Osteokalcyna jest najważniejszym białkiem niekolagenowej tkanki kostnej. Uznawana jest za wysoce swoisty marker wielkości obrotu kostnego, świadczący o aktywności osteoblastów. W jakich przypadkach wzrasta stężenie osteokalcyny w organizmie? Wysokie stężenie białka może wskazywać na rozwój osteoporozy, nadczynność przytarczyc, chorobę Pageta i nadczynność tarczycy. W niektórych przypadkach patologiczne wyniki towarzyszą nowotworowi kości. Obniżone wartości sugerują z kolei niedoczynność tarczycy bądź przytarczyc.
Osteokalcyna – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Czym jest osteokalcyna?
Osteokalcyna jest niekolagenowym białkiem złożonym z 49 aminokwasów. Związek syntezowany jest przez:
- osteoblasty,
- odontoblasty,
- hipertroficzne chondrocyty.
Osteokalcyna stanowi wysoce swoisty marker wielkości obrotu kostnego. Jej obecność świadczy o aktywności osteoblastów – komórek tworzących kości, powstających z komórek macierzystych mezenchymatycznych. Jakie jest zadanie osteokalcyny w organizmie? Białko odpowiada za zwiększenie rozpadu tkanki tłuszczowej i usprawnione uwalnianie insuliny. Związek zwiększa również proliferację komórek beta wysp trzustkowych. Zadaniami osteokalcytyny są metabolizm i mineralizacja kości. Do innych funkcji związków należą formowanie kości i stymulacja homeostazy jonów wapniowych.
Obecnie prowadzone są badania w kierunku wpływu białka na płodność mężczyzn. Powodem tego jest oddziaływanie osteokalcytyny na produkcję testosteronu.
>> Osteoporoza – przyczyny i diagnostyka. Dieta przy osteoporozie
Osteokalcyna a witamina K
Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną istnieje silne powiązanie między witaminą K a osteokalcyną. Omawiany związek oraz białka Matrix Gla protein (MGP) w głównej mierze zależą od wspomnianej grupy organicznych związków chemicznych. Odpowiednia podaż witaminy K w diecie i suplementacji zapobiega odkładaniu się wapnia w tętnicach.
Osteokalcyna – kiedy należy wykonać badanie?
Osteokalcyna jest jednym z hormonów odpowiedzialnych za równowagę wapnia we krwi i utrzymanie zdrowej tkanki kości. Badanie poziomu białka jest wskazane w przypadku stwierdzonych zaburzeń wzrostu kości u dzieci, do których należą m.in. niedorozwój kości i krzywica.
>> N-końcowy propeptyd prokolagenu typu I – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Badanie osteokalcyny – jak się przygotować?
Pacjent powinien zgłosić się na badanie osteokalcyny na czczo, ostatni posiłek spożywając co najmniej 8 godzin przed planowaną wizytą. Przed wykonaniem testu warto poinformować specjalistę o przyjmowanych lekach, alergiach oraz chorobach, które mogą mieć wpływ na wynik. Oznaczenie osteokalcytyny wykorzystywane jest przy rozpoznaniu i monitorowaniu leczenia osteoporozy – schorzenia polegającego na zmniejszonej gęstości kości i zaburzeń spójności tkanek. Charakterystycznymi objawami choroby są:
- ból głowy i karku,
- przewlekły ból kręgosłupa,
- hiperkifoza w odcinku piersiowym,
- neuropatie z ucisku,
- ból podczas kaszlu.
Pomiar poziomu osteokalcyny wskazane jest w przebiegu metabolicznych chorób tkanki kostnej, do których należą m.in. adynamiczna choroba kości i choroba Pageta. Białko badane jest podczas zwiększonego obrotu kostnego (nadczynność tarczycy, hiperkalcemia i nadczynność przytarczyc). Osteokalcyna powinna być oznaczona w przebiegu zaburzeń układu kostnego. Do wspomnianych schorzeń należą m.in. deformacje układu kostnego, patologiczne złamania i zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej. Białko może być również pomocne w monitorowaniu leczenia nowotworów złośliwych.
>> Preparaty na: Stawy, Reumatyzm, Osteoporozę
Jak przebiega badanie osteokalcyny?
Badanie osteokalcyny polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi z żyły łokciowej.
Osteokalcyna – interpretacja wyniku
Czas oczekiwania na wyniki badania osteokalcyny wynosi zazwyczaj 1 dzień. Dopuszczalna norma w organizmie wynosi 0,862-4,31 nmol/l (5-25 µg/l).
Wysoki poziom osteokalcyny
Osteokalcyna jest białkiem, którego poziom we krwi jest związany z procesem mineralizacji kości. Wysoki poziom związku w surowicy krwi jest wskaźnikiem intensywnej produkcji i resorpcji kości, co może wskazywać na osteoporozę związaną z fizjologiczną menopauzą bądź osteoporozą patologiczną.
Zawyżony poziom związku wskazuje na chorobę Pageta, nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc lub nowotwory kości. Innym powodem patologicznych wartości jest nadmierne narażenie na stres mechaniczny podczas urazów sportowych. W poszczególnych przypadkach wysokie stężenie osteokalcyny sugeruje zaburzoną pracę nerek.
W każdym przypadku wysoki poziom osteokalcyny powinien być skonsultowany z lekarzem, aby wykluczyć obecność choroby i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Niski poziom osteokalcyny
Osteokalcyna jest silnie związana z witaminami D i K. Zaniżone stężenie białka może wynikać z niedoborów wspomnianych związków chemicznych. Niskie wartości obserwowane są również w przypadku niedoczynności tarczycy, niedoczynności przytarczyc, a także zmniejszonej aktywności osteoblastów w przebiegu osteopatii spowodowanej długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów.
Niskie stężenie osteokalcyny powinno być skonsultowane ze specjalistą. Lekarz diagnozujący powinien wdrożyć odpowiednie leczenie i zlecić inne badania niezbędne do skutecznej farmakoterapii.
Osteokalcyna a choroba Pageta
Zwiększone stężenie osteokalcyny we krwi może wskazywać na rozwijającą się chorobę Pageta. Schorzenie polega na zaburzonej równowadze między wchłanianiem kości a prawidłowymi procesami tworzenia tkanek. Konsekwencjami zaburzenia są nieprawidłowa budowa kości oraz ponadprzeciętna częstotliwość złamań. W leczeniu schorzenia stosowane są leki antyresorpcyjne, zmniejszające chaotyczną przebudowę kości. Farmakoterapia spowalnia tempo niekorzystnych zmian, jednocześnie łagodząc uciążliwy ból kostny. Do leków antyresorpcyjnych należą m.in. kalcytonina i aminobisfosfoniany.
Osteokalcyna – postępowanie po badaniu
Po wykonanym badaniu osteokalcyny można z powodzeniem powrócić do codziennych aktywności. Wykraczające poza normę wartości wymagają dalszej konsultacji ze specjalistą.
Osteokalcyna badanie – możliwe skutki uboczne
Badanie osteokalcyny w większości przypadków nie wiąże się z obecnością działań niepożądanych. W pojedynczych przypadkach mogą wystąpić następujące skutki uboczne:
- osłabienie,
- infekcje/zakażenia,
- uszkodzenie nerwów,
- uszkodzenie żyły, tętnicy lub ścięgna,
- miejscowe reakcje alergiczne.
Osteokalcyna badanie – czy można wykonać u kobiet w ciąży?
Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania badania osteokalcyny u kobiet w ciąży. W dniach poprzedzających poród stężenie białka jest o 25% wyższe w stosunku do I trymestru.
Osteokalcyna badanie – czy można wykonać u dzieci?
Badanie osteokalcyny może być z powodzeniem wykonywane u dzieci. Wartości białka we krwi zmieniają się wraz z wiekiem. Zwiększone stężenie osteokalcyny jest naturalnym zjawiskiem u dzieci, w wyniku intensywnego wzrostu kości. W dorosłym życiu poziom ten spada.
Osteokalcyna badanie – cena
Cena badania osteokalcyny zależy w głównej mierze od wybranej placówki i województwa. Koszt testu wynosi około 40-50 złotych.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
