Apteczka pierwszej pomocy to bardzo ważny przedmiot, który powinniśmy posiadać w swoim najbliższym otoczeniu – w domu, w miejscu pracy, w samochodzie. Jednak samo posiadanie apteczki to za mało, przede wszystkim powinien wiedzieć, jak z niej korzystać w sposób bezpieczny dla nas i dla osoby, której udzielamy pierwszej pomocy.
Apteczka pierwszej pomocy - co powinna zawierać?
W mojej ocenie wciąż brakuje apteczek pierwszej pomocy w dostępnych miejscach publicznych. Mogłyby one wisieć koła automatycznych defibrylatorów zewnętrznych. Są przedmioty, które obowiązkowo powinny się w niej znaleźć, niemniej nie ma co wypełniać apteczkę niepotrzebnymi rzeczami, które i tak nam się nie przydadzą. Z doświadczenia wiem, że niektórych elementów powinno być w apteczce więcej, tak by przyniosły one konkretną korzyść podczas udzielania pierwszej pomocy, inne – które standardowa znajdują się na jej wyposażeniu – są często zupełnie niepotrzebne.
Apteczka pierwszej pomocy - wyposażenie
- Opaski elastyczne
- Kilka sztuk gazy jałowej
- Chusta trójkątna
- Koc termiczny inaczej zwany folią NRC
- Plastry z opatrunkiem
- Plaster w rolce
- Nożyczki taktyczne
- Gaziki nasączone alkoholem
- Opatrunek hydrożelowy na oparzenia
- Worek na odpady medyczne
- Duża ilość rękawiczek jednorazowych.
Wszystko powinno być umieszczone w szczelnym, najlepiej na zamek zamykanym pojemniku/etui, który na pierwszy rzut oka mówi nam, że to apteczka pierwszej pomocy. Znakiem rozpoznawczym apteczki pozostają czerwony kolor i biały krzyż.
Gdzie spakować apteczkę?
Jeżeli udajemy się w podróż i jesteśmy wyposażeni w apteczkę pierwszej pomocy to powinna ona być na samej górze torby czy też plecaka. Podczas nagłego zdarzenia nie powinniśmy długo szukać zestawów opatrunkowych. Boczne kieszenie bądź też szczyt plecaka to najlepsze miejsce na łatwy i szybki dostęp do apteczki pierwszej pomocy. Idea apteczki jest taka, by to ona powędrowała do poszkodowanego. Ratownik w momencie, kiedy zorientuje się, że ktoś potrzebuje pomocy, dostarcza apteczkę do rannego a nie odwrotnie.
Pierwsza pomoc na placu zabaw
Warto pomyśleć o małej indywidualnej apteczce pierwszej pomocy, którą mamy zawsze przy sobie. Tu obowiązkowo powinien znaleźć się sprzęt w postaci rękawiczek, gazy, plastra z opatrunkiem oraz gazika nasączonego alkoholem oraz opaski elastycznej. Takie małe apteczki sprawdzają się szczególnie w małych wypadkach na placu zabaw, gdzie dzieci doznają otarć i drobnych zranień. Umyślnie nie wymieniłem materiałów dezynfekcyjnych, ponieważ przy obfitych krwawieniach i krwotokach powinniśmy unikać preparatów alkoholowych, które w takich sytuacjach nie są wskazane przy udzielaniu pierwszej pomocy. Zalecane działanie to ucisk w miejscu krwotoku a nie dezynfekcja. Preparaty dezynfekcyjne świetnie sprawdzają się w sytuacji drobnych urazów. Ponadto z apteczki pierwszej pomocy powinna być usunięta woda utleniona ponieważ od wielu lat nie jest zalecanym preparatem do dezynfekcji ran.
Wciąż pojawiają się sytuacje, kiedy materiały opatrunkowe stosowane są kilkukrotnie. Niestety jest to dość częsty błąd którego powinniśmy się wystrzegać. Po kontakcie ze skórą, materiał jest do użycia tylko raz. Wydzieliny ciała takie jak: pot, krew, ślina czy wymioty są potencjalnym źródłem zakażenia.
Do czego służą poszczególne elementy apteczki pierwszej pomocy?
Opaska elastyczna
Służy do zawinięcia i wygenerowania ucisku w miejscu krwawienia. Jest to mocny materiał, który nie ulegnie urwaniu w sytuacji, gdy chcemy wykonać mocny i ciasny opatrunek. Takich opasek w apteczce powinno być co najmniej kilka sztuk. Przy użyciu opaski powinniśmy mocno trzymać ją w dłoni podczas zawijania uszkodzonej kończyny, by opatrunek nie wypadł nam z ręki.
Gaza jałowa
Jest to element, który jest dedykowany do nałożenia na krwawiące rany. Powinniśmy unikać ręczników papierowych, papieru toaletowego i waty, bo te materiały chłoną krew i trudno nimi wygenerować ucisk. Dodatkowo może być problem z usuwaniem resztek tych materiałów przed zszyciem rany. Podczas silnych krwotoków kolejne warstwy gazy powinny być nakładane na siebie a nie ściągane i dokładane nowe. Opatrunek będzie skuteczny wtedy, kiedy będzie ciasny.
Chusta trójkątna
Bardzo ważny element apteczki pierwszej pomocy, który służy do stabilizacji uszkodzonej kończyny. Dobrze założony podtrzymuje uszkodzoną rękę od samej góry czyli barku, kości ramiennej, łokcia, przedramienia, kości nadgarstka i palców. Pozwala utrzymać kończynę przy ciele, odciążając uszkodzone elementy. Chusta trójkątna dodatkowo może zadziałać jako opatrunek, czyli zamiast gazy podczas silnych krwotoków.
Koc termiczny
Posiada różne nazwy, takie jak: koc izotermiczny, folia NRC, folia życia. Służy do odizolowania poszkodowanego od warunków atmosferycznych. Możemy pacjenta ogrzać poprzez założenie złotego koloru na zewnątrz lub odbijać promienie słoneczne eliminując możliwość przegrzania – wówczas należy zastosować srebrny kolor na zewnątrz. Generalnie w użyciu tej folii najważniejsze jest to, by pacjent był zawinięty cały, czyli od pleców aż po klatkę piersiową . Błędem jest przykrywanie poszkodowanych jak kocem w domu, tylko z wierzchu. By poszkodowany nie uległ wychodzeniu musi być bardzo szczelnie owinięty tą folią.
Plastry z opatrunkiem i plaster w rolce
Są to bardzo dobrze znane elementy i chyba najczęściej stosowane w drobnych urazach i skaleczeniach. Plaster z opatrunkiem zabezpiecza rany, zmniejszając naciskiem krwawienie, zkolei plaster w rolce skutecznie przytrzyma nam opatrunek w sytuacji opatrywania większych powierzchni oraz wilgotnej skóry.
Nożyczki taktyczne
To element służący do przecinania grubych i trudnych powierzchni takich jak szwy zamki czy pasy. Te konkretne nożyczki mają ostre zęby, które poradzą sobie z trudnym przeciwnikiem, zakończone są okrągłe grzybkiem, który uniemożliwia skaleczenie poszkodowanego. Nożyczki to bardzo ważne wyposażenie apteczki, ponieważ by dobrze ocenić uszkodzenia ciała trzeba pacjenta często obejrzeć ze wszystkich stron. Stąd trzeba rozciąć odzież.
Gaziki nasączone alkoholem
Jak wcześniej wspomniałem duże ilości materiałów dezynfekcyjnych są niewskazane. W pierwszej pomocy przy krwawieniach chodzi o tamowanie krwotoków. Dodatkowo materiały dezynfekcyjne zajmują bardzo dużo miejsca. W sytuacji kryzysowej na pomoc idą nam właśnie gaziki z gotowym roztworem alkoholowym. Drobne skaleczenia czy rany mogą być wstępnie zabezpieczone takim działaniem.
Opatrunki hydrożelowe
Dedykowane dla sytuacji oparzeniowych. W efekcie działania wysokiej temperatury, ognia lub gorącej wody, tkanki ulegają uszkodzeniu. Pierwsza pomoc to obfite chłodzenie rany przez 15-20 minut. Następnie, jeśli posiadamy w apteczce, to używamy właśnie takiego opatrunku. Nadaje on się również do działań w sytuacji kiedy nie mamy wody, wtedy bezpośrednio po oparzeniu nakładamy taki opatrunek na ranę. Zaznaczyć tutaj trzeba, że jeśli jest możliwość chłodzenia wodą powinno to być postępowaniem z wyboru.
Worek na odpady
Po udzieleniu pierwszej pomocy zawsze jest bałagan. Nie wolno pozostawić materiałów skażonych na miejscu. Warto w apteczce mieć kilka mniejszych i większych woreczków, by spakować wszystko do jednej paczki. Materiał skażony możemy przekazać ratownikom na miejscu. Worki mogą nam się również przydać do zabezpieczenia amputantów.
Rękawiczki jednorazowe
Bardzo ważny element każdej apteczki pierwszej pomocy. Bez nich ciężko będzie mocno zaangażować się do działań ratunkowych. Stanowią one barierę między nami a materiałem potencjalnie zakaźnym ze strony pacjenta. Istotne jest, by pamiętać że nie wolno dotykać jednymi rękawiczkami kilku pacjentów. Każdorazowo, kiedy byśmy chcieli udzielić pomocy kolejnemu człowiekowi powinniśmy zmienić rękawiczki. Ponadto, jeśli chcemy dotykać apteczki pierwszej pomocy, to musimy być świadomi, że skażonymi rękawiczkami brudzimy całą apteczkę. W ratownictwie mamy sposób, dzielimy się na brudnego i czystego ratownika, ten brudny pomaga pacjentowi, a ten czysty asystuje.
Bardzo ważne jest, żeby podczas ściągania rękawiczek odsunąć je od twarzy, by potencjalny materiał biologiczny, najczęściej krew nie skaził nam twarzy. Można też ubrać dwie pary rękawiczek przed udzieleniem pomocy. Jeśli pierwsza para nam się zabrudzi możemy szybko zdjąć i mieć kolejną czystą pod spodem. Podczas udzielania pierwszej pomocy potrzebna jest naprawdę duża ilość rękawiczek. Zazwyczaj w apteczkach pierwszej pomocy są dwie pary, to zdecydowanie za mało. Jeśli byśmy chcieli zaangażować więcej osób do pomocy, powinniśmy zabezpieczyć je w rękawiczki. Rękawiczki są delikatne i łatwo je porwać, stąd warto mieć ich więcej.
Bardzo ważne jest to, by osoba, która używała apteczki pierwszej pomocy podjęła się uzupełnienia jej w materiały, które zużyła. W ten sposób unikniemy braków w wyposażeniu podczas kolejnych akcji ratunkowych.
