Test na obecność wirusa HIV to jedyny sposób stwierdzenia obecności wirusa w organizmie – same objawy zakażenia, szczególnie na początku, łatwo pomylić z przeziębieniem. Darmowy test można wykonać w punktach diagnostycznych w całym kraju, można również kupić badanie w laboratorium albo domowy test w aptece. W jakim czasie należy wykonać badanie na obecność wirusa HIV i kiedy test trzeba powtórzyć?
Test na obecność wirusa HIV – jaka jest cena, czy są darmowe badania, czy trzeba być na czczo?
Kto powinien wykonać badanie na obecność wirusa HIV?
Każdy, kto obawia się zakażenia wirusem, może wykonać badania. Szczególnie narażone na chorobę są osoby podejmujące ryzykowne zachowania seksualne, czyli współżyjące bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy, często zmieniające partnerów lub utrzymujące kontakty seksualne z osobami o nieznanym statusie pod kątem zakażenia. Czynnikami ryzyka są również stosunki homoseksualne pomiędzy mężczyznami, zawodowe narażenie na kontakt z krwią osób chorych lub dożylne przyjmowanie narkotyków.
Kiedy wykonać test na obecność wirusa HIV?
Odpowiedni moment wykonania badania jest bardzo istotny w procesie diagnostycznym. Wykonywanie testów od razu po narażeniu na kontakt z wirusem jest bezcelowe – we krwi nie zdążyły namnożyć się jeszcze specyficzne przeciwciała wykrywane przez testy. Przyjmuje się, że najbardziej wiarygodne wyniki można uzyskać około 3 miesiące po potencjalnym kontakcie z wirusem.
Przygotowanie do badań
Badania nie wymagają przygotowania i nie trzeba przystępować do nich na czczo. Poza odpowiednim momentem wykonania nie ma też innych zaleceń.
Badania serologiczne zakażenia wirusem HIV
Badania te polegają na oznaczaniu we krwi pacjenta obecności przeciwciał przeciwko wirusowi HIV oraz odpowiednich antygenów. Wyróżniamy testy przesiewowe III i IV generacji oraz testy potwierdzenia. Badania wykonywane są z próbki krwi żylnej pobranej w laboratorium.
- Testy przesiewowe III generacji – ich dodatni wynik musi być potwierdzony testem przesiewowym IV generacji. Wykrywają obecność przeciwciał anty-HIV 1, anty-HIV 2 oraz anty-HIV 0. Dodatnie wyniki można uzyskać dopiero od 3 do 12 tygodni po zakażeniu.
- Testy przesiewowe IV generacji – to podstawowe testy wykorzystywane w diagnostyce zakażenia. Ich dodatnie wyniki można uzyskać już 2 tygodnie po zakażeniu, gdyż oprócz przeciwciał anty-HIV wykrywają także antygen p24, czyli białko obecne w cząsteczkach wirusa HIV, które można oznaczyć we krwi jeszcze przed wytworzeniem przez organizm specyficznych przeciwciał. Testy zazwyczaj wykonuje się dwukrotnie. Każdy pozytywny wynik musi zostać zweryfikowany testem potwierdzenia.
- Badanie Western Blot – traktowane jest jako test potwierdzający lub wykluczający chorobę. Nie powinien być jednak wykonywany jako pierwszy element diagnostyki, a jedynie w celu weryfikacji wyników testów przesiewowych IV generacji.
>> Wirus HIV – objawy, diagnostyka i leczenie. Jak można się zakazić wirusem?
Interpretacja wyników badań
- Ujemny wynik testu przesiewowego IV generacji umożliwia wykluczenie zakażenia wirusem HIV. Powtórzenia wymagają jedynie testy wykonane przed upływem 12 tygodni od zakażenia.
- Dodatni wynik testu IV generacji wymaga ponownego wykonania tego samego testu. Wynik ujemny w drugim badaniu nie wyklucza infekcji, ale jest wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki ponownie od początku.
- Dodatni wynik testu IV generacji uzyskany dwukrotnie musi zostać zweryfikowany testem potwierdzenia, czyli Western Blot. Ujemny wynik testu potwierdzenia może być wskazaniem do powtórzenia wszystkich badań po około 4 tygodniach lub do ilościowego badania materiału genetycznego wirusa we krwi.
- Dwukrotnie dodatnie testy IV generacji i dodatni test potwierdzenia są podstawą do rozpoznania infekcji wirusem HIV.
Badania molekularne w diagnostyce wirusa HIV
Badania molekularne określają ilościowo obecność we krwi materiału genetycznego wirusa. Nie są podstawowymi testami wykrywającymi zakażenie u osób dorosłych, ale mają zastosowanie w diagnostyce infekcji u noworodków i niemowląt. Wykonywane są również w przypadku niejednoznacznych wyników badań serologicznych oraz u osób zakażonych w celu oceny zaawansowania choroby lub efektów leczenia.
Domowy test na obecność wirusa HIV
Pacjenci często wstydzą się powiedzieć lekarzowi o obawach dotyczących zakażenia wirusem HIV i wykonać badania w laboratorium. Zamartwianie się opinią innych jest tak uciążliwe, że część osób nawet rezygnuje z diagnostyki. Tymczasem wizyta u specjalisty świadczy jedynie o dojrzałej i odpowiedzialnej postawie oraz trosce o zdrowie własne i bliskich.
Jeśli opór przed konsultacją jest zbyt duży, wyjściem może być wykonanie testu na obecność wirusa HIV dostępnego w aptekach. Można go kupić bez recepty i skierowania, a zakupu można dokonać także przez internet.
Jak działa i kiedy wykonać domowy test na obecność wirusa HIV?
Testy dostępne w aptekach wykrywają we krwi obecność przeciwciał przeciwko wirusowi HIV. Ich wykonanie zalecane jest zatem dopiero po upływie 12 tygodni od możliwego zakażenia. Należy jednak pamiętać, że każdy dodatni wynik musi zostać skonsultowany z lekarzem i potwierdzony badaniami laboratoryjnymi.
Domowy test na obecność wirusa HIV - jak go wykonać?
Testy na obecność wirusa HIV przeznaczone do użytku domowego są proste w obsłudze. Do każdego opakowania dołączona jest dokładna instrukcja, która krok po kroku wyjaśnia, jak należy postępować. W większości produktów schemat użytkowania jest podobny. Tak jak podczas testów laboratoryjnych materiałem do badania jest krew, jednak próbka pobierana jest z palca. Wystarczy drobne nakłucie za pomocą załączonego w zestawie lancetu. Wcześniej należy dokładnie umyć i osuszyć ręce oraz zdezynfekować miejsce wkłucia. Kropla krwi powinna zostać umieszczona na pasku testowym i połączona z obecnym w opakowaniu płynem testowym. Skuteczność badania w znacznym stopniu zależy od poprawnego przeprowadzenia testu, więc wszystkie czynności powinny być wykonywane dokładnie według załączonej instrukcji. Wynik można odczytać już po 15 minutach. Jedna kreska oznacza wynik ujemny, zaś o wykryciu wirusa świadczy obecność dwóch kresek.
Domowy test na obecność wirusa HIV - co dalej?
Postępowanie zależy od uzyskanego wyniku. Ujemny wynik nie wymaga potwierdzenia, lecz mimo to warto powtórzyć test za kilka tygodni. W przypadku wykrycia wirusa we krwi nie należy jednak panikować. Mimo wysokiej skuteczności deklarowanej przez producentów badanie domowe nie jest podstawą do rozpoznania zakażenia. Należy jednak niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi dalszą diagnostykę. Jest to niezmiernie ważne, gdyż odpowiednio szybkie włączenie leczenia daje bardzo dobre efekty terapeutyczne.
>> Test HIV Simplitude ByMe, 1 sztuka
Testy na obecność wirusa HIV – cena
Bezpłatne i anonimowe badania można wykonać w punktach konsultacyjno-diagnostycznych w całym kraju (lista na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS przy Ministerstwie Zdrowia), a płatne - w laboratoriach badawczych (cena to ok. 50-60 zł w zależności od placówki). Testy apteczne do wykonania w domu kosztują ok. 100 zł.
