Glutamina i L-glutamina – wpływ na jelita, działanie, skutki uboczne stosowania

L-glutamina, skrótowo zwana glutaminą, jest suplementem diety często stosowanym przez sportowców, przyspiesza bowiem regenerację mięśni po treningu. Wykazuje także inne właściwości, na przykład wspiera układ odpornościowy i prawidłową pracę jelit.

Glutamina i L-glutamina

Glutamina to aminokwas naturalnie występujący w naszym organizmie - najwięcej jest jej w tkance mięśniowej, obecna jest także we krwi. Dzieli się na typ L i D, przy czym to typ L jest ważniejszy, stąd skrótowo L-glutaminę nazwya się po prostu glutaminą. Glutamina jest niezbędna do wytwarzania białek i stymulowania produkcji innych substancji. Gdy jej stężenie jest za niskie, zaburzone zostaje wytwarzanie nowych komórek. Glutamina zastępuje glukozę np. po operacjach, po intensywnych i częstych treningach.

Gdzie jest najwięcej glutaminy?

Produkcja glutaminy w organizmie pokrywa około 60 proc. naszego zapotrzebowania, pozostałe 40 proc. powinno zostać dostarczone wraz z pożywieniem. Najwięcej glutaminy zawierają produkty wysokobiałkowe pochodzenia zwierzęcego i roślinnego: mięso, jaja i nabiał, rośliny strączkowe, kapustne, tofu, szparagi, biały ryż i spirulina. Jeśli jest dostarczana poprzez dietę, nie ma potrzeby suplementowania.

>> Czerwone mięso, czyli które? Czy czerwone mięso jest zdrowe?

Glutamina – działanie

Glutamina jest ważnym aminokwasem o różnorodnych właściwościach i funkcjach w organizmie człowieka: 

• jest kluczowym składnikiem w syntezie białek, dzięki czemu jest niezbędna do wzrostu i naprawy mięśni. Jest to szczególnie ważne w chwilach wysiłku lub w momencie kontuzji; 

• jest wykorzystywana przez komórki odpornościowe, takie jak limfocyty i makrofagi, dla wywołania skutecznej odpowiedzi immunologicznej; 

• jest źródłem energii dla komórek, zwłaszcza w tkankach jelit oraz komórek układu odpornościowego; 

• transportuje azot pomiędzy tkankami (glutamina służy jako nośnik grup aminowych, ułatwiając przemieszczanie azotu tam, gdzie jest on potrzebny w różnych procesach biologicznych);  

• oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemian metabolicznych; 

• ma właściwości przeciwutleniające – bierze udział w syntezie antyoksydantów, pomaga neutralizować szkodliwe wolne rodniki i zmniejszać stres oksydacyjny w organizmie; 

• wspomaga leczenie choroby wrzodowej żołądka; 

• przyspiesza gojenie ran; 

• łagodzi stany zapalne; 

• wspomaga działanie ośrodkowego układu nerwowego; 

• jest niezbędna do funkcjonowania błony śluzowej jelit; pomaga w naprawie uszkodzonych komórek nabłonka jelit i wspiera funkcję barierową jelit, która jest niezbędna do zapobiegania przedostawaniu się szkodliwych substancji do krwioobiegu. Zapobiega także atrofii kosmków; 

• wspiera pracę układu nerwowego – jest prekursorem neuroprzekaźników ważnych dla funkcjonowania mózgu i komunikacji między komórkami nerwowymi; 

• bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie, pomagając regulować poziom kwasowości i zasadowości w różnych tkankach i płynach; 

• L-glutamina jest prekursorem biosyntezy glutationu – silnego przeciwutleniacza, który odgrywa ważną rolę w ochronie komórek jelitowych przed stresem oksydacyjnym.  

Na co stosować L-glutaminę?

Postępowaniem rutynowym jest zalecenie przyjmowania glutaminy u pacjentów przygotowujących się do operacji chirurgicznej. Na ogół także suplementują ją osoby budujące tkankę mięśniową. W trakcie wysiłku fizycznego wzrasta zapotrzebowanie na tę substancję. 

Suplementację glutaminy powinny rozważyć osoby: 

• z osłabioną odpornością; 

• z przewlekłymi chorobami jelit; 

• aktywni sportowcy; 

• pacjenci przed operacjami chirurgicznymi i po nich, 

• osoby w trakcie chemioterapii. 

Glutamina podobnie jak inne suplementy diety nie służy odchudzaniu.

>> L-karnityna – co to jest? Działanie i skutki uboczne

L-glutamina na jelita 

Coraz częściej można się spotkać z zaleceniami odnoszącymi się do przyjmowania glutaminy w celu wsparcia pracy jelit. Dzieje się tak, ponieważ glutamina pomaga utrzymać zdrowie jelit oraz wspiera ich barierę ochronną, co poprawia wchłanianie składników odżywczych oraz trawienie. Glutamina pomaga także zmniejszać stanu zapalne w jelitach (np. powstałe na skutek chemioterapii lub nieswoistych zapaleń jelit powodujących uszkodzenie błony śluzowej jelit).  

>> Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) – objawy, przyczyny, leczenie

Glutamina – dawkowanie

Przed wdrożeniem każdej suplementacji warto omówić z lekarzem lub dietetykiem klinicznym efektu, które chce się uzyskać, i dawkę suplementu. W przypadku suplementacji glutaminy duże znaczenie ma moment jej przyjmowania:

• po treningu (jeśli celem jest regeneracja mięśni); 

• przed snem (regeneracja organizmu podczas nocnego odpoczynku); 

• między posiłkami (w celu poprawy funkcjonowania jelit oraz wzmocnienia odporności); 

Osoby często zapadające na infekcje powinny rozważyć czasowe wdrożenie glutaminy do diety dla poprawy odporności organizmu.  

>> Co stosować na odporność dla dziecka?

Przeciwwskazania do suplementacji glutaminy 

• Choroby wątroby i nerek.

• Zaburzenia neurologiczne.

• Ciąża i laktacja.

• Reakcje alergiczne. 

Glutamina – skutki uboczne

Należy pamiętać, że glutamina w postaci suplementu może wywoływać skutki uboczne – najczęściej problemy żołądkowo-jelitowe, czyli nudności, wymioty czy biegunkę. Na ogół skutki uboczne są łagodne i ustępują samoistnie w miarę upływu czasu. Jeśli jednak nie ustępują – zaleca się zaprzestanie suplementacji. Bardzo rzadkim powikłaniem są reakcje alergiczne, objawiające się m.in. zawrotami głowy, świądem, wysypką, obrzękiem, a nawet trudnościami z oddychaniem. 

L-glutamina i kwas glutaminowy – różnice 

Glutamina i L-glutamina to określenia stosowane zamiennie na ten sam aminokwas. Nie należy ich mylić z kwasem glutaminowym, chociaż nazwa jest podobna. Kwas glutaminowy bierze udział w przesyłaniu sygnałów między komórkami nerwowymi w mózgu, działa jako neuroprzekaźnik, wpływa na metabolizm węglowodanów i reguluje równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Nie jest wytwarzany w organizmie, musi być dostarczany z zewnątrz wraz z pożywieniem (tzw. aminokwas egzogenny). Glutamina ma znacznie szersze zastosowanie, jest także aminokwasem wytwarzanym w organizmie (aminokwas endogenny).

>> Cytrulina – zastosowanie i właściwości aminokwasu dla aktywnych