Polineuropatia – objawy. Czym się różni polineuropatia cukrzycowa od alkoholowej?

Co to jest polineuropatia?

Neuropatia jest chorobą nerwów obwodowych, czyli tych odpowiedzialnych za przekazywanie impulsów nerwowych między różnymi tkankami i narządami. O polineuropatii mówimy, gdy dochodzi do uszkodzenia wielu z tych nerwów. Najczęstszymi przyczynami polineuropatii są cukrzyca, choroby autoimmunologiczne oraz nadużywanie alkoholu, toksyny czy choroby nowotworowe. Jest to stosunkowo częste schorzenie, które występuje nawet u 8 procent społeczeństwa.

W zależności od przyczyny wyróżniamy polineuropatie takie jak:

• cukrzycowa,
• wątrobowa,
• ciążowa,
• alkoholowa,
• podczas porfirii (chorób związanych z metabolizmem),
• podczas akromegalii (choroby charakteryzującej się nadmiernym rozrostem kości, części miękkich powłok i narządów wewnętrznych),
• w przebiegu niewydolności nerek,
• podczas chorób tarczycy.

Stosuje się także podział neuropatii ze względu na mechanizm powstawania:

• polineuropatia wrodzona, wynikająca z mutacji genetycznej. Najczęściej występuje ona u dzieci jako pojedyncza choroba lub jest częścią zespołu objawów;
• polineuropatia nabyta – wynika ze schorzeń przewlekłych.

Polineuropatie można podzielić także ze względu na rodzaj uszkodzonych włókien nerwowych:

• polineuropatia ruchowa (uszkodzone włókna ruchowe);
• polineuropatia czuciowa (uszkodzone włókna czuciowe);
• polineuropatia mieszana (czuciowo-ruchowa);
• polineuropatia autonomiczna (uszkodzone włókna autonomicznego układu nerwowego).

>> Neuropatia cukrzycowa – objawy, diagnoza, leczenie

Polineuropatia – objawy

• Polineuropatia jest najczęściej kojarzona z drętwieniem lub mrowieniem kończyn, ewentualną chwilową utratą czucia w nich. Ma to miejsce tylko w przypadku uszkodzenia włókien czuciowych. U pacjentów z polineuropatią czuciową mogą pojawić się także ból niepołączony z żadnym urazem, nadwrażliwość na dotyk, upośledzenie czucia, zaczerwienienie kończyny, jej ocieplenie. Z reguły zmiany dotyczą kończyn – częściej nóg.
• W przypadku uszkodzenia włókien ruchowych do objawów polineuropatii zaliczamy zanik mięśni, osłabienie siły mięśniowej kończyn, zaburzenia chodu, problemy z poruszaniem się, np. powłóczenie nogami, skurcze mięśni, niedowłady i towarzyszące im drobne drżenia mięśni.
• Polineuropatia autonomiczna objawia się poprzez zaburzenia widzenia, zasłabnięcia, omdlenia, zaburzenia rytmu serca, problemy z oddawaniem moczu, biegunki lub zaparcia, a także zaburzenia funkcji seksualnych (u kobiet suchość pochwy, u mężczyzn problemy ze wzwodem).
• Przy polineuropatii mieszanej objawy będą zróżnicowane, obejmujące zarówno aspekty czuciowe, jak i ruchowe.

>> Drętwienie lewej ręki – to może być nerwica lub serce

Polineuropatia – jakie badania wykonać

W przypadku zaobserwowania objawów sugerujących uszkodzenie nerwów należy zgłosić się do lekarza rodzinnego po skierowanie do neurologa. W przypadku nagle pojawiających się objawów zaburzeń czucia i zaburzeń ruchowych należy zgłosić się pilnie do najbliższej placówki medycznej. W większości przypadków objawy neuropatii narastają jednak powoli i nigdy nie pojawiają się nagle.
Polineuropatię można rozpoznać czasami już na etapie wywiadu z pacjentem, jednak nie zawsze można określić jej najbardziej prawdopodobną przyczynę. Do potwierdzenia polineuropatii potrzebne jest wykonanie elektromiografii (EMG). Badanie pozwala określić, które włókna nerwowe są uszkodzone (ruchowe, czuciowe czy oba rodzaje), w jakim stopniu, czy uszkodzona jest osłonka włókien, czy same włókna, oraz określić rokowanie w procesie leczenia.
Następnie lekarz stara się dokładnie ustalić przyczyny polineuropatii. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, a więc zlecane badania będą się różnić. Do badań dodatkowych wykonywanych rutynowo zaliczane są badania laboratoryjne krwi i moczu, rzadziej zaleca się punkcję lędźwiową i badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, badania obrazowe lub genetyczne. Należy jednak pamiętać, że nie zawsze udaje się ustalić przyczynę polineuropatii.

Czy polineuropatia jest uleczalna?

Niestety większość polineuropatii ma charakter przewlekły i występuje przez całe życie. Możliwe jest jedynie łagodzenie objawów i zahamowanie postępu uszkodzeń włókien nerwowych. Leczenie objawowe polega na fizjoterapii i leczeniu bólu. Fizjoterapia obejmuje masaże, ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz ćwiczenia neuromobilizujące. Pacjenci powinni dbać o umiarkowaną dawkę ruchu dziennie, odpowiednią dietę oraz o właściwe postępowanie dotyczące stylu życia, które obejmuje noszenie nieuciskającej odzieży.

• Gdy polineuropatie spowodowane są zaburzeniami autoimmunologicznymi, podaje się glikokortykosteroidy, immunoglobuliny, leki immunosupresyjne lub stosuje zabiegi oczyszczania osocza krwi z patologicznych białek (tzw. plazmafereza).
• W leczeniu polineuropatii wynikających z cukrzycy najważniejsza jest odpowiednia jej kontrola i dieta.
• Jeśli u podłoża polineuropatii leżą choroby endokrynologiczne, również najważniejsze jest leczenie choroby podstawowej.
• W przypadku polineuropatii toksycznych lub polekowych trzeba przerwać narażenie na związek toksyczny lub przyjmowanie leku. Możliwe jest ich całkowite ich wyleczenie – po usunięciu toksyn objawy mogą całkowicie ustąpić i nie powrócić. 
• Całkowite wyleczenie polineuropatii jest możliwe także w przypadkach polineuropatii nazywanej zespołem Guillaina – Barrégo. Charakteryzuje ją szybki i ciężki przebieg, ale poddaje się leczeniu.

>> Masaż kobido – jakie daje efekty? Przeciwwskazania do masażu kobido

Najczęstsze przyczyny polineuropatii

Nie stwierdzono jednej przyczyny polineuropatii, ale wiadomo, że ryzyko jej wystąpienia rośnie wraz z wiekiem pacjenta. Najczęściej pojawia się polineuropatia nabyta na skutek chorób metabolicznych lub endokrynologicznych. Do najczęstszych przyczyn zaliczane są:

• nieleczona lub źle leczona cukrzyca;
• nadużywanie alkoholu;
• choroby genetyczne;
• procesy zapalne i autoimmunologiczne;
• niedożywienie;
• choroby endokrynologiczne;
• choroby nowotworowe;
• niektóre leki i toksyny (np. metale ciężkie).

>> Powikłania cukrzycy – rodzaje, przyczyny, zapobieganie, leczenie