Immunoglobuliny, czyli przeciwciała, biorą udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Te białka produkowane są przez aktywne limfocyty B w odpowiedzi na czynnik potencjalnie chorobotwórczy. Obecnie wyróżnia się 5 klas przeciwciał, a ich poziom bada się w podejrzeniu wielu jednostek chorobowych, np. marskości wątroby, reumatoidalnego zapalenia stawów, sarkoidozy i chorób pasożytniczych.
Immunoglobuliny IgG, IgM, IgA – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Co to są immunoglobuliny?
Immunoglobuliny to białka powszechnie znane jako przeciwciała, które pełnią bardzo ważną funkcję w organizmie. Rozpoznają swoisty dla siebie antygen i wiążą się z nim. Ten mechanizm wywołuje całą kaskadę przemian prowadzących do uruchomienia różnych procesów odpornościowych.
Pod względem biochemicznym immunoglobuliny są zbudowane z 4 łańcuchów polipeptydowych – 2 tzw. lekkich i 2 tzw. ciężkich. Łańcuchy te połączone są za pomocą mostków disiarczkowych. Przeciwciała produkowane są przez plazmocyty, czyli dojrzałe postaci limfocytów B.
Klasyfikacja immunoglobulin obejmuje 5 klas:
- IgA – obecne są przede wszystkim w takich wydzielinach jak łzy, śluz, pot, ślina i soki jelitowe. Jest to liczna klasa przeciwciał, które chronią organizm przed chorobotwórczymi bakteriami i wirusami,
- IgE – występują w surowicy w niewielkich ilościach. Biorą udział głównie w reakcjach alergicznych,
- IgM – ich rolą jest aktywowanie układu dopełniacza. Są produkowane przede wszystkim podczas pierwotnej odpowiedzi immunologicznej,
- IgG –- stanowią aż 75% wszystkich przeciwciał. Produkowane są w odpowiedzi na wtargnięcie do organizmu wirusów, toksyn i bakterii,
- IgD – są jednymi z najmniej poznanych dotychczas klas przeciwciał. Wiadomo, że ich poziom w surowicy krwi jest najmniejszy.
W badaniach laboratoryjnych oznaczeniu poddaje się przede wszystkim 3 klasy przeciwciał – IgA, IgM i IgG. Zarówno nadmiar, jak i niedobór immunoglobulin może świadczyć o poważnych zaburzeniach zdrowotnych. W stanach patologicznych może dojść do dominacji jednej z klas przeciwciał, co ma często miejsce w przypadku gammapatii.
Immunoglobuliny – kiedy należy wykonać badanie?
Oznaczenie poziomu oraz wzajemnego stosunku ilościowego wszystkich klas immunoglobulin wykonuje się przede wszystkim w przypadku zaburzeń odporności. Lekarz może skierować na badania, gdy podejrzewa infekcje bakteryjne lub wirusowe, obecność pasożytów, a także alergię. Niektóre klasy przeciwciał standardowo bada się również u kobiet w ciąży, w celu wykluczenia chorób mogących zaszkodzić zdrowiu i życiu płodu.
Wskazaniem do oznaczenia poziomu immunoglobulin jest podejrzenie:
- marskości wątroby,
- AIDS,
- sarkoidozy,
- niektórych chorób o podłożu autoimmunologicznym (np. tocznia układowego lub reumatoidalnego zapalenia stawów),
- szpiczaka mnogiego,
- chorób wątroby i śledziony,
- przewlekłych i ostrych stanów zapalnych różnego pochodzenia.
Dokładna diagnostyka oparta na poziomie przeciwciał jest trudna. Wiele zależy bowiem od tego, która z klas przeciwciał odbiega od normy i jaki jest stosunek poszczególnych immunoglobulin.
>> Czym jest stan zapalny? O czym świadczy? Czy może być niebezpieczny?
Immunoglobuliny – jak się przygotować do badania ich poziomu?
Przygotowanie do oznaczenia poziomu immunoglobulin jest istotne, aby uzyskane wyniki nie były zafałszowane. Ponieważ materiałem biologicznym do analizy jest krew żylna, do badań należy przygotować się jak do rutynowo wykonywanej morfologii.
Do punktu pobrań należy zgłosić się na czczo, czyli najlepiej od 8 do 12 godzin po ostatnim posiłku. Co więcej, na ok. 2 doby przed badaniem warto unikać picia dużych ilości alkoholu, palenia papierosów i aktywności fizycznej.
Immunoglobuliny – jak przebiega badanie?
Krew pobierana jest z żyły łokciowej w pozycji siedzącej lub leżącej. Materiał biologiczny umieszcza się w probówkach z cytrynianem, co ma działanie antykoagulacyjne. Następnie próbka oddawana jest do laboratorium, gdzie podlega szczegółowej analizie. Wynik najczęściej uzyskuje się na drugi dzień roboczy.
>> Marskość wątroby - objawy, leczenie, rokowanie
Immunoglobuliny – interpretacja wyniku
Dokładny poziom przeciwciał uzależniony jest od kilku czynników, w tym głównie wieku pacjenta. Zakresy referencyjne mogą różnić się nieco w zależności od laboratorium, w których dokonywane było oznaczenie.
Osoby dorosłe:
- Immunoglobuliny klasy IgA – 0,7–5,0 g/l,
- Immunoglobuliny klasy IgM – 0,4-2,8 g/l,
- Immunoglobuliny klasy IgG – 7-16 g/l.
Wysoki poziom immunoglobulin
Immunoglobuliny klasy IgA
Zbyt wysoki poziom przeciwciał klasy IgA najczęściej związany jest z przewlekłym stanem zapalnym. Taka sytuacja ma miejsce we wczesnych stadiach AIDS, marskości wątroby, zespole alkoholowym, chłoniakach, białaczce limfatycznej i szpiczaku mnogim.
>> Odporność - fakty i mity. Jak ją naturalnie wzmocnić?
Immunoglobuliny klasy IgM
Zbyt wysoki poziom przeciwciał klasy IgM w większości przypadków związany jest z chorobą wątroby, ostrym stanem zapalnym, początkiem schorzeń zakaźnych, chorobą pasożytniczą, a także makroglobulinemią Waldenstroma.
Immunoglobuliny klasy IgG
Podwyższone stężenie przeciwciał klasy IgG zazwyczaj związane jest z przewlekłym zakażeniem, chorobą hematologiczną, autoimmunologiczną, AIDS lub wirusowym zapaleniem wątroby.
Niski poziom immunoglobulin
Immunoglobuliny klasy IgA
Zaniżony poziom przeciwciał klasy IgA w większości przypadków przebiega bezobjawowo. U takich osób może dochodzić jednak do nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. Zdarza się, że niski poziom IgA towarzyszy niektórym chorobom na tle autoimmunologicznym, w tym celiakii.
Immunoglobuliny klasy IgM
Zbyt niski poziom przeciwciał klasy IgM w surowicy krwi może świadczyć o nowotworach układu chłonnego, zespole utraty białek, przebiegu chemioterapii, a także stanie po usunięciu śledziony.
Immunoglobuliny klasy IgG
Zbyt niski poziom immunoglobulin IgG najczęściej wskazuje na niedożywienie, zespół nerczycowy, celiakię, białaczkę, a także jest konsekwencją przyjmowania niektórych leków, w tym glikokortykosteroidów, cytostatyków i substancji przeciwmalarycznych. Może być następstwem po nieleczonej (lub nieprawidłowo leczonej) cukrzycy.
Immunoglobuliny – co po badaniu?
Po pobraniu krwi można bez obaw powrócić do uprzednio wykonywanych czynności.
Immunoglobuliny – możliwe powikłania po badaniu
Morfologia krwi jest badaniem dobrze tolerowanym przez większość osób. Jedyne możliwe powikłania nie są groźne i wynikają z faktu wkłucia się igłą w żyłę łokciową. W tym miejscu może pojawić się niewielkich rozmiarów obrzęk, siniak lub lekka tkliwość. Symptomy te ustępują po upływie doby od badania.
Niektóre osoby podczas pobierania krwi mają skłonność do omdlenia. O tym fakcie należy poinformować pielęgniarkę, która wykona badanie w pozycji leżącej.
Immunoglobuliny – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?
Oznaczenie wszystkich klas przeciwciał można wykonać u kobiet w ciąży. Co więcej, niektóre z nich są obowiązkowe w I, II i III trymestrze (np. AIDS, cytomegalia, toksoplazmoza i różyczka).
Immunoglobuliny badanie – czy można wykonać u dzieci?
Oznaczenie poziomu immunoglobulin można bezpiecznie wykonywać u dzieci.
Immunoglobuliny – cena
Oznaczenie wszystkich klas przeciwciał jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ), o ile zlecone jest przez lekarza. W innych przypadkach, np. braku ubezpieczenia zdrowotnego, za każdą z frakcji należy zapłacić ok. 15–20 złotych.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
