Leczenie kanałowe: na czym polega, kiedy jest potrzebne, czy boli?

Kiedy się wykonuje leczenie kanałowe

Nie każdy ząb wymaga leczenia kanałowego – dotyczy to jedynie tych zębów, w których doszło do głębokiej próchnicy z zainfekowaniem miazgi zębowej obecnej w komorze i kanałach korzeniowych. Najczęściej dzieje się to na skutek długotrwałego zaniedbywania rozwijającej się próchnicy i złych nawyków higienicznych, ale przyczyną infekcji miazgi mogą być też urazy mechaniczne z pęknięciem zęba czy złamaniem korzenia. Gdy bakterie wnikają do komory i kanałów korzeniowych zęba, podrażniają delikatną tkankę i mogą spowodować zapalenie lub zakażenie nerwu. W przypadku braku leczenia pacjent ryzykuje również zapaleniem kości szczęki wokół wierzchołka korzenia, rozwojem ropnia zębowego, a nawet zakażeniem organizmu. Zęba z tak rozwiniętą infekcją nie wystarczy leczyć powierzchownie i założyć tzw. plomby. Wymaga on usunięcia lub „ostatniej szansy” – właśnie leczenia kanałowego, w którym chora miazga zostaje usunięta z komory i kanałów zęba i zastąpiona specjalistycznym materiałem wypełniającym, co pozwala na zachowanie struktury zęba.

Leczenie kanałowe zęba krok po kroku

1. Diagnoza i planowanie leczenia

Pacjenci, którzy zostają zakwalifikowani do leczenia kanałowego, do gabinetu dentysty zazwyczaj trafiają z powodu bólu zęba. Bardzo silne dolegliwości bólowe zazwyczaj zwiastują infekcję miazgi. Poza tym, że dokładnie ogląda problematyczny ząb, dentysta zleca badanie radiologiczne, pozwalające ocenić stan miazgi i kanałów korzeniowych. Wskazania do leczenia kanałowego to zapalenie miazgi, martwica miazgi, zmiany okołowierzchołkowe, a także niedopełnione kanały korzeniowe po poprzednim leczeniu kanałowym.

>> Pantomogram, czyli retngen uzębienia – normy, wskazania, przygotowanie do badania

2. Otwieranie zęba i usuwanie miazgi

Gdy pacjent zostanie znieczulony miejscowo, stomatolog zakłada w jamie ustnej koferdam, czyli gumę pozwalającą odizolować chory ząb od pozostałych i chroniącą drogi oddechowe. Kolejne kroki to dezynfekcja koferdamu i zęba, a następnie otwarcie komory zęba. Za pomocą precyzyjnych narzędzi usuwana jest cała zainfekowana lub martwa miazga z komory zęba oraz kanałów korzeniowych.

3. Oczyszczanie i kształtowanie kanałów korzeniowych

Po usunięciu miazgi kanały korzeniowe są dokładnie oczyszczane, mierzone i kształtowane za pomocą specjalistycznych narzędzi ręcznych i mechanicznych. Proces ten obejmuje usunięcie wszelkich resztek tkankowych, bakterii i zanieczyszczeń. Wymaga to ogromnej precyzji, dlatego zabieg często przeprowadzany jest z użyciem sprzętu, który powiększa pole zabiegowe, najczęściej mikroskopu endodontycznego. Kanały są następnie poszerzane i formowane w taki sposób, aby umożliwić ich szczelne wypełnienie.

4. Wypełnianie kanałów korzeniowych

Udrożnione kanały korzeniowe nie mogą pozostać puste, dlatego po ich dokładnym oczyszczeniu i wysuszeniu lekarz przystępuje do wypełniania. Stosuje do tego specjalne materiały biokompatybilne, takie jak gutaperka z pastą, które zapewniają szczelne zamknięcie kanałów. Prawidłowe wypełnienie kanałów zapobiega ponownemu zakażeniu i stabilizuje strukturę zęba. Na tym etapie lekarz często po raz drugi wykonuje badanie RTG, by sprawdzić, czy wszystkie kanały zostały prawidłowo wypełnione.

5. Rekonstrukcja zęba po leczeniu

W zależności od stopnia zniszczenia korony zęba możliwe jest zastosowanie wypełnienia kompozytowego, nakładu (inlay albo onlay) lub korony protetycznej. Celem zabiegu rekonstrukcyjnego jest przywrócenie pełnej funkcjonalności oraz estetyki zęba. 

>> Martwy ząb – leczyć czy wyrywać?

Czy leczenie kanałowe boli?

Pacjenci zazwyczaj martwią się o ból towarzyszący zabiegowi. Na szczęście dzięki nowoczesnym środkom i technikom znieczulającym większość osób nie odczuwa bólu ani dyskomfortu podczas leczenia kanałowego.

Leczenie kanałowe – ile trwa?

Czas leczenia kanałowego zależy przede wszystkim od liczby korzeni wymagających opracowania oraz stopnia zaawansowania zakażenia. Mniej skomplikowane przypadki mogą zostać wyleczone podczas jednej wizyty, w przypadku zębów trzonowych zazwyczaj konieczne jest kilkukrotne odwiedzenie gabinetu, a każda wizyta trwa wówczas średnio od 1 do 2 godzin.

Leczenie kanałowe pod mikroskopem

Zabiegi z użyciem mikroskopu endodontycznego oferuje coraz więcej prywatnych gabinetów stomatologicznych, mikroskopy na wyposażeniu mają również niektóre przychodnie stomatologiczne z kontraktem z NFZ. Leczenie pod mikroskopem jest droższe ze względu na dłuższy czas pracy, jest jednak najbardziej precyzyjne i bezpieczne dla pacjenta. Wykorzystywane przez endodontów mikroskopy to profesjonalne sprzęty optyczne bardzo dobrej jakości, umożliwiające powiększenie pola zabiegowego od sześciu aż do dwudziestu pięciu razy. Pozwają dokładnie obejrzeć wewnętrzne struktury zęba, w tym kanały korzeniowe, które są czasem bardzo małe, zakrzywione, rozgałęzione i trudno dostępne.

Leczenie kanałowe w ciąży

Leczenie kanałowe może być bezpiecznie przeprowadzenie u kobiet w ciąży, ale wymaga szczególnej ostrożności i procedur nieco odmiennych niż u pozostałych pacjentów. Najlepszym okresem do przeprowadzenia zabiegu jest drugi trymestr ciąży, gdyż do 12. tygodnia ciąży istnieje większe ryzyko poronienia (do którego może przyczynić się na przykład stres), a po 28. tygodniu ciąży mogą się pojawić trudności związane z usadowieniem pacjentki na fotelu dentystycznym. Lekarz przeprowadzający zabieg u pacjentki ciężarnej dobiera bezpieczne dla matki i płodu środki znieczulające oraz minimalną dawkę promieniowania podczas niezbędnego badania RTG (brzuch pacjentki jest osłaniany specjalnym fartuchem ochronnym, aby zminimalizować ekspozycję dziecka na promieniowanie). Kobiety ciężarne oraz w połogu mogą korzystać z bezpłatnego leczenia kanałowego wszystkich zębów w przychodniach mających kontrakt z NFZ.

>> Kalendarz ciąży Apteline – przeczytaj, jak spokojnie przejść przez ciążę

Leczenie kanałowe – cena  

Ceny usług leczenia endodontycznego są bardzo zróżnicowane. Ostateczny koszt, jaki ponosi pacjent decydujący się na zabieg w prywatnej placówce, zależy od takich czynników, jak:

• stopień skomplikowania przypadku (leczenie zębów wielokanałowych, takich jak trzonowce, jest znacznie droższe niż leczenie zębów jednokanałowych);
• lokalizacja i renoma gabinetu stomatologicznego;
• doświadczenie i kwalifikacje lekarza (tu znaczenie ma zwłaszcza specjalizacja z endodoncji);
• wykorzystywane w gabinecie materiały i technologie, takie jak mikroskopy endodontyczne, systemy do termicznego wypełniania kanałów czy nowoczesne materiały wypełniające lub rekonstrukcyjne;
• dodatkowe procedury konieczne podczas leczenia, takie jak zdjęcia rentgenowskie, tomografia komputerowa, korony protetyczne po zakończeniu leczenia.

W dużych miastach cena leczenia kanałowego z odbudową zęba trzonowego (wielokanałowego) i wszystkimi koniecznymi zabiegami może przekroczyć 3 tysiące złotych. W mniejszych miejscowościach oraz w przypadku zębów z mniejszą ilością kanałów koszt będzie odpowiednio niższy.

Zęby można leczyć kanałowo również w przychodniach, które mają kontrakt z NFZ. Leczenie bezpłatne u osób dorosłych obejmuje jednak wyłącznie zęby przednie (do trójek włącznie), a u dzieci i młodzieży do 18. roku życia oraz u kobiet ciężarnych i w połogu (do 42. dnia po porodzie) – całe uzębienie. Leczenie kanałowe zębów przedtrzonowych i trzonowych u osób dorosłych jest płatne, choć ceny w przychodniach bywają niższe niż w prywatnych placówkach.

Powtórne leczenie kanałowe – kiedy jest konieczne?

Powtórne leczenie kanałowe, nazywane przez stomatologów reendo, to procedura mająca na celu naprawę zęba, który był już wcześniej leczony kanałowo, ale leczenie to nie przyniosło zamierzonych rezultatów. Może być konieczne w sytuacjach, gdy:

• pierwotne leczenie nie zlikwidowało całkowicie infekcji;
• wystąpiły nowe problemy, takie jak nieszczelności wypełnienia, nowe ogniska próchnicy, pęknięcie korzenia zęba;
• ząb zaczyna ponownie boleć, pojawia się obrzęk, ból przy nagryzaniu, ropień;
• kanały nie zostały odpowiednio opracowane (któryś nie został zauważony lub lekarz popełnił błąd w jego pomiarze).

Leczenie endodontyczne jest zabiegiem o dość wysokim ryzyku niepowodzenia, gdyż zazwyczaj przeprowadza się je na bardzo zniszczonych zębach. W sytuacji, gdy pierwsze leczenie kanałowe nie zakończy się sukcesem, dentysta może się podjąć ponownego zabiegu naprawczego, starając się uratować ząb. Reendo jest zazwyczaj zabiegiem bardziej skomplikowanym od pierwotnego leczenia kanałowego, procedury są w nim bardziej skomplikowane i czasochłonne, zazwyczaj niezbędne jest użycie mikroskopu. Jest też niestety nieco droższe od pierwotnego leczenia kanałowego. Jeśli się nie powiedzie, pozostaje już tylko zabieg ekstrakcji zęba.  

>> Zgorzel zęba. Jaka jest przyczyna zgorzeli zęba i jak ją leczyć?