanie. Badanie wykonuje lekarz podczas wizyty lub położna.
Cytologia płynna i zwykła – dlaczego warto się badać?
Cytologia jest badaniem przesiewowym wykorzystywanym w diagnostyce raka szyjki macicy. Nowotwór ten jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet, a na jego rozwój wpływa zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV. W wielu wypadkach cytologia jest jedyną możliwością rozpoznania, że dzieje się coś niepokojącego, dlatego wielu lekarzy zaleca wykonywanie jej co roku, a nie jak NFZ co 3 lata. Rak szyjki macicy może nie dawać żadnych objawów latami, a jeśli objawy się pojawiają, to mogą być niespecyficzne – np. upławy – przez co kobieta je bagatelizuje.
Warto też wiedzieć, że wirusem HPV, który odpowiada w większości przypadków za rozwój raka szyjki macicy, jest zakażonych nawet 80 proc. ludzi na świecie. Jedyną skuteczną metodą zapobiegania zakażeniu jest wykonanie szczepienia przeciwko HPV – najlepiej jeszcze przed rozpoczęciem współżycia. Wirusem HPV może być zarażona zarówno kobieta, jak i mężczyzna, przy czym u panów wirus ten odpowiada za rozwój innych schorzeń. Zarażenie wirusem może przebiegać bezobjawowo.
Podsumowując, wykonanie cytologii może uratować życie poprzez wczesne wykrycie nieprawidłowości i wdrożenie leczenia. Wykonanie cytologii płynnej jest o wiele dokładniejsze niż cytologii zwykłej, dlatego warto zdecydować się na to pierwsze badanie.
