Triglicerydy – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie do badania, interpretacja wyników i postępowanie po badaniu

Co to są triglicerydy?

Triglicerydy (TG) to lipidy zbudowane z trzech cząstek długołańcuchowych kwasów tłuszczowych i cząstki glicerolu, połączonych ze sobą za pomocą wiązania estrowego. W przypadku nadmiaru spożywanej energii (zwłaszcza pochodzącej z tłuszczów i węglowodanów) triglicerydy stanowią rezerwę energetyczną zgromadzoną w podskórnej tkance tłuszczowej (dokładnie w cytoplazmie komórek tłuszczowych).

Triglicerydy dostarczone z pożywieniem (w organizmie syntetyzuje je de novo wątroba) są transportowane do jelita cienkiego, gdzie ulegają wchłonięciu i zostają przetransportowane do mięśni, dla których stanowią źródło energii. W sytuacji niedoboru kalorycznego triglicerydy zgromadzone w tkance tłuszczowej są uwalniane do krwi i są wykorzystane na potrzeby funkcjonowania organizmu.

Trójglicerydy są transportowane do różnych tkanek w organizmie przy pomocy cholesterolu VLDL. Podwyższone stężenie TG wpływa wprost proporcjonalnie na jego poziom.

>> Leki na cholesterol, przeciwmiażdżycowe, suplementy diety

Stężenie triglicerydów – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie stężenia triglicerydów jest wykonywane w diagnostyce chorób sercowo-naczyniowych. Lekarz pierwszego kontaktu lub lekarz specjalista może je zlecić osobom, które znajdują się w grupie ryzyka. Należą do nich przede wszystkim:

• osoby otyłe lub z nadwagą,
• osoby z dodatnim wywiadem rodzinnym,
• palacze,
• pacjenci geriatryczni,
• osoby, które niezdrowo się odżywiają i nie uprawiają żadnej aktywności fizycznej,
• pacjenci z cukrzycą i/lub nadciśnieniem tętniczym.

Ponadto lekarz zleci skontrolowanie poziomu triglicerydów, gdy:

• istnieje podejrzenie uszkodzenia miąższu wątroby,
• objawy wskazują na stan zapalny trzustki,
• obserwuje się zaburzenia wchłaniania składników odżywczych,
• pacjent nadużywa alkoholu.

Badanie stężenia triglicerydów – jak się przygotować do badania?

Badanie poziomu triglicerydów jest zazwyczaj wykonywane w pakiecie z całym profilem lipidowym (cholesterol całkowity, HDL, LDL, TG). Do badania nie trzeba się w sposób szczególny przygotowywać. Dzień wcześniej powinno się stosować dietę lekkostrawną, z wykluczeniem potraw tłustych i alkoholu. Na samo pobranie należy stawić się na czczo (lipoproteiny zawarte w posiłku mogłyby zafałszować wynik), danego dnia nie wolno również pić kawy ani herbaty. Bardzo ważne jest natomiast właściwe nawodnienie, które ułatwi pobranie odpowiedniej ilości krwi.

>> Testy diagnostyczne na poziom cholesterolu do wykonania samodzielnie w domu

Jak przebiega badanie stężenia triglicerydów?

Pobranie odpowiedniej próbki krwi jest szybkie i bezbolesne. Może stanowić dyskomfort dla osób, które nie tolerują igieł. Odpowiednio przeszkolony personel medyczny pobiera za pomocą strzykawki krew żylną, zazwyczaj ze zgięcia łokciowego. Bezpośrednio po badaniu można udać się do domu, nie jest wymagane, aby badany pozostał na terenie punktu pobrań.

Stężenie triglicerydów – interpretacja wyniku

Wartości triglicerydów są rozpatrywane z podziałem na płeć – nieco inne wartości przyjmuje się jako prawidłowe dla kobiet, inne dla mężczyzn, jeszcze inne dla dzieci. Wyglądają one następująco:

• norma ogólna – poniżej 150 mg/dl,
• kobiety 35-135 mg/dl,
• mężczyźni 40-160 mg/dl,
• dzieci – mniej niż 100 mg/dl.

Podwyższone wartości triglicerydów klasyfikuje się w trzech przedziałach:

• 150-199 mg/dl – wskazuje na wartości graniczne,
• 200-499 mg/dl – jest to wynik wysoki,
• Powyżej 500 mg/dl – wynik bardzo wysoki.

Nieznaczne wahania triglicerydów w ciągu dnia są rzeczą normalną i nie należy się nimi przejmować. Należy jedynie pamiętać, aby badać je o podobnej porze. Wynik badania jest dostępny już kilka godzin po jego wykonaniu.

Wysoki poziom triglicerydów

W zależności od tego, jak wysoki poziom triglicerydów obserwujemy, wynik może wskazywać na szereg zaburzeń. Podwyższone stężenie obserwujemy w przypadku:

• hiperlipidemii pierwotnych i wtórnych,
• cukrzycy,
• ostrego zapalenia trzustki (wartości triglicerydów mogą wynosić nawet 1000 mg/dl),
• dnie moczanowej,
• niedoczynności tarczycy,
• niewydolności nerek,
• akromegalii,
• zespole Cushinga.

Badanie poziomu triglicerydów może być zafałszowane, gdy pacjent przyjmuje pewne preparaty. Podwyższone TG obserwujemy w trakcie stosowania doustnych preparatów antykoncepcyjnych, środków moczopędnych, retinoidów lub glikokortykosteroidów.

Niski poziom triglicerydów

Niskie poziomy triglicerydów są znacznie rzadziej obserwowane. Najczęściej dochodzi do nich u pacjentów hospitalizowanych, zwłaszcza z powodu ciężkich chorób (np. nowotworowych). Obniżone TG mogą wskazywać na nadczynność tarczycy, wyniszczenie organizmu czy niedożywienie spowodowane np. anoreksją.

>> Zaburzenia odżywiania to częsta przypadłość kobiet z cukrzycą typu 1

Stężenie triglicerydów – co po badaniu?

Samo wykonanie badania nie jest wystarczające. Z wynikami należy udać się do lekarza, który odpowiednio je zinterpretuje lub pokieruje do specjalisty. Przekroczenie norm może wskazywać na ryzyko wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu. Aby zapobiec tym groźnym powikłaniom, należy przede wszystkim zmienić tryb życia i przejść na zdrową dietę. Jest to pierwszy krok, obok farmakoterapii, który korzystnie wpłynie na zdrowie.

Stężenie triglicerydów – możliwe powikłania po badaniu

Badanie poziomu TG nie powoduje praktycznie żadnych powikłań. Pewien dyskomfort może powodować tkliwość w miejscu wkłucia, zaczerwienienie, obrzęk lub niewielki siniak.

Stężenie triglicerydów – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Podwyższone stężenie triglicerydów w osoczu krwi może wskazywać na wyższe ryzyko wystąpienia patologii ciąży (zwłaszcza stanu przedrzucawkowego i cukrzycy ciężarnych). Z uwagi na ten fakt u kobiet ciężarnych, zwłaszcza znajdujących się w grupie ryzyka, należy przeprowadzić diagnostykę w kierunku hipertriglicerydemii. Zarówno stan przedrzucawkowy, jak i cukrzyca indukowana ciążą są stanami zagrażającymi rozwijającemu się płodowi i matce.

>> Badania w ciąży – kiedy badania prenatalne, USG w ciąży, KTG, posiew z pochwy

Stężenie triglicerydów – czy można wykonać u dzieci?

Podobnie jak u osób dorosłych, również u dzieci podwyższone stężenia triglicerydów, mogą wskazywać na rozwój chorób sercowo-naczyniowych. W związku z rosnącym odsetkiem dzieci otyłych lub z nadwagą, niezdrowym stylem życia czy brakiem ruchu coraz więcej nieletnich ma nieprawidłowe wyniki TG. Jest to sygnał alarmowy, który powinien skłonić rodziców do zmiany nawyków u swoich podopiecznych.

Stężenie triglicerydów – cena badania

Badanie poziomu triglicerydów jest stosunkowo tanie. Często pacjenci otrzymują na nie skierowanie, wtedy pobranie jest refundowane przez NFZ. W przypadku badania komercyjnego należy liczyć się z wydatkiem rzędu 10-20 złotych. Kwota zależy od laboratorium i miasta, w którym wykonywana jest analiza.