Przeziębienie: objawy, etapy, leki. Ile trwa przeziębienie?

Przeziębienie – czym jest? Przyczyny przeziębień

Przeziębienie to potoczna nazwa wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych, czyli zapalenia błony śluzowej nosa, gardła oraz zatok przynosowych. Gatunków wirusów, które mogą odpowiadać za rozwój zakażenia, jest bardzo wiele. Do najczęstszych z nich należą:

• rynowirusy
• koronawirusy
• adenowirusy
• wirusy Coxsackie
• enterowirusy
• wirusy paragrypy
• parwowirusy

Różnorodność patogenów powodujących przeziębienie sprawia, że niektórzy chorują nawet kilka razy do roku. Najczęściej infekcje zdarzają się w sezonie jesienno-zimowym.

Wbrew powszechnym mitom przeziębienie nie jest skutkiem narażenia na chłód czy przemarznięcia. Do rozwoju choroby niezbędny jest kontakt z wirusem. Zarazić się można drogą kropelkową, czyli podczas kontaktu z chorą osobą, która kaszląc lub kichając, rozprzestrzenia kropelki wydzieliny zawierającej wirusy. Inną możliwością transmisji wirusa jest kontakt ze skażonymi przedmiotami codziennego użytku. Patogeny znajdują się na klamkach od drzwi, poręczach, ławkach czy stolikach. Bardzo łatwo przenieść je za pomocą rąk w okolice ust, nosa lub oczu, gdzie dochodzi do zakażenia.
Niska temperatura, choć nie jest bezpośrednią przyczyną przeziębienia, może jednak sprzyjać jego rozwojowi. Dzieje się tak, ponieważ wahania temperatur oraz chłodne powietrze wywołują zmiany w błonie śluzowej nosa. Dochodzi wówczas do osłabienia naturalnych mechanizmów obronnych i łatwiej o infekcję.

Objawy przeziębienia

Objawy przeziębienia są mało specyficzne i często występują również w przebiegu innych infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Jako pierwsze pojawia się zwykle pogorszenie samopoczucia, zmęczenie i uczucie ogólnego rozbicia. Następnie dołączają dolegliwości takie jak:

• zatkanie nosa
• wyciek wodnistej, śluzowej lub ropnej wydzieliny z nosa
• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła
• ból gardła
• kaszel
• ból głowy
• stan podgorączkowy lub gorączka

Ile trwa przeziębienie?

Pierwsze objawy choroby pojawiają się zwykle od jednego do dwóch dni po kontakcie z wirusem. Przeziębienie trwa około tygodnia, osiągając największe nasilenie dolegliwości w trzecim lub czwartym dniu. Później objawy stopniowo stają się coraz mniej odczuwalne. W niektórych przypadkach katar lub kaszel mogą jednak utrzymywać się nawet do kilku tygodni.

Przeziębienie a grypa

Inną często występującą chorobą wirusową jest grypa. Wywołują ją głównie wirusy grypy typu A oraz B. Przeziębienie i grypa przebiegają podobnie, istnieje jednak kilka ważnych różnic. 

• W przypadku grypy objawy pojawiają się zwykle nagle i szybko osiągają duże nasilenie, natomiast dla przeziębienia charakterystyczny jest początkowy okres gorszego samopoczucia i stopniowe narastanie dolegliwości. 
• Cięższy stan chorego również może sugerować grypę. Charakterystyczna jest bowiem wyższa gorączka, sięgająca nawet do 40°C, dreszcze i bóle mięśni.
• Zakażenie wirusem grypy może powodować również niebezpieczne powikłania, takie jak zapalenie płuc i niewydolność oddechowa.

Dokładne rozróżnienie przeziębienia i grypy na podstawie samych objawów jest niemożliwe. W tym celu lekarze posługują się badaniami wykrywającymi materiał genetyczny wirusa grypy. Nie są one jednak wykonywane rutynowo, tylko głównie u osób o bardzo ciężkim przebiegu choroby lub obarczonych wysokim ryzykiem rozwoju powikłań.

Przeziębienie – kiedy się zgłosić do lekarza?

Przeziębienie w większości przypadków można leczyć w domu. Niektóre dolegliwości mogą jednak sugerować inne rozpoznanie i wówczas należy skonsultować je z lekarzem. Należą do nich:

• choroba trwająca ponad 10 dni lub nasilenie objawów po upływie 5 dni łagodnych dolegliwości;
• temperatura ciała wynosząca ponad 38°C;
• ropny wyciek z nosa – często przez pacjentów interpretowany jest jako objaw infekcji bakteryjnej i wskazanie do leczenia antybiotykiem. W rzeczywistości może być to wynik działania układu odpornościowego i obecności w wydzielinie z nosa białych krwinek. Bakteryjne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok zdarza się dużo rzadziej. Zmianę charakteru wycieku z nosa warto jednak zgłosić lekarzowi;
• duszność, trudności z oddychaniem lub napady świszczącego oddechu;
• silny, rozpierający ból głowy, ucha lub zatok, czyli okolic czoła, szczęki i nosa.

>> Zapalenie zatok – objawy, leki

Jak wyleczyć przeziębienie?

Wiele osób zastanawia się, jak najszybciej wyleczyć przeziębienie. Bez wątpienia objawy choroby są uciążliwe i każdy chętnie pozbyłby się ich w jeden dzień. Niestety nie istnieje tabletka na przeziębienie, która eliminowałaby przyczynę infekcji z organizmu i skracała czas trwania dolegliwości. W trakcie przeziębienia pomocne okazuje się natomiast leczenie objawowe oraz domowe sposoby walki z chorobą. Najważniejszy jest jednak odpoczynek i pozostanie w domu.

Antybiotyk na przeziębienie?

Wbrew błędnym przekonaniom przyjęcie antybiotyku również nie pomoże w przypadku przeziębienia. Antybiotyk jest bowiem skuteczny wobec bakterii, a nie wobec wirusów. Nadużywanie tych leków i stosowanie ich niezgodnie z zaleceniami lekarzy prowadzi do powstawania opornych na leczenie szczepów bakterii oraz niszczy naturalną florę bakteryjną organizmu.

Leki na przeziębienie

Leki stosowane w trakcie przeziębienia nie wpłyną na czas trwania choroby, lecz mogą skutecznie załagodzić nieprzyjemne objawy.

• Na ból głowy i gorączkę stosować można preparaty zawierające paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne takie jak ibuprofen.
• W walce z katarem i zatkanym nosem pomocne mogą okazać się stosowane donosowo leki obkurczające błonę śluzową nosa. W ich składzie znajdować powinny się substancje takie jak ksylometazolina lub oksymetazolina. Nie wolno jednak korzystać z tego typu produktów dłużej niż tydzień, gdyż uszkadzają błonę śluzową nosa. Śluzówka staje się przesuszona, podrażniona i nadmiernie obrzęknięta. Naczynia krwionośne przestają obkurczać się samoistnie. Sprawia to, że pacjenci używają preparatów w sposób ciągły, gdyż bez nich nieustannie towarzyszy im uczucie zatkanego nosa. Roztwory soli hipertonicznej lub izotonicznej, dostępne w aptekach, ułatwiają usuwanie wydzieliny z nosa oraz działają nawilżająco na błony śluzowe.
• Preparaty zwalczające ból gardła mogą zawierać benzydaminę, lidokainę lub salicylan choliny. Są dostępne w postaci tabletek do ssania lub aerozolu.
• W przypadku mokrego kaszlu ulgę mogą przynieść produkty z ambroksolem, acetylocysteiną lub gwajafenezyną. Wpływają one na upłynnienie wydzieliny w oskrzelach i ułatwiają jej odkrztuszanie. Nie są skuteczne wobec kaszlu o charakterze suchym.
• Dostępne w aptekach gotowe saszetki na przeziębienie często są mieszanką kilku substancji i mogą jednocześnie łagodzić gorączkę, ból głowy oraz gardła. Przed zażyciem należy jednak dokładnie przeczytać ich skład. Zdarza się bowiem, że tę samą substancję aktywną zażywa się w innych produktach. Łatwo wtedy przekroczyć maksymalną zalecaną dawkę.

Domowe sposoby na przeziębienie

Wiele osób, chcąc szybko wyzdrowieć, zapomina o podstawowym i najważniejszym zaleceniu, jakim jest odpoczynek. W trakcie przeziębienia nie warto jedynie zażywać leków łagodzących objawy i kontynuować codzienne obowiązki. Najlepszą opcją w czasie choroby jest pozostanie w domu i wypoczywanie w łóżku.

Pomocne mogą się okazać również:

• herbata na przeziębienie – odpowiednio przyrządzona herbata doskonale rozgrzeje organizm oraz dostarczy cennych składników wzmacniających układ odpornościowy. W czasie przeziębienia świetnym wyborem będzie herbata z lipy. Ma ona działanie napotne oraz łagodzące suchy kaszel. Wartościowa jest także zwykła czarna herbata,szczególnie podawana z imbirem, cytryną oraz miodem. Składniki te powinno się dodawać do naparu dopiero, gdy wystygnie, gdyż wrząca woda osłabia ich działanie.
• czosnek – substancje w nim zawarte nasilają produkcję białych krwinek i wspomagają organizm w walce z infekcją. Jeden ząbek czosnku spożywany dwa lub trzy razy dziennie może zatem skrócić czas choroby i wpłynąć na złagodzenie objawów. Należy spożywać go w postaci surowej, gdyż obróbka termiczna pozbawia go części dobroczynnych właściwości. Nie oznacza to jednak konieczności jedzenia samych ząbków. Czosnek pasuje do kanapek posmarowanych masłem lub jako dodatek do sałatek.
• miód na przeziębienie– wykazuje silne działanie przeciwzapalne oraz nawilża błony śluzowe, dzięki czemu łagodzi ból gardła, kaszel i chrypkę. Miód można spożywać sam oraz jako dodatek do potraw lub wystudzonych napojów.
• olejki na przeziębienie – olejki eteryczne są powszechnie wykorzystywane przy infekcjach górnych dróg oddechowych. Udrażniają nos oraz ułatwiają oddychanie. Stosować je można jako dodatek do kąpieli, maści nakładanych na ciało lub rozpylać za pomocą aromaterapeutycznego dyfuzora. W przypadku przeziębienia najlepiej sprawdzają się olejki takie jak: kamforowy, tymiankowy, eukaliptusowy, pichtowy oraz lawendowy. 
• inhalacje – pomagają odetkać niedrożny nos oraz łagodzą kaszel. Istnieją gotowe sprzęty do inhalacji, takie jak inhalatory oraz nebulizatory. Ich brak nie jest jednak żadną przeszkodą. Domową inhalację można wykonać również z pomocą miski z gorącą wodą. Warto dodać do niej zioła, takie jak rumianek, rozmaryn i szałwia lub kilka kropli olejków eterycznych. Nad gorącą wodą należy się pochylić i wdychać parę ustami oraz nosem. Dla lepszego efektu głowę z miską można przykryć ręcznikiem.

>> Syrop z czosnku – czym się różni od syropu z cebuli? Na co pomaga?

Jak zapobiegać przeziębieniom? 

Chcąc uniknąć infekcji, należy dbać o zdrowie codziennie, a nie tylko w momentach gorszego samopoczucia. By wzmocnić odporność, należy pamiętać o regularnej aktywności fizycznej, zdrowej i zbilansowanej diecie, piciu wystarczającej ilości wody, a także odpowiedniej ilości snu. Na zmniejszenie ryzyka zakażenia wpływa również dokładne i częste mycie rąk, stosowanie środków odkażających na bazie alkoholu oraz noszenie maseczek i unikanie kontaktu z osobami chorymi.

>> Dezynfekcja rąk – jak wybrać płyn do dezynfekcji, jaka jest instrukcja zabiegu