Przyglądamy się najczęstszym przyczynom bólu nadgarstka, jak urazy, zmiany zwyrodnieniowe i zapalne – dokładna ocena i leczenie wymagają jednak oględzin lekarza. Jak uśmierzyć ból nadgarstka, by dotrwać do wizyty?
Ból nadgarstka przy zginaniu, po zewnętrznej stronie. Co mogą znaczyć bóle nadgarstka?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Ból nadgarstka jako wynik urazu, zmian zwyrodnieniowych i chorób
Zarówno nadgarstek, jak i cała dłoń zbudowane są z wielu ścięgien, mięśni, nerwów oraz drobnych stawów, które codziennie narażone są na urazy i przeciążenia. Dolegliwości bólowe w obrębie nadgarstka mogą więc wynikać z wielu czynników i przybierać różny stopień nasilenia. Wśród przyczyn bólu nadgarstka można wyróżnić:
- czynniki urazowe – złamania, skręcenia, zwichnięcia oraz uszkodzenia więzadeł
- czynniki nieurazowe – zmiany zwyrodnieniowe, zmiany zapalne, zespół cieśni nadgarstka, chorobę de Quervaina oraz ganglion.
Złamanie nadgarstka: ból nadgarstka po stronie grzbietowej
Bardzo częstą przyczyną dolegliwości bólowych nadgarstka są urazy, na które narażone są szczególnie osoby młode oraz osoby starsze podatne na upadki. Wśród urazów nadgarstka najczęściej wymienia się złamania oraz skręcenia. Złamania w obrębie nadgarstka w 80% przypadków dotyczą kości łódeczkowatej – jednej z 8 kości nadgarstka. Do jej urazu dochodzi najczęściej w momencie upadku na wyprostowaną rękę przy zgiętym grzbietowo nadgarstku. Zdiagnozowanie złamania kości nadgarstka oparte jest przede wszystkim na badaniu fizykalnym, dodatkowo wykonuje się badanie RTG lub rezonans magnetyczny (MRI). Do objawów charakterystycznych tego urazu należą:
- silny ból nadgarstka po stronie grzbietowej, nasilający się po przyciągnięciu I i II palca
- obrzęk, zaczerwienienie promieniowej strony nadgarstka
- deformacja nadgarstka
- niestabilność i osłabienie nadgarstka
Leczenie złamania nadgarstka bez przemieszczenia polega na unieruchomieniu w opatrunku gipsowym na okres 6-12 tygodniu. Złamania z przemieszczeniem wymagają nastawienia i stabilizacji operacyjnej. Po wygojeniu złamania konieczna jest intensywna rehabilitacja i stopniowe obciążanie uszkodzonego nadgarstka.
>> Częste urazy zimą: złamania, skręcenia. Profilaktyka i leczenie
Skręcenie nadgarstka: ból nadgarstka przy zginaniu
Wynikiem skręcenia nadgarstka jest najczęściej uszkodzenie więzadła łódeczkowato-księżycowatego lub więzadła księżycowato-trójgraniastego (w zależności od ułożenia nadgarstka w momencie upadku). Do objawów skręcenia nadgarstka należą:
- ból nadgarstka nasilający się podczas wykonywania ruchów
- osłabienie i niestabilność kończyny
Diagnostyka skręcenia nadgarstka obejmuje badanie fizykalne, badanie USG oraz MRI. Jeśli nie doszło do zerwania więzadła, leczenie polega na unieruchomieniu nadgarstka. W przypadku zerwania więzadła konieczna jest jego rekonstrukcja operacyjna.
Choroba zwyrodnieniowa stawów: nadgarstek boli przy podpieraniu, dźwiganiu
Za bóle w nadgarstku mogą odpowiadać zmiany zwyrodnieniowe stawów, które występują głównie u osób po 40. roku życia. Pojawiają się w wyniku powtarzających przed długi okres mikrourazów, np. podczas wykonywanej pracy czy aktywności sportowej. Cechą charakterystyczną zmian zwyrodnieniowych jest odczuwanie bólu nadgarstka podczas ruchu i obciążania oraz zmniejszenie bólu w spoczynku, choć w okresach zaostrzenia choroby ból może występować ciągle.
Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej stawów opiera się na badaniu RTG. Leczenie tego schorzenia polega na fizjoterapii i metodach usprawniania. W warunkach domowych można wykonywać kąpiele w roztworze soli leczniczych oraz ćwiczenia poprawiające zakres ruchu i siłę mięśniową. Ulgę w dolegliwościach bólowych przynosi stosowanie doustnych lub miejscowych leków przeciwzapalnych oraz preparatów odbudowujących chrząstkę stawową. W ostateczności podejmuje się leczenie operacyjne.
>> Kolagen rybi – jak działa i który wybrać?
Choroby zapalne: nadgarstek boli w spoczynku
Choroby zapalne objawiające się bólem nadgarstka dotyczą głównie osób pomiędzy 30. a 50. rokiem życia. Za ich występowanie mogą odpowiadać czynniki genetyczne, przebyte urazy, narażenie na przeciążenia oraz zwyrodnienia stawów. Charakterystyczne objawy, które wskazują na toczący się proces zapalny w obrębie nadgarstka, to:
- dolegliwości bólowe w spoczynku – głównie w porze nocnej i porannej
- ograniczenie ruchu i tzw. sztywność poranna, która trwa ponad godzinę i ustępuje po rozruszaniu
- obrzęk stawów
- symetria zmian (dolegliwości obejmują oba nadgarstki)
- objawy ogólne – osłabienie, uczucie rozbicia, stany podgorączkowe
W przebiegu chorób zapalnych bardzo często dochodzi do deformacji stawów, których wygląd może pomóc w określeniu choroby:
- w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów dochodzi do obrzęku i deformacji stawów nadgarstkowych, śródręczno-paliczkowych oraz międzypaliczkowych bliższych
- objawem łuszczycowego zapalenia stawów są palce kiełbaskowate – towarzyszy im obrzęk i ból całych palców
- w przebiegu dny moczanowej dochodzi do nagłego zaczerwienienia, silnego bólu i obrzęku głównie palucha, ale także stawów całej dłoni.
Szybka diagnoza i rozpoczęcie leczenia chorób zapalnych stawów są bardzo istotne, ponieważ dają szansę na zahamowanie procesu zapalnego i uniknięcie zniszczenia stawów. Oprócz badania fizykalnego przydatne jest badanie USG bolącego stawu oraz badania laboratoryjne krwi (morfologia, OB, CRP, czynnik reumatoidalny). Leczenie polega na stosowaniu doustnych lub miejscowych leków przeciwzapalnych oraz iniekcji glikokortykosteroidów.
Zespół cieśni nadgarstka: ból prawej ręki od łokcia do nadgarstka
Zespół cieśni nadgarstka (ZCN) objawia się bólem nadgarstka, który wynika z długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego zlokalizowanego pomiędzy kośćmi i więzadłami poprzecznymi nadgarstka. Ucisk ten może wynikać ze zmian zapalnych oraz obrzęku tkanek, do których prowadzi regularne przeciążanie ręki dominującej powtarzającymi się czynnościami. Zespół cieśni nadgarstka może występować u osób w każdym wieku, jednak do jego wystąpienia predysponują:
- choroba zwyrodnieniowa stawów
- reumatoidalne zapalenie stawów
- ciąża
- cukrzyca
- czynniki zawodowe (praca na budowie, pisanie na klawiaturze).
Objawy charakterystyczne zespołu cieśni nadgarstka to:
- mrowienie i piekący ból kciuka, palca wskazującego, środkowego oraz połowy palca serdecznego, który nasila się podczas zginania nadgarstka i w porze nocnej
- drętwienie palców
- ból w obrębie nadgarstka
- ból promieniujący do ramienia
- osłabienie chwytu
- nieumiejętność zaciśnięcia dłoni w pięść
- zanik mięśni w obrębie kciuka
- zaburzenia czucia
- prostępowanie zmian
Diagnostyka zespołu cieśni nadgarstka polega na badaniu fizykalnym i wykonaniu specjalistycznych testów sprawności. Jako badania dodatkowe wykonuje się badanie USG oraz badanie przewodnictwa nerwowego. W niektórych przypadkach konieczne bywa badanie RTG i MRI kręgosłupa w odcinku szyjnym.
Leczenie wczesnego stadium ZCN polega na unieruchomieniu nadgarstka i podaniu do kanału nadgarstka glikokortykosteroidu o działaniu przeciwzapalnym. Okresową ulgę w dolegliwościach bólowych przynoszą także zabiegi fizjoterapeutyczne. U większości pacjentów najlepsze rezultaty daje leczenie operacyjne polegające na poszerzeniu kanału nadgarstka. Zabieg ten przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Po jego wykonaniu zalecane jest oszczędzanie leczonej ręki oraz rozpoczęcie rehabilitacji celem poprawy funkcji kończyny.
>> Zmiany przeciążeniowe stawów: łokieć tenisisty, zespół cieśni nadgarstka, kolano biegacza
Choroba de Quervaina: ból nadgarstka przy chwytaniu
Ból nadgarstka może być wynikiem choroby de Quervaina, w przebiegu której dochodzi do zapalenia pochewek ścięgien grzbietowej części ręki. Za jej przyczynę uważa się przewlekłe urazy i przeciążenia związane z regularnym wykonywaniem pewnych czynności życiowych i zawodowych (np. u muzyków, krawcowych, malarzy czy murarzy). Do objawów choroby de Quervaina zalicza się:
- bóle części promieniowej nadgarstka podczas silnego uchwytu
- osłabienie siły i ruchomości ręki
- obrzęk i bolesne przeskakiwanie ścięgien.
Diagnostyka choroby de Quervaina polega na badaniu palpacyjnym, podczas którego lekarz jest w stanie wyczuć obrzęknięte ścięgna nadgarstka. Dodatkowo wykonuje się badanie USG, a dla wykluczenia innych przyczyn także badanie RTG. Leczenie obejmuje podawanie miejscowe glikokortykosteroidów oraz metody fizjoterapeutyczne. Jeśli nie przynoszą efektów, konieczne jest leczenie chirurgiczne mające na celu usunięcie zmienionych zapalnie pochewek ścięgnistych i pozapalnych zrostów.
>> Glukozamina na stawy. Co to za lek?
Ganglion nadgarstka – guzek na nadgarstku
Ganglion nadgarstka to galaretowata torbiel powstająca w wyniku nadprodukcji płynu stawowego i rozciągnięcia torebki stawowej. Pojawia się jako efekt codziennej pracy fizycznej, uprawiania sportu czy pracy przy klawiaturze. Ganglion może powstać w okolicy każdego przeforsowanego stawu, jednak najczęściej uwidacznia się w okolicy części grzbietowej nadgarstka.
W większości przypadków ganglion przybiera postać twardej narośli widocznie wystającej ponad powierzchnię skóry, choć zdarza się, że jest niewidoczny i wyczuwalny tylko palpacyjnie. Charakteryzuje się częściową ruchomością i można go nieznacznie przesunąć pod skórą względem podłoża. Ganglion może być bezbolesnym guzkiem będącym jedynie problemem estetycznym, jednak często wywołuje ból i dyskomfort.
W przypadku zauważenia niepokojącego guzka ważna jest konsultacja lekarska, ponieważ może on okazać się zmianą nowotworową. Identyfikacja ganglionu wymaga przeprowadzenia badania RTG oraz USG. W jego leczeniu pomocne może okazać się lekkie masowanie i rozbijanie guzka, jednak bardziej skuteczne okazuje się nakłucie ganglionu i aspiracja jego treści lub usunięcie chirurgiczne całej torbieli.
Na co zwrócić uwagę, gdy boli nadgarstek?
Ból nadgarstka może wynikać z wielu czynników, a w odnalezieniu jego przyczyn pomocne jest określenie:
- czy ból wywołuje konkretna sytuacja – uraz, przeciążenie sportowe, zawodowe, czy pojawia się on bez istnienia konkretnej przyczyny
- jak zlokalizowany jest ból – czy obejmuje oba nadgarstki, czy tylko jeden; jakich innych obszarów dotyczy
- czy istnieją objawy towarzyszące bólowi – poranna sztywność, mrowienie i drętwienie palców, obrzęk i ocieplenie stawów, objawy ogólne (zmęczenie, stan podgorączkowy).
Jak radzić sobie z bólem nadgarstka w domu?
- Nie przeciążać bolącej ręki – odpocząć i unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów.
- Okładać bolące miejsca ciepłymi lub zimnymi kompresami.
- Wykonywać kąpiele w roztworze soli leczniczych.
- Stosować miejscowo leki przeciwzapalne (zawierające diklofenak, ibuprofen, ketoprofen, naproksen, etofenamat) bądź doustnie paracetamol (stosowanie doustne leków przeciwzapalnych powinno być ograniczone do minimum).
>> Chondroityna – co to jest? Kiedy się stosuje siarczan chondroityny?
Kiedy z bólem nadgarstka iść do lekarza?
- Jeśli ból nadgarstka trwa dłużej niż kilka dni lub ulega nasileniu.
- Kiedy bólowi towarzyszą mrowienie i drętwienie.
- Jeśli ból wpływa na osłabienie siły ręki i uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności.
- Kiedy zauważalne są inne objawy (poranna sztywność, obrzęk stawów, zaczerwienienie, pieczenie, ogólne słabienie).
- Gołąbek R. Zespół cieśni nadgarstka. Sport i Turystyka Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe 2018; 1(1): 123-140.
- Lubiatowski P, Romanowski L, Manikowski W. Artroskopia nadgarstka. Chirurgia Narządów Ruchu i Ortopedia Polska 2007; 72(1): 29-32.
- Dębek A, Czyrny Z, Nowicki P. Zmiany patologiczne ręki w badaniu ultrasonograficznym. Journal of Ultrasonography 2014; 14(56): 74-88.
