Ból nóg – zmęczenie czy objaw choroby? Przyczyny bolących nóg

Bolące nogi – co mogą oznaczać?

Ból nóg to bardzo ogólne pojęcie, w pierwszej kolejności nasuwające na myśl zmęczenie. Jednak zależność od kilku czynników, takich jak bolesność w spoczynku lub w trakcie aktywności, konkretne miejsce bólu lub powiązanie jego występowania z określonymi sytuacjami, może sugerować, że w organizmie rozwija się choroba.

Ból nóg – przyczyny

Ból nóg wynikający z urazu

W pierwszej kolejności ból, który pojawia się nagle, kojarzony jest z urazem. Może być to złamanie, skręcenie, zwichnięcie, a także stłuczenie. Na ogół ból połączony jest z opuchlizną, zaczerwienieniem oraz ociepleniem urażonego miejsca. Do diagnozy bólu wynikającego z urazu stosowane są badania dodatkowe – RTG lub USG, a leczenie należy dostosować do każdego przypadku indywidualnie.

>> Kontuzje, siniaki, urazy, oparzenia – jak sobie z tym radzić?

Ból nóg wynikający z zaburzeń krążenia krwi

Ból nóg może wynikać z zaburzeń krążenia krwi – często pojawia się przy zakrzepowym zapaleniu żył powierzchniowych i zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych. Głównym objawem zakrzepicy jest ból łydki pojawiający się podczas chodzenia, a także ból podczas uciskania zajętej kończyny, obrzęk i ocieplenie. U pacjentów cierpiących na żylaki mogą pojawiać się bóle nóg, zwłaszcza nocą, a także obrzęk kończyn. Powinni oni być szczególnie wyczuleni na możliwy rozwój zakrzepicy – dlatego zalecane jest im badanie USG Dopplera. Zakrzepicę leczy się w zależności od stopnia jej rozwoju – na ogół stosuje się leki rozrzedzające krew i pończochy uciskowe.

Sygnałem słabego krążenia krwi będzie częste drętwienie i mrowienie w nogach (występujące symetrycznie, a nie tylko w jednej kończynie), a także kłujący, słaby ból. Słabe krążenie jest wskazaniem do wizyty u lekarza i ustalenia dalszego postępowania.

Ból podczas chodzenia, który ustępuje w spoczynku, może wskazywać także na rozwój miażdżycy naczyń, czyli przewlekłego niedokrwienia kończyn. U chorych obserwuje się większą wrażliwość na zimno, pojawiające się mrowienia oraz właśnie dolegliwości bólowe. Objawem dodatkowym może być zasinienie.

>> Jak wzmocnić naczynia krwionośne? Tabletki, zioła

Ból nóg wynikający z rwy kulszowej

Rwa kulszowa to ucisk na korzenie nerwowe w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Najczęściej wynika ze zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie – ucisk powoduje stan zapalny, a ten sprawia ból, zwłaszcza podczas ruchu. Dla rwy kulszowej charakterystyczny jest ból rozpoczynający się w dole pleców, promieniujący przez pośladek, udo (zwłaszcza z tyłu), rozpraszający się po nodze często aż do stopy. Jest to ból rwący, utrudniający poruszanie oraz czasami mogący powodować zaburzenia czucia.

>> Jakie leki na rwę kulszową? Leczenie rwy kulszowej

Ból nóg wynikający z artretyzmu

W wyniku artretyzmu, inaczej dny moczanowej, również może pojawiać się ból nóg. Dna moczanowa to choroba, w przebiegu której w stawach gromadzą się kryształki moczanów uszkadzające otaczające je tkanki. Pojawia się stan zapalny i ból w stawach, obrzęk stawu, zaczerwienienie. Najczęściej atakuje stawy w palcach stóp, ale nie zawsze – rozwija się także w innych stawach, także kończyn górnych.

Ból nóg przy chorobie zwyrodnieniowej stawów

Ból nóg pojawić się może także na skutek choroby zwyrodnieniowej stawów. W tym przypadku ból początkowo pojawia się jedynie podczas ruchu, dotyczy stawu, natomiast z upływem czasu obecny jest także w spoczynku, dochodzi do niego ograniczona ruchomość stawu, deformacja stawu, osłabienie mięśni. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów polega na leczeniu farmakologicznym (podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne), a jeśli nie przynosi ono efektów – leczeniu operacyjnym. Zalecana jest także redukcja masy ciała oraz odpowiednie ćwiczenia mobilizujące.

>> Jak skutecznie schudnąć i czy da się to zrobić szybko?

Ból nóg a zespół niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nóg (RLS) jest chorobą o podłoży neurologicznym, która objawia się poruszaniem kończyn dolnych podczas snu. Chory odczuwa piekący ból, drętwienie i mrowienie, które wymuszają mimowolne ruchy podczas odpoczynku. Objawy rzadko pojawiają się w ciągu dnia. Schorzenie najczęściej dotyczy osób po 50. roku życia. Zespół niespokojnych nóg może pojawić się także w trakcie III trymestru ciąży, jednak powinien ustąpić kilka dni po porodzie.

Inne przyczyny bólu nóg

• Niedobór magnezu – często jest spowodowany nadmiernym spożyciem kawy i alkoholu.
• Zaburzenia wodno-elektrolitowe – najczęściej dochodzi do nich w przebiegu biegunki lub wymiotów, w trakcie restrykcyjnej diety – objawiają się one bolesnymi skurczami mięśni.
• Endometrioza – kobiety cierpiące na endometriozę mogą odczuwać ból menstruacyjny tak silny, że aż promieniujący przez miednicę do pośladków i ud.
• Polineuropatia alkoholowa.
• Przemęczenie organizmu.
• Infekcje wirusowe (np. grypa przebiega z bólem mięśni).
• Zapalenie powięzi mięśniowej.

>> Naciągnięty mięsień – jak długo boli? Domowe sposoby na naciągnięcie mięśnia

Ból nóg u dzieci

Niektóre dzieci w okresie wzrostu uskarżają się na ból nóg, zwłaszcza w spoczynku i nocą. Dawniej bóle te były określane jako bóle wzrostowe. Obecnie zaleca się skonsultować występowanie tego rodzaju dolegliwości z pediatrą oraz wykonać badania krwi z oznaczeniem poziomu minerałów oraz witaminy D.

Ból stóp

Ból stóp może mieć związek z urazami, a także rozwojem schorzeń: ostrogi piętowej, zapalenia rozcięgna podeszwowego, deformacji. Na wystąpienie urazu mechanicznego wskazują obrzęk, zaczerwienienie, trudności w poruszaniu palcami, a także silny ból przy chodzeniu. Urazy stóp rozpoznaje się na podstawie zdjęcia obrazowego. Ból nóg w obrębie stóp mogą jednak powodować także deformacje takie jak haluksy, inaczej koślawe paluchy, paluch jeździecki (nakładanie się palucha na kolejny palec stopy), palce młotkowate lub krogulcze. Deformacje widoczne są gołym okiem. Z kolei zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy objawia się bólem pięty oraz śródstopia od strony podeszwy, a ostroga piętowa – bólem pięty od tyłu. Za ból stóp również mogą odpowiadać rwa kulszowa czy dna moczanowa.

>> Ból palców u nóg – co oznacza, jak sobie pomóc

Ból kolana

Wśród najczęstszych przyczyn bólu kolana wymienia się takie jak:

• zerwanie więzadła – poprzedzone urazem, bardzo często występuje u narciarzy oraz osób uprawiających sporty;
• konflikt rzepkowo-udowy – jest to ból odczuwalny tak, jakby kolano krzywo się zginało, a mięśnie były nieregularnie napięte, często towarzyszy mu odgłos chrupania;
• przeciążenia, stłuczenia, zwichnięcie lub skręcenie stawu kolanowego;
• torbiel Bakera – przypominająca guzek owalna przestrzeń wypełniona płynem, która znajduje się pod kolanem; torbiel utrudnia poruszanie stawem;
• zapalenie kaletki maziowej stawu – pojawia się ból, obrzęk i zaczerwienienie;
• dna moczanowa;
• choroba zwyrodnieniowa kolan;
• kolano biegacza, czyli przeciążenie przyczepu pasma biodrowo-piszczelowego (najczęściej pojawia się u sportowców, nie tylko biegaczy, ale także narciarzy); ból kolana występuje wtedy z przodu i w środkowej części, nasilając się podczas ruchu;
• chondromalacja rzepki – do jej powstania przyczyniają się przeciążenia wynikające z treningów, a także nadmiernej masy ciała czy wad postawy; objawia się silnym, rozlanym bólem z przodu kolana, najmocniej odczuwanym po długotrwałym siedzeniu w pozycji ze zgiętymi nogami, kucaniu czy wchodzeniu po schodach.

>> Łąkotka – co to jest, czy masz ją tylko w kolanie? Jak rozpoznać uszkodzenie łąkotki?

Ból biodra promieniujący na nogę

Ból biodra może wynikać z:

• dysplazji stawu biodrowego – obserwowana u niemowląt i leczona w wieku dziecięcym;
• rwa kulszowa;
• tzw. trzaskające biodro, któremu towarzyszy odgłos przeskakiwania, chrupania w biodrze podczas ruchu. Odgłos przeskakiwania pojawia się w początkowej fazie choroby, natomiast ból – w zaawansowanej;
• zapalenie stawu biodrowego (ból pojawia się nie tylko w biodrze, ale i w pachwinie, a czasem promieniuje do kolan);
• przeciążenia i urazy;
• jałowa martwica głowy kości udowej – jest to samoistnie gojące się zaburzenie niedokrwienne o przewlekłym charakterze. Rozwija się na ogół u dzieci około 7. roku życia na skutek zaburzeń ukrwienia kości długich, w wyniku czego dochodzi do obumierania tkanki kostnej. Objawami są silny ból biodra i pośladka, poranna sztywność w stawie, utykanie;
• osteoporoza (najczęściej ból biodra występuje u kobiet).

Ból biodraczęsto występuje u kobiet ciężarnych, co ma związek ze zmianą środka ciężkości, dużym obciążeniem, zwiększoną masą ciała, a także zmianami hormonalnymi, które mają rozluźnić mięśnie oraz stawy, aby ułatwić dziecku przejście przez kanał rodny. Ból pojawia się na ogół w III trymestrze ciąży, rzadziej w II trymestrze i nasila się po spacerach lub nocą. Może mieć różny charakter – od dyskomfortu po silny ból utrudniający chodzenie. Kobiety w ciąży mogą odczuwać także dolegliwości bólowe w okolicy spojenia łonowego (należy skonsultować się z lekarzem, czy nie doszło do rozejścia się spojenia łonowego).

Co na ból nóg?

W pierwszej kolejności należy się udać do lekarza rodzinnego, któremu trzeba dokładnie powiedzieć, gdzie boli oraz w jakich sytuacjach. Ważne są wszelkie informacje, jak ból podczas ruchu, w spoczynku, podczas snu. Lekarz rodzinny w zależności od przypadku kieruje pacjenta dalej – do ortopedy, kardiologa, neurologa czy reumatologa lub fizjoterapeuty. Wykonuje się różne badania: RTG, USG stawów lub USG Doppler, badanie EMG (elektromiografia – czyli badanie mięśni). Zalecane jest także wykonanie badań krwi.

Leczenie bólu nóg uzależnione jest od przyczyny, która powoduje u pacjenta dyskomfort. W wielu przypadkach zalecana jest wizyta u fizjoterapeuty, który pomoże dobrać odpowiednie ćwiczenia. Jednak rehabilitacja powinna być prowadzona także przez samego pacjenta w domu – po konsultacji z ekspertem i ustaleniu, jak ćwiczyć poprawnie. W niektórych przypadkach niezbędna jest także modyfikacja stylu życia i wdrożenie odpowiedniej aktywności.

>> Ból kości ogonowej – co robić, gdy boli po stłuczeniu albo bez urazu?