USG ścięgien – kto i kiedy powinien je wykonać? Przebieg i przygotowanie

Na czym polega USG ścięgien?

Badanie USG ścięgien bazuje na emisji fal ultradźwiękowych, które są niesłyszalne dla ludzkiego ucha. Urządzenie zwane ultrasonografem ma specjalną głowicę, która wytwarza te fale. Te z kolei rozchodząc się wewnątrz organizmu, natrafiają na takie struktury, jak mięśnie czy ścięgna, charakteryzujące się różną gęstością. Odbijają się i wracają do głowicy. Komputer przekłada je na obraz widoczny na ekranie w postaci ciemniejszych lub jaśniejszych szarych plam.

W przypadku gdy lekarz podejrzewa uszkodzenie lub patologię ścięgna, zleca diagnostykę obejmującą:

• USG nadgarstka i ręki,
• USG ścięgna Achillesa,
• USG stopy i/lub stawu skokowego,
• USG stawu biodrowego,
• USG stawu łokciowego,
• USG kolana,
• USG ścięgna Achillesa.

USG ścięgien wykonuje się w diagnostyce:

• zmian po urazach,
• stanów zapalnych,
• dysplazji stawów,
• naderwań i zerwań ścięgien,
• łokcia tenisisty,
• entezopatii,
• zespołu cieśni nadgarstka.

>> Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza) - przyczyny i leczenie

Wskazania do wykonania USG ścięgien

Pacjent zgłaszający niepokojące objawy ze strony układu ruchu powinien poddać się badaniu ultrasonograficznemu problematycznego miejsca. Pozwoli ono stwierdzić, czy dolegliwości są związane ze ścięgnami, czy układem mięśniowym. Do objawów alarmujących należy zaliczyć:

• bolesność i dolegliwości pourazowe,
• guzy,
• obrzęki,
• krwiaki oraz wybroczyny,
• ograniczenie zakresu ruchów,
• płyn gromadzący się w stawie,
• podejrzenie zmian zwyrodnieniowych,
• monitorowanie postępów w leczeniu,
• dyskomfort przeciążonej struktury (głównie u osób intensywnie uprawiających sport).

USG ścięgien – jak się przygotować?

USG ścięgien jest praktycznie bezinwazyjne, dlatego nie ma potrzeby się do niego przygotowywać. Można je wykonać o dowolnej porze dnia. Na badanie warto stawić się w wygodnym ubraniu, gdyż możemy być poproszeni o zdjęcie lub podciągnięcie części garderoby. Warto również zabrać ze sobą wyniki dotychczasowych badań (zwłaszcza jeżeli było to badanie USG). Dzięki temu lekarz będzie miał porównanie stanu badanego ścięgna.

>> Jakim chorobom towarzyszą bóle stawów?

Jak przebiega badanie USG ścięgien?

Ultrasonografia ścięgien niezależnie od badanego obszaru przebiega podobnie. Przed przystąpieniem do niej lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad dotyczący obserwowanych dolegliwości, chorób przewlekłych oraz badań, które były dotychczas wykonane. Następnie prosi o ułożenie się na leżance i odsłonięcie badanego ścięgna. Na skórę nakładany jest specjalny żel, który ułatwi przesuwanie sądy oraz przenikanie fal ultradźwiękowych przez skórę. W zależności od tego, czy badane są małe, czy duże ścięgna, lekarz przesuwa głowicę pod różnymi kątami, aby uzyskać maksymalnie precyzyjny obraz.

Stan monitorowanej struktury oceniamy w czasie rzeczywistym, ponieważ jest od razu widoczny na monitorze ultrasonografu. Po zakończeniu badania pacjent dostaje gotowy wynik w postaci zdjęć i obszernego opisu. Cała procedura trwa kilkanaście minut.

>> Co powinna zawierać apteczka pierwszej pomocy?

USG ścięgien – badane obszary

Ścięgno Achillesa

W kontekście badań USG ścięgien należy wspomnieć o ścięgnie Achillesa, który jest najdłuższy w całym organizmie i odpowiada za szereg procesów (m.in. skakanie, prawidłowe chodzenie). Stosunkowo często obserwuje się stan zapalny lub naderwanie tego ścięgna, co może utrudniać normalne funkcjonowanie. Wskazanie do wykonania USG ścięgna Achillesa jest ból, obrzęk oraz sztywnienie łydki. W obrazie ultrasonograficznym można skontrolować strukturę ścięgna, kaletkę oraz zarysy kostne. Wykonując badanie, możemy potwierdzić jego zerwanie, ocenić rozległość kontuzji, wykryć płyn gromadzący się w kaletce lub pod ścięgnem. USG przeprowadza się również w celu skontrolowania procesu gojenia poprzez monitorowanie zrostów ościęgna.

USG nadgarstka i ręki

USG nadgarstka i ręki również ma na celu kontrolę ścięgien – głównie ścięgien mięśni prostowników i zginaczy nadgarstka oraz mniejszych, odpowiedzialnych za pracę palców. W obrazie ultrasonograficznym widoczne są wszelkie uszkodzenia tych struktur. Można również ocenić ich ruchomość w badaniu dynamicznym. USG pozwala wykryć m.in. chorobę de Querveine’a (objawiającą się silnym bólem uniemożliwiającym ruszanie nadgarstkiem), stany zapalne czy palce trzaskające.

USG stawu kolanowego

Pozwala na zdiagnozowanie stanów chorobowych wiązadeł mięśnia podkolanowego, brzuchatego łydki czy stabilizującego staw kolanowy. W USG kolana najczęściej obserwuje się pourazowe lub przeciążeniowe uszkodzenia ścięgien, u osób chorujących na schorzenia reumatoidalne – pęknięcia ścięgien oraz łuszczkę zapalną pochewek.

USG stopy i stawu skokowego

W badaniu ultrasonograficznym tego obszaru diagnozuje się zapalenia ścięgien lub pochewek ścięgnistych. Występują one na skutek urazów oraz przeciążeń wynikających np. z nieprawidłowej postawy. USG należy wykonać w przypadku ostrego lub przewlekłego bólu, ograniczeń ruchów lub obrzęku.

>> Zwichnięcie stawu - objawy i leczenie. Kto jest narażony na zwichnięcia stawów?

USG barku

Dolegliwości bólowe w barku mogą świadczyć o uszkodzeniu lub całkowitym zerwaniu ścięgna głowy długiej, ścięgien stożka rotatorów oraz mniejszych struktur. Obraz ultrasonograficzny uwidacznia również płyn zbierający się w pochewce tych ścięgien.

USG łokcia

Stosunkowo rzadko występującymi schorzeniami w obrębie stawu łokciowego są zerwania ścięgien (głównie mięśnia dwugłowego ramienia) oraz ich stany zapalne. Niemniej, jeżeli do takich nieprawidłowości dochodzi (np. w wyniku nagłego podniesienia dużego ciężaru), badanie USG je wykryje.

USG ścięgien – postępowanie po badaniu

Bezpośrednio po wykonaniu badania należy umówić się na wizytę u specjalisty (zazwyczaj lekarza ortopedy), który zinterpretuje wyniki. Diagnoza, którą postawi w oparciu o wynik USG, inne badania jak np. badanie palpacyjne, stanowi punkt wyjścia do dalszego postępowania.

>> Czym jest remisja w reumatoidalnym zapaleniu stawów? Jak leczyć RZS, by osiągnąć remisję?

USG ścięgien – skutki uboczne po badaniu

Badanie USG jest całkowicie bezinwazyjne i praktycznie bezbolesne (może powodować niewielkie dolegliwości u osób z poważnymi kontuzjami). Bezpośrednio po jego wykonaniu, jeżeli stan pacjenta na to pozwala, może on wrócić do normalnej aktywności.

USG ścięgien – czy można wykonywać u kobiet w ciąży?

USG ścięgien jest badaniem całkowicie bezpiecznym dla rozwijającego się płodu. Fale ultrasonograficzne nie kumulują się w organizmie, więc można je wielokrotnie powtarzać.

USG ścięgien – czy można wykonywać u dzieci?

USG ścięgien można również przeprowadzać u dzieci. Pozwala ocenić typ, wielkość i lokalizację zmian po przebytych urazach.

USG ścięgien – cena badania

USG ścięgien może być w pełni refundowane, jeżeli specjalista wystawi na nie skierowanie. W przeciwnym wypadku należy liczyć się z wydatkiem ok. 220 złotych.

>> Tomografia głowy – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować. Interpretacja wyniku