Rentgen klatki piersiowej (RTG klatki piersiowej) – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować?

Na czym polega RTG klatki piersiowej?

Zdjęcie rentgenowskie (RTG) klatki piersiowej jest badaniem radiologicznym stanowiącym pierwszy etap diagnostyki płuc, serca i śródpiersia. Rentgen to technika obrazowania wykorzystująca promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X). Promieniowanie to wytwarzane jest przez lampę rentgenowską. Przenika częściowo przez ciało pacjenta, następnie pada na tzw. błonę rentgenowską czułą na promienie RTG.

Zwiększone zacienienie na obrazie RTG (obszar zbyt biały) odpowiada silniejszemu pochłanianiu promieni X. Z kolei nadmierne przejaśnienia (obszary zbyt czarne) oznaczają, że w wybranych miejscach przez klatkę piersiową przechodzi zbyt dużo promieniowania X.

Wskazania do wykonania RTG klatki piersiowej

Badanie rentgenowskie klatki piersiowej wykonuje się na zlecenie lekarza po przeprowadzeniu wstępnej diagnostyki opierającej się na wywiadzie lekarskim i badaniu fizykalnym. Najważniejsze wskazania do RTG klatki piersiowej to:

• podejrzenie infekcyjnej choroby płuc (zapalenia płuc, gruźlicy);
• podejrzenie odmy, niedodmy lub płynu w jamach opłucnej;
• stan po urazie klatki piersiowej;
• podejrzenie złamania żeber;
• podejrzenie chorób nowotworowych (guzów pierwotnych i przerzutowych);
• podejrzenie guzów śródpiersia (np. wola zamostkowego);
• ocena wielkości i budowy serca, aorty piersiowej, piersiowego odcinka przełyku, wydolności krążenia płucnego;
• ocena położenia ciała obcego, elektrod stymulatora serca lub rurki intubacyjnej;
• kontrola po założeniu wkłucia centralnego.

RTG klatki piersiowej – jak się przygotować?

Badanie rentgenowskie klatki piersiowej nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Powinien on jednak zabrać ze sobą do pracowni diagnostycznej skierowanie na badanie oraz pełną dokumentację medyczną dotyczącą klatki piersiowej, jeśli takową posiada.

>> Tomografia komputerowa klatki piersiowej – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować, interpretacja wyniku

Jak przebiega badanie RTG klatki piersiowej?

Przed badaniem RTG klatki piersiowej pacjent podpisuje zgodę na jego wykonanie. Kobiety w wieku rozrodczym dodatkowo wypełniają deklarację dotyczącą ciąży. Następnie pacjent proszony jest o przygotowanie do badania, czyli zdjęcie górnych partii garderoby, w tym również biżuterii (np. łańcuszków, wisiorków), które mogłyby zaburzać wynik badania.

Standardowo RTG klatki piersiowej wykonuje się w projekcji tylno-przedniej, czyli p-a, oraz bocznej. Technik diagnosta instruuje pacjenta, jakie pozycje ciała ma przyjąć i jak się zachowywać podczas wykonywania prześwietlenia. Całe badanie trwa zwykle kilka minut.

W uzasadnionych medycznie przypadkach (np. przy podejrzeniu perforacji, czyli przerwania przełyku) pacjentowi podaje się środek cieniujący do przełyku. Wtedy badanie trwa nieco dłużej niż RTG bez kontrastu.

>> Migotanie przedsionków - objawy, diagnostyka, leczenie

RTG klatki piersiowej – interpretacja wyniku

Właściwa interpretacja RTG klatki piersiowej na własną rękę nie jest możliwa, zadanie to należy do lekarza. Potrzeba bowiem wiedzy i doświadczenia, aby prawidłowo zinterpretować to, co widoczne na zdjęciu rentgenowskim.

Pamiętajmy, że podczas konsultacji lekarskiej po RTG klatki piersiowej mamy prawo pytać o wszystkie niepokojące nas kwestie. Lekarz natomiast powinien objaśnić, co widać na zdjęciu i omówić chorobę, jeśli takowa zostanie zdiagnozowana oraz zaproponować dalsze postępowanie i możliwości ewentualnego leczenia.

Co pokazuje obraz RTG klatki piersiowej?

W ramach diagnostyki radiologicznej wykryć można takie choroby jak:

• zapalenie płuc – zdjęcie RTG jest w stanie potwierdzić rozpoznanie zapalenia płuc i umożliwia ocenę rozległości zmian;
• rak płuc – RTG klatki piersiowej nie jest zbyt dokładnym badaniem, jeśli chodzi o diagnostykę raka płuc, ponieważ wczesne zmiany mogą nie być widoczne na zdjęciu. Jeśli natomiast na obrazie pojawi się zacienienie, którego pochodzenia nie da się wyjaśnić lub które utrzymuje się pomimo leczenia dłużej niż 6 tygodni, to wtedy konieczne jest poszerzenie diagnostyki (wykonanie dodatkowych badań obrazowych) w kierunku raka płuc;
• aorta miażdżycowa – prześwietlenie rentgenowskie klatki piersiowej może uwidocznić zwapnienia w ścianach aorty, wtedy w opisie znajdzie się zwrot „aorta miażdżycowa”. Wtedy lekarz może zalecić poszerzenie diagnostyki w kierunku zaburzeń lipidowych czy choroby niedokrwiennej serca;
• rozedma i Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP) – w RTG klatki piersiowej można zaobserwować obniżenie przepony, a także zwiększenie „głębokości” klatki piersiowej i przejrzystości płuc, na skutek zalegającego w niej powietrza;
• pylica płuc – RTG klatki piersiowej uwidacznia czarne złogi na płucach u osób z tą chorobą;
• choroba tkanki śródmiąższowej płuc – badanie rentgenowskie pozwala potwierdzić tę jednostkę chorobową i zarazem wyeliminować inne schorzenia powodujące podobne objawy;
• gruźlica – RTG klatki piersiowej jest jednym z badań umożliwiających rozpoznanie tej choroby, gdyż na obrazie zaobserwować można nacieki i jamy w szczytowych częściach płuc, charakterystyczne dla gruźlicy.

RTG klatki piersiowej – co po badaniu?

Po wykonaniu RTG klatki piersiowej pacjent powinien odebrać wynik badania, na który czeka się zwykle ok. 15 minut (bez opisu) lub 1–2 dni robocze (z opisem). Z odebranym zdjęciem rentgenowskim należy udać się na konsultację lekarską po wcześniejszym umówieniu.

RTG klatki piersiowej – czy można wykonać u kobiety w ciąży?

Robienie RTG klatki piersiowej nie jest wskazane u kobiet ciężarnych ze względu na wpływ na płód. W niektórych przypadkach jednak takie badanie jest konieczne. Wtedy przed badaniem należy zasięgnąć porady lekarza prowadzącego ciążę, czy rentgen górnych partii ciała w danym przypadku rzeczywiście jest zasadny i bezpieczny.

RTG klatki piersiowej – czy można wykonać u dzieci?

Prześwietlenie rentgenowskie klatki piersiowej można robić u dzieci. Ważne jest jednak, aby informacja o przeprowadzonym badaniu została odnotowana w Książeczce Zdrowia Dziecka, którą należy zabrać ze sobą razem ze skierowaniem na badanie. Zapisy dotyczące badań RTG robi się celem monitorowania ich liczby oraz przyjętych przez dziecko dawek promieniowania.

>> Rezonans magnetyczny głowy – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować

RTG klatki piersiowej – cena

W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia będąc ubezpieczonym, badanie RTG klatki piersiowej można zrobić całkowicie bezpłatnie. Prześwietlenie da się też wykonać prywatnie, wtedy jego cena wynosi w większości ośrodków od 80 do nawet 120 zł, w zależności choćby od tego, czy ktoś chce otrzymać opis wyniku, czy też nie.