Ksylitol to naturalna substancja słodząca pozyskiwana głównie z brzozy. Jest alternatywą dla zwykłego cukru – ma znaczenie niższy indeks glikemiczny i niemal o 40% mniej kalorii! Ksylitol, mimo że jest słodki, nie powoduje próchnicy, a może nawet sprzyjać obniżaniu poziomu cholesterolu.
Ksylitol – właściwości, zastosowanie. Czy ksylitol chroni przed próchnicą?
Ksylitol a cukier
Ksylitol jest pochodną cukrów prostych, a dokładnie – alkoholem cukrowym, tzw. cukrolem. Jego słodki smak sprawia, że jest wykorzystywany jako słodzik, m.in. w gumach do żucia, pastach czy lekarstwach (np. syropach). W żywności wykorzystywany jest także jako stabilizator i emulgator. Ksylitol w odróżnieniu od cukrów nie fermentuje jednak w przewodzie pokarmowym. Ksylitol można podawać dzieciom.
Ile kalorii ma ksylitol?
Ksylitol ma również niski indeks glikemiczny oraz jest substancją niskokaloryczną (ma niemal o 40% mniej kalorii niż biały cukier). Dodatkowo nie zakwasza organizmu i ma właściwości przeciwbakteryjne.
Czy ksylitol jest zdrowy? Właściwości brzozowego cukru
Ksylitol to jeden z najzdrowszych zamienników cukru. Ma wiele korzystnych właściwości zdrowotnych, co wyróżnia go na tle innych cukrów:
- Nie zaburza gospodarki insulinowej – metabolizm ksylitolu zachodzi bez udziału insuliny, co pozwala zapobiec jej gwałtownym skokom. Dodatkowo ksylitol ma niski indeks glikemiczny.
- Może obniżać poziom cholesterolu – zarówno całkowitego, jak i LDL (tzw. zły cholesterol, przyczyniający się m.in. do miażdżycy czy zawału serca). Warto jednak pamiętać, że w przypadku cholesterolu ważna jest całościowa zmiana nawyków żywieniowych, dlatego ksylitol może posłużyć jedynie jako jeden z czynników wspomagających obniżanie poziomu cholesterolu;
- Nie wzmaga apetytu na słodycze – ksylitol dobrze sprawdzi się na diecie jako zmiennik cukru, jest od niego mniej kaloryczny. Jest to jednak nadal substancja słodząca, dlatego na diecie również należy ograniczyć jej spożycie;
- Utrzymanie prawidłowej gospodarki wapniowo–fosforanowej – ksylitol wspomaga wchłanianie składników mineralnych, w tym wapnia.
- Pomaga zredukować ilość bakterii w jamie ustnej – ksylitol wzmaga produkcję śliny, która oczyszcza jamę ustną z bakterii, łagodzi stany zapalne i może niwelować nieprzyjemny zapach z ust.
- Działa przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie (ogranicza rozwój drożdżaków w przewodzie pokarmowym).
Ksylitol a próchnica – czy cukier brzozowy zapobiega chorobie?
Metabolizm cukru polega na jego rozłożeniu do postaci kwasów tak, aby mogły zostać dalej zmetabolizowane. Kwasy te uszkadzają szkliwo, co naraża zęby na rozwój różnych dolegliwości. W przypadku ksylitolu taki proces nie zachodzi, dlatego substancja ta jest bezpieczna dla zębów. Dodatkowo ksylitol sprzyja powstawaniu środowiska zasadowego w jamie ustnej – takie warunki są niekorzystne dla rozwoju bakterii. Oprócz tego ksylitol działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, co redukuje ryzyko powstawania płytki nazębnej, czyli tzw. biofilmu. To właśnie te bakterie odpowiadają za rozwój dwóch najpoważniejszych chorób zębów – próchnicy i paradontozy.
Czy ksylitol w ciąży jest bezpieczny?
Ksylitol jest bezpieczny dla kobiet ciężarnych. Szczególnie może zainteresować przyszłe mamy narażone na rozwój tzw. cukrzycy ciążowej. Warto jednak pamiętać, że ksylitol to węglowodany, a więc ich spożycie nadal musi być utrzymane na optymalnym poziomie.
>> Słodziki czy cukier – co wybrać? Różnice i wpływ na zdrowie
Ksylitol a cukrzyca
Diabetycy zmagają się z rozregulowaniem gospodarki insulinowej w organizmie, co prowadzi do tzw. skoków lub spadków cukrowych. Ksylitol metabolizowany jest bez udziału insuliny, dzięki czemu nie zaburza jej produkcji ani funkcjonowania. Polecany jest więc diabetykom jako zmiennik dla tradycyjnego cukru czy innych substancji słodzących.
Ksylitol a erytrol – co lepiej wybrać?
Erytrol i ksylitol to słodziki o bardzo podobnym działaniu, stanowiące zamienniki dla tradycyjnego cukru. Ksylitol ma słodszy smak, jednak jest też bardziej kaloryczny od erytrolu (ten prawie nie ma kalorii).
Erytrol podobnie jak ksylitol ma korzystne właściwości dla zdrowia: wspomaga funkcjonowanie naczyń krwionośnych, nie podnosi ryzyka powstawania próchnicy, działa antyoksydacyjne. O tym, czy lepiej wybrać ksylitol czy erytrol, można zdecydować samodzielnie na podstawie preferencji smakowych.
>> Co to jest erytrol? Czy erytrol jest kaloryczny?
Jaki ksylitol wybrać?
Na rynku dostępny jest nie tylko ksylitol brzozowy, lecz także tańszy ksylitol produkowany z kukurydzy. Ten drugi nie posiada jednak tak wielu cennych właściwości odżywczych jak ksylitol brzozowy. Warto wiedzieć, że ksylitol występuje również naturalnie w niektórych owocach, np. śliwkach.
Jak stosować ksylitol?
Ksylitol można stosować tak jak cukier – dodawać do kawy, herbaty czy wypieków, przetworów, sosów. Chcąc jednak ksylitol wprowadzić na stałe do diety, warto robić to stopniowo (do metabolizowania ksylitolu potrzebne są specjalne enzymy, organizm musi mieć czas, by zwiększyć ich produkcję). Początkowo warto więc stosować maksymalnie 3 łyżeczki ksylitolu dziennie.
Nie należy też zapominać, że ksylitol jest pochodną cukrów prostych, których spożycie powinno być umiarkowane i dopasowane do potrzeb organizmu.
>> Fruktoza – czy rzeczywiście jest zdrowa? Właściwości, występowanie oraz nietolerancja fruktozy
