Biopsja prostaty należy do najczęstszych badań diagnostycznych w kierunku rozwoju raka stercza – prostaty. Badanie zaliczane jest do diagnostyki inwazyjnej i polega na pobraniu fragmentu tkanek do dalszych badań. Prostata wraz z wiekiem może się powiększać, co powoduje jej łagodny przerost. Zmianę tę należy uważnie obserwować i po zaleceniach medycznych wykonać wstępne badania diagnostyczne oraz w razie konieczności – biopsję prostaty.
Biopsja prostaty – normy, wskazania, przygotowanie. Objawy po biopsji prostaty
Biopsja prostaty – na czym polega badanie?
Biopsja prostaty należy do badań inwazyjnych. Za pomocą specjalnej igły specjalista (lekarz urolog) pobiera fragment tkanki do badań laboratoryjnych. Cała diagnostyka przebiega pod kontrolą ultrasonograficzną – najpierw przez odbyt wprowadzana jest specjalna głowica umożliwiająca obserwację tkanek, a dopiero następnie specjalista wprowadza igłę i pobiera tkankę.
Biopsja prostaty a rak stercza
Biopsja prostaty to jedno z najdokładniejszych badań, pozwalających na potwierdzenie lub wykluczenie raka stercza. Może być wykonywana w ramach profilaktyki, choć – ze względu na inwazyjność – badanie to wykonuje się dopiero wówczas, gdy pojawi się takie wskazanie na podstawie wstępnych badań diagnostycznych (np. laboratoryjne oznaczenie markerów rakowych).
Profilaktykę raka stercza powinni mieć na uwadze starsi mężczyźni, gdyż to właśnie w tej grupie wiekowej najczęściej rozwijają się zmiany nowotworowe. Dodatkowe ryzyko zwiększa rodzinna historia choroby. Rak prostaty to jeden z najczęściej rozpoznawanych nowotworów u mężczyzn.
>> Jak dbać o prostatę? Badania, seks, dieta, suplementy na prostatę
Biopsja fuzyjna a biopsja prostaty – jaka jest różnica?
W diagnostyce nowotworu raka stercza można wykonać biopsję klasyczną lub biopsję fuzyjną, czyli bardziej zaawansowaną i nowocześniejszą metodę badawczą. Czym różnią się te metody? Obie techniki wiążą się z koniecznością pobrania materiału do dalszej analizy. Zaletą biopsji fuzyjnej jest jednak fakt, iż umożliwia ona przeprowadzenie badania z użyciem rezonansu magnetycznego (obraz z tego urządzenia nakładany jest na USG).
Dzięki temu specjalista jest w stanie uzyskać dokładną lokalizację zmian nowotworowych i pobrać tkankę właśnie z tego obszaru. Mimo tego obie metody uznaje się za rzetelne i wiarygodne w diagnostyce raka prostaty. Podjęcie leczenia tego nowotworu możliwe jest dopiero po wykonaniu badania histopatologicznego, do którego należy biopsja.
>> Leki, suplementy, zioła na prostatę
Płynna biopsja prostaty
Możliwe jest wykonanie także płynnej biopsji prostaty, polegającej wyłącznie na pobraniu krwi. Choć metoda ta uznawane jest za rzetelną (i przede wszystkim jest nieinwazyjna), to nadal podstawą diagnostyczną jest badanie związane z pobraniem tkanki do analizy laboratoryjnej.
Biopsja prostaty – kiedy należy wykonać badanie?
Bezpośrednim wskazaniem do wykonania biopsji prostaty jest podejrzenie raka stercza. Lekarz kieruje na tę diagnostykę przede wszystkim wówczas, gdy uzyska niepokojące wyniki badań przesiewowych. W przypadku raka stercza jest to oznaczenie PSA, czyli stężenia swoistego antygenu sterczowego. Jego zwiększony poziom może wskazywać na raka prostaty.
Istnieje jednak kilka czynników, które mogą zaburzyć wynik badania i spowodować fałszywie wysoki poziom PSA.
Zalicza się do nich m.in.:
- infekcje układu moczowego,
- intensywny wysiłek fizyczny na 48 godzin przed badaniem,
- ejakulacja w przeciągu ostatnich 48 godzin przed badaniem.
W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych czynników, badanie przesiewowe PSA należy przełożyć, gdyż może wskazać nieprawidłowy wynik. Do diagnostyki w kierunku raka prostaty powinna skłonić nie tylko profilaktyka (starszy wiek, rodzinne występowanie), ale także objawy, takie jak:
- nadmierna mikcja – konieczność częstego oddawania moczu, a nawet wybudzanie się w nocy w tym celu,
- krwiomocz,
- problemy z erekcją.
>> Badanie prostaty. Jak się bada prostatę?
Biopsja prostaty – jak się przygotować do badania?
Biopsja prostaty to badanie, do którego nie trzeba się wcześniej przygotowywać. Jednak ze względu na komfort podczas badania zaleca się lekkostrawną dietę dzień przed badaniem. Podczas badania nie trzeba być na czczo, choć zalecane jest wcześniejsze wypróżnienie się. Warto także zadbać o wygodny ubiór.
Jak przebiega badanie? Czy biopsja prostaty boli?
Biopsja prostaty polega na pobraniu fragmentu tkanki do badań diagnostycznych. Specjalista wprowadza specjalną głowicę do odbytu, dzięki czemu uzyskuje obraz USG danego obszaru. Następnie ostrożnie wprowadza igłę, za pomocą której pobiera materiał do badań. Podczas tego badania zwykle pobierane jest ok. 10–15 wyników. Dla pacjenta biopsja prostaty nie jest bolesna, gdyż przebiega w znieczuleniu miejscowym.
Biopsja prostaty – ile trzeba czekać na wynik i jak go interpretować?
Badanie prostaty jest dość szybką metodą diagnostyczną, zwykle trwa krócej niż 60 minut. Na wynik jednak trzeba czekać średnio około 14 dni, choć dokładny czas oczekiwania zależny jest od wybranej placówki. Wyniki biopsji prostaty zawsze muszą być skonsultowane z lekarzem i przez niego interpretowane. Specjalista podczas analizy bierze pod uwagę także wcześniejsze badania przesiewowe, w tym PSA.
- Wynik T1–T2a oraz ocena w skali Gleasona ≤6 i stężenie na PSA na poziomie mniejszym niż 10 oznacza niskie ryzyko raka.
- T2b oraz ocena w skali Gleasona na poziomie 7, a także stężenie PSA w granicach 10–20 wskazują na średnie ryzyko nowotworu.
- Wynik ≥T2c oraz ocena w skali Gleasona na poziomie 8–10, a także stężenie PSA wyższe niż 20 oznacza wysokie ryzyko raka prostaty.
Biopsja prostaty wynik ujemny
Wynik biopsji może być ujemny, czyli nie wskazywać na obecność zmian nowotworowych w sterczu. Nie oznacza to jednak, że komórki te nie występują w tym obszarze. Dlatego też u mężczyzn z podejrzeniem raka (np. na podstawie badań przesiewowych lub występujących objawów) zaleca się kontrolne badania i powtórzenie biopsji po upływie czasu wskazanego przez lekarza.
Biopsja prostaty – postępowanie po badaniu. Czy krwawienie po biopsji prostaty powinno niepokoić?
Po biopsji prostaty można wrócić do swoich codziennych obowiązków, należy mieć jednak na uwadze fakt, iż ze względu na inwazyjność badania mogą wystąpić pewne skutki w postaci krwawienia czy skrzepów w moczu. Jest to naturalna konsekwencja naruszenia struktury tkanek.
Jeśli jednak pojawia się obfite krwawienie, któremu dodatkowo towarzyszy gorączka, wówczas należy zgłosić się do lekarza. Badania wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym, dobrze więc, aby bezpośrednio po nim pacjent nie prowadził żadnego pojazdu.
Biopsja prostaty – cena
Wykonanie biopsji prostaty jest dość kosztownym badaniem. Cena płynnej biopsji prostaty to średnio koszt ok. 1500 zł. Z kolei kwota za biopsję fuzyjną waha w granicy ok. 3500–6000 zł, w zależności od placówki.
