Test na grypę to prosty i szybki sposób na wykrycie infekcji, który można przeprowadzić samodzielnie w domu. Dzięki temu możliwe jest rozpoznanie przyczyny dokuczliwych objawów i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Grypa w swoich objawach często przypomina zwykłe przeziębienie, a jednocześnie jest jedną z najczęstszych infekcji wirusowych występujących w okresie jesienno-zimowym.
Test na grypę – jak go wykonać? Normy, wskazania, przygotowanie

Grypa – na czym polega infekcja?
Grypa to ostra infekcja zakaźna, rozwijająca się w obrębie układu oddechowego. Jej objawy są mało specyficzne, dlatego też często jest mylona ze zwykłym przeziębieniem. Za wystąpienie infekcji odpowiadają różne patogeny, m.in. wirusy A, B, C lub D. Najczęściej występują zakażenia wirusem typu A lub B. Objawy zakażenia są zazwyczaj widoczne w ciągu 1-7 dni, a infekcja ma wysoki stopień zakaźności (bardzo łatwo się rozpowszechnia).
>> Grypa: objawy grypy, grypa typu A, B i C, jakie leki na grypę stosować?
W czasie zwiększonej zachorowalności (np. okres jesieni i zimy, gdy zwiększa się liczba patogenów w otoczeniu i jednocześnie spada odporność organizmu) obserwuje się tzw. efekt lawinowy. Polega on na tym, że jedna osoba zaraża kolejne. Dlatego też często np. w miejscu pracy lub w przypadku dzieci – w szkole bądź przedszkolu, obserwuje się tzw. miniepidemie, czyli wysoką zachorowalność (infekcja dotyka dużą część osób z danej grupy).
Objawy grypy to:
- gorączka – mogą towarzyszyć jej dreszcze,
- bóle głowy i mięśni,
- ogólne poczucie rozbicia i pogorszone samopoczucie,
- ból gardła,
- katar,
- suchy kaszel.
U małych dzieci mogą pojawić się też wymioty lub biegunka, co jest dodatkową formą wsparcia organizmu w walce z patogenami (układ odpornościowy dziecka jest nieco słabszy i wykształca się przez kilka lat).
>> Grypa żołądkowa, „jelitówka” – przyczyny, objawy, leczenie
Jak przenosi się wirus grypy?
Wirus grypy przenosi się drogą kropelkową, co oznacza, że jego cząsteczki znajdują się w wydychanym powietrzu. Dlatego też przebywanie w bliskim kontakcie z osobą zarażoną, np. podczas rozmowy, już stanowi czynnik ryzyka dla wystąpienia infekcji. W związku z tym wirus grypy bardzo szybko się rozprzestrzenia. Jednak dla osób o standardowej odporności (bez zaburzeń) i ogólnie dobrej kondycji zdrowotnej grypa nie stanowi większego zagrożenia.
W celu potwierdzenia występowania w organizmie wirusa grypy wykonuje się test diagnostyczny. Zaletą tej diagnostyki jest czas oczekiwania na wyniki – często dostępne są już tego samego dnia.
Test na grypę – co to jest? Na czym polega badanie?
Test na grypę pomaga zdiagnozować obecność patogenów odpowiadających za infekcję. W celu rozpoznania grypy skorzystać można z samodzielnych testów, przeznaczonych do szybkiej diagnostyki (wyniki widoczne są po ok. 30 minutach) lub zdecydować się na badania laboratoryjne. Warto pamiętać o tym, że szybkie testy diagnostyczne na grypę są mniej precyzyjne i nie dostarczają informacji o konkretnym rodzaju patogenu (wirus A, B, C lub D).
Test na grypę – jakie są jego rodzaje?
W przypadku diagnostyki grypy dostępne są 3 rodzaje badań. Należą do nich:
- badanie molekularne – diagnostyka molekularna to najbardziej czuła metoda badawcza, umożliwiająca wczesne rozpoznanie infekcji, gdyż w trakcie badania wykrywane jest RNA wirusa. Niewątpliwa zaleta molekularnego badania grypy to możliwość zróżnicowania konkretnego typu wirusa (A, B, C, D), a w niektórych przypadkach możliwe jest nawet rozpoznanie dokładnego podtypu;
- badanie za pomocą szybkich testów diagnostycznych – jest to łatwodostępna metoda, a takie badanie można wykonać nawet samodzielnie, za pomocą testów dostępnych w aptece. Testy te wykrywają tylko białka wirusów grypy typy A i B, a wyniki dostępne są po ok. 30 minutach. Jest to mniej precyzyjna metoda, jednak daje pewną wskazówkę diagnostyczną. Szybkie testy diagnostyczne są najczęściej wybieraną metodą rozpoznawania wirusów grypy
- badanie serologiczne – metoda ta stosowana jest głównie do oceny skuteczności szczepień, stosowanych przeciwko grypie, gdyż badanie to uniemożliwia wykrycie aktywnej postaci patogenów wirusowych grypy.
Test na grypę – kiedy należy wykonać badanie?
Głównym wskazaniem do wykonania testu na oznaczenie wirusa grypy jest podejrzenie jego występowania. Zazwyczaj w infekcjach wirusowych lekarz zaleca ogólne leczenie objawowe, bez analizowania konkretnego typu patogenu.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których informacja o dokładnym rodzaju wirusa jest istotna diagnostycznie (np. brak skuteczności dobranego leczenia). Wówczas lekarz zaleca diagnostykę w postaci wykonania testu na grypę. Wykonanie tego badania jest pomocne m.in. w zróżnicowanie infekcji wywołanej wirusem grypy od zakażenia spowodowanego przez koronawirusa.
>> Wirus RSV - objawy, leczenie, dlaczego jest groźny u dziecka
Test na grypę – jak się przygotować do badania?
Wykonanie klasycznego testu na grypę, czyli tzw. szybkich testów diagnostycznych, polega na pobraniu wymazu z jamy ustnej oraz z nosa. W związku z tym do badania nie trzeba się w żaden sposób przygotowywać, choć należy pamiętać o kilku czynnikach, które pozwolą uzyskać jak najbardziej miarodajny wynik.
- Zaleca się, aby badanie było wykonywane na czczo lub ewentualnie – aby ostatni posiłek zjeść nie później niż 4 godziny przed badaniem.
- Na ok. 4 godziny przed wykonaniem testu na obecność wirusa grypy nie zaleca się mycia zębów ani palenia papierosów lub innych wyrobów tytoniowych.
- Nie zaleca się wydmuchiwania nosa przed badaniem i stosowania kropli donosowych (pobrany wymaz z nosa ma dużą wartość diagnostyczną w przypadku tych badań).
Oprócz tego nie ma żadnych dodatkowych zaleceń ani przeciwwskazań w związku z tą diagnostyką.
Jak przebiega test na grypę?
Wykonanie szybkiego testu diagnostycznego na grypę polega na pobraniu wymazu z jamy ustnej i z nosa. W testach domowych znajduje się specjalna wymazówka, którą należy delikatnie wsunąć w jamę ustną oraz do nosa – dokładna instrukcja, jak poprawnie wykonać badanie, znajduje się na ulotce dołączonej do opakowania.
Wykonanie testu na grypę u lekarza wygląda dokładnie tak samo – poprzez pobranie wymazu za pomocą wymazówki. W przypadku szybkich testów diagnostycznych wyniki dostępne są jeszcze tego samego dnia, po ok. 15-30 minutach, w zależności od danego testu.
Test na grypę – normy. Jaki interpretować wyniki?
Test na grypę może wyjść pozytywny lub ujemny. Ujemny oznacza, iż w organizmie nie wykryto przeciwciał, charakterystycznych dla obecności wirusa grypy. Pozytywny wskazuje obecność tych przeciwciał, a dodatkowe parametry umożliwiają rozpoznanie konkretnego typu wirusa grypy (wirus grypy typu A lub B). Otrzymane wyniki należy skonsultować z lekarzem, a w przypadku przeprowadzenia testu w domu – odczytać je zgodnie z instrukcją zamieszczoną przez producenta.
>> Test na koronawirusa – jak go wykonać? Normy, wskazania, przygotowanie
Test na grypę – co po badaniu?
W zależności od wyników badań po wykonaniu testu na grypę należy podjąć odpowiednie leczenie.
Test na grypę – jak wykonać badanie w ciąży?
Test na grypę w ciąży wykonuje się dokładnie w ten sam sposób – poprzez pobranie wymazu. Badanie jest nieinwazyjne, co wpływa jednocześnie na bezpieczeństwo jego wykonania.
Test na grypę – jak wygląda to badanie u dzieci?
Test na grypę u dzieci przeprowadza się tak samo jak u osób dorosłych, choć jeśli badanie wykonuje się u najmłodszych, to wówczas materiałem diagnostycznym mogą być tzw. popłuczyny z nosa.
Test na grypę – cena. Jaki jest koszt badania?
Szybkie testy diagnostyczne na grypę są dość tanie, ich cena wynosi średnio ok. 20-30 zł, w zależności od konkretnego produktu.
- Byambasuren, S., Brydak, L. “Diagnostyka laboratoryjna grypy”, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2018
- Machała, M., Lasota, P. i inni “Zastosowanie technik biologii molekularnej w nadzorze wirusologicznym nad grypą w sezonie epidemicznym 2005/2006”, Family Medicine & Primary Care Review, 2006
- Brydak, L. “Grypa znana od stuleci – nadal groźna”, Family Medicine & Primary Care Review, 2014
- Kuchar, E., Mrukowicz, J. i inni "Grypa", Medycyna Praktyczna, dostęp: 3.02.2023
- Wiercińska, M. "Grypa – rodzaje, przyczyny, leki i powikłania", Medycyna Praktyczna, 2022, dostęp: 3.02.2023