Troponina I i troponina T – normy i interpretacja wyników, wskazania do badania

Co to jest troponina I i troponina T?

Rozróżniamy trzy typy troponin – C, I oraz T. Każda z nich buduje aparat kurczliwy mięśni poprzecznie-prążkowanych, znajdujących się w naszym organizmie. Zlokalizowane są w miocytach (obszarze komórek mięśniowych) i regulują siłę oraz szybkość skurczu mięśni, w tym mięśnia sercowego.

W praktyce lekarskiej najczęściej oznaczanymi parametrami są troponina I oraz T, a właściwie frakcje tego białka znajdujące się w sercu (cTnT i cTnI). W wyniku uszkodzenia tego organu troponiny uwalniają się z mięśni i przedostają do krwi. Ich gwałtowny wzrost następuje w kilka godzin po uszkodzeniu danego obszaru i osiąga szczyt ok. 24 godzin później. Podwyższone parametry troponiny I i T można zaobserwować nawet 10 do 14 dni później. Warto pamiętać, że im większy obszar serca uległ uszkodzeniu, tym wyższy poziom troponiny notujemy w badaniu.

>> Zawał serca – objawy, przyczyny, pierwsza pomoc. Czy zawał serca boli?

Wskazania do wykonania poziomu troponiny I i troponiny T

Badanie poziomu troponiny wykonuje się zazwyczaj u pacjentów z podejrzeniem zawału mięśnia sercowego lub uszkodzeniem narządu o innej etiologii. Jest ono wykonywane u pacjentów hospitalizowanych na oddziale kardiologicznym, nie jednokrotnie, ale co kilka godzin (najczęściej zaraz po przyjęciu, po 3-6 godzinach oraz po 9-12 godzinach). Wśród objawów zgłaszanych przez pacjenta, które mogą skłonić lekarza specjalistę do zlecenia oznaczenia troponiny, należą:

• ściskający lub rozpierający ból w klatce piersiowej, który może promieniować do pleców, żuchwy lub lewego ramienia,
• duszności,
• zawroty głowy,
• zmęczenie,
• intensywne pocenie się.

Wszystkie wymienione objawy trwają zazwyczaj przynajmniej 20 minut i nie ustępują po podaniu nitrogliceryny.

Badanie poziomu troponin I i T wykonuje się również u pacjentów:

• z dusznicą bolesną, gdy dojdzie do destabilizacji choroby,
• z bólami w klatce piersiowej o nieznanej etiologii,
• w diagnostyce stanów niewydolności serca,
• w trakcie diagnozy i oceny ryzyka zgonu.

>> Choroba wieńcowa - klasyfikacja

Troponina I i troponina T – jak się przygotować do badania ich poziomu?

Z uwagi na fakt, że badanie jest wykonywane w stanie bezpośredniego zagrożenia zdrowia, a nawet życia, nie jest wymagane żadne specjalne przygotowanie. Ne musi być wykonywane na czczo, pacjent musi jedynie wyrazić na nie zgodę.

Jak przebiega badanie troponiny I i trponiny T?

Materiałem niezbędnym do badania poziomu troponiny I i T jest surowica. Krew żylną, z której jest otrzymywana, pobiera się zazwyczaj z dołu łokciowego, po uprzednim oczyszczeniu miejsca wkłucia za pomocą środka antyseptycznego.

Na rynku dostępne są również paskowe badania troponiny. Mogą być wykonywane praktycznie w każdych warunkach. Istota ich działania przypomina glukometr. Na specjalny pasek należy nanieść próbkę krwi, aby po kilku minutach otrzymać gotowy wynik.

Troponina I i troponina T – interpretacja wyniku

Nawet u zdrowego człowieka we krwi znajdują się niewielkie ilości troponiny I i T. Ze względu na to, przyjmuje się górne granice normy. Dopiero ich przekroczenie świadczy o chorobie. Wynoszą one:

• 0,014 μg/l dla troponiny I,
• 0,009-0,04 μg/l dla troponiny T.

Wyniki uzyskuje się już po ok. godzinie. W przypadku testów paskowych nawet po ok. 9 minutach.

Jeżeli pacjent przyjmuje witaminę B7 (biotynę), należy o tym fakcie bezwzględnie poinformować lekarza. Może ona wpłynąć na zafałszowanie wyników. W zależności od przyjętej dawki, jej oddziaływanie na poziom troponiny utrzymuje się nawet przez kilka godzin. Przekroczenie normy obserwuje się również u osób po długotrwałym wysiłku fizycznym (np. biegu maratońskim).

Wysoki poziom troponiny I i troponiny T

Wzrost poziomu troponiny jest obserwowany na ok. 3-4 godziny po przebytym zawale. W zależności od stanu pacjenta osiągają szczyt w 24-48 godzinie, a podwyższony stan utrzymuje się nawet do dwóch tygodni. Trzykrotne oznaczenie stężeń w odstępie kilku godzin pozwala jednoznacznie stwierdzić, czy jest to faktycznie zawał. Jeżeli w kolejnych pomiarach wyniki rosną lub maleją o ok. 20 proc., przyjmuje się, że jest to atak serca.

W sytuacji gdy podwyższone wyniki utrzymują się na względnie stałym poziomie, należy poszukiwać innych przyczyn. Mogą do nich należeć:

• nadciśnienie płucne,
• zastoinowa niewydolność serca,
• wirusowe zapalenie mięśnia sercowego,
• zatorowość płucna,
• kardiomiopatie,
• wady zastawki aortalnej,
• udar mózgu,
• niewydolność nerek,
• sepsa,
• rzadkie choroby tj. amyloidoza.

Niski poziom troponiny I i troponiny T

Niskie poziomy troponiny są jasnym sygnałem, że nie doszło do uszkodzenia mięśnia sercowego. Jeżeli pacjent zgłasza dolegliwości bólowe w obrębie klatki piersiowej, przyczyn należy poszukiwać np. w nerwobólach czy refluksie żołądkowo-przełykowym.

Troponina I i troponina T – postępowanie po badaniu

W zależności od diagnozy postawionej przez lekarza pacjent może wymagać rekonwalescencji, wdrożenia odpowiedniej farmakoterapii i zmiany nawyków żywieniowych. W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia kolejnych zawałów pacjent musi rzucić palenie, wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe oraz w przypadku nadwagi – schudnąć.

Troponina I i troponina T – możliwe skutki uboczne po badaniu

Badanie w kierunku oznaczenia poziomu troponiny I i T nie wiążą się praktycznie z żadnymi skutkami ubocznymi. Jeżeli stan pacjenta na to pozwala, może on wrócić do domu. Niewielką niedogodność może stanowić dyskomfort w miejscu wkłucia lub niewielki siniak.

>> Triglicerydy – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie do badania, interpretacja wyników i postępowanie po badaniu

Troponina I i troponina T – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie stężenia troponiny I i T może być wykonywane również u kobiet w ciąży (mimo że zawał serca w tej grupie występuje stosunkowo rzadko). Niemniej w takim przypadku istnieje ryzyko otrzymania fałszywego wyniku powyżej normy (dotyczy to zwłaszcza troponiny I). Może on wynikać z obecności przeciwciał heterofilnych, dlatego bardzo ważna jest pełna diagnostyka, obejmująca m.in. badanie EKG.

Troponina I i troponina T – czy można wykonać u dzieci?

U noworodków przyjmuje się, że nieco podwyższone wartości troponiny są stanem fizjologicznym. W pierwszych kilku dniach życia ich stężenie może wynieść 0,63±0,58 ng/ml. Za stan patologiczny przyjmuje się wynik powyżej 1,80 ng/ml. Należy jednak pamiętać, że musi go zinterpretować lekarz specjalista, po wykonaniu pełnej diagnozy.

Troponina I i troponina T – cena badania

W przypadku, gdy badanie jest wykonywane w szpitalu, podlega pełnej refundacji. Pacjenci, którzy muszą je wykonać komercyjnie, powinni liczyć się z wydatkiem 40-50 złotych za każdy typ. Cena może się różnić w zależności od laboratorium.