L-karnityna – co to jest? Działanie i skutki uboczne

L-karnityna – co to jest?  

Karnityna to związek chemiczny, który w naszym organizmie bierze udział w procesie wytwarzania energii. Powstaje z połączenia aminokwasów lizyny i metioniny i występuje w postaci D-karnityny i L-karnityny, która jest związkiem aktywnym i którą warto przyswajać z dietą lub suplementami.

Co nam daje L-karnityna 

• Umożliwia transport długołańcuchowych kwasów tłuszczowych do mitochondriów w komórkach, gdzie dochodzi do utleniania kwasów i tworzenia energii.  

• Bierze udział w metabolizmie aminokwasów oraz węglowodanów.  

• Ze względu na zdolność wiązania pierwiastków takich jak ołów lub kadm wspomaga usuwanie ich z organizmu.  

• Chroni organizm przed wolnymi rodnikami poprzez działanie antyoksydacyjne.  

• Zwiększa metabolizowanie i wydalanie niektórych leków.  

• Obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów.  

• Poprawia wydolność fizyczną i tolerancję wysiłku.  

• Przyspiesza regenerację.  

>> Do czego potrzebne są antyoksydanty? Co to jest stres oksydacyjny?

Ile L-karnityny potrzebujemy 

75% karnityny w naszym organizmie pochodzi z diety, pozostałe 25% wytwarzają wątroba, nerki, mózg, serce i mięśnie. L-karnityna dostarczana jest do organizmu głównie w pokarmach mięsnych oraz rybach (większe jej ilości zawierają baranina, wołowina czy wieprzowina, mniej karnityny jest w drobiu). Warzywa i owoce zawierają niewielkie ilości L-karnityny.  

Dzienne zapotrzebowanie na karnitynę wynosi około 15 mg. Na typowej diecie spożywamy od 25 do 145 mg karnityny dziennie, osoby stosujące zbilansowaną dietę wegańską dostarczają sobie jedynie około 1,2 mg tej substancji. Jednak nie jest to powód do niepokoju – karnityna syntezowana w organizmie zwykle wystarcza do pokrycia dziennego zapotrzebowania. 

L-karnityna – kiedy warto ją stosować jako suplement? 

Suplementacja L-karnityny może być wprowadzona u osób aktywnych fizycznie, a zwłaszcza wykonujących ćwiczenia aerobowe w celu poprawy wydolności, intensywności treningów, a także regeneracji. Dodatkowo lekarz może zalecić wdrożenie L-karnityny u osób cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak choroba wieńcowa, niewydolność krążenia i miażdżyca, a także u osób dializowanych, leczonych onkologicznie lub zmagających się z chorobą Alzheimera.

L-karnityna a odchudzanie – efekty suplementacji 

Wiele osób łączy udział karnityny w procesie wytwarzania energii z kwasów tłuszczowych z działaniem odchudzającym. Choć kiedyś faktycznie była ona zalecana u osób z nadmierną masą ciała, obecnie badania dowodzą, że suplementacja L-karnityny u osób odchudzających się ma jedynie niewielki wpływ na obniżenie masy ciała. Samo zażywanie tej substancji nie spowoduje utraty masy ciała. Aby skutecznie tracić wagę, niezbędny jest deficyt kaloryczny, czyli spożywanie posiłków o mniejszej wartości energetycznej, niż wynosi dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Aktywność fizyczna zwiększa wydatek energetyczny, dzięki czemu łatwiej jest utrzymać deficyt.

>> Kalkulator BMI: oblicz BMI online. Jaka jest Twoja prawidłowa waga?

L-karnityna w ciąży 

Kobiety w okresie ciąży oraz karmienia piersią nie powinny zażywać suplementów z L-karnityną ze względów bezpieczeństwa. 

Skutki uboczne stosowania L-karnityny  

Suplementacja L-karnityny jest dość bezpieczna i rzadko powoduje skutki uboczne. Do rzadkich działań niepożądanych, które pojawiają się zwykle w przypadku przyjmowania dużych dawek L-karnityny, należą: 

• nieżyt żołądkowo-jelitowy 

• nadciśnienie lub niedociśnienie tętnicze 

• zapalenie gardła 

• wysypka 

• biegunka 

• zawroty głowy

• nadmierne gromadzenie wody w organizmie

Niedobór L-karnityny – objawy 

Zdrowi dzieci i dorośli nie muszą suplementować L-karnityny, gdyż ilości wytwarzane przez organizm oraz dostarczane z pożywieniem są wystarczające. Istnieje jednak grupa osób narażona na niedobór L- karnityny. Do czynników ryzyka niedoboru L-karnityny zaliczamy: 

• genetycznie uwarunkowane zaburzenia metaboliczne, 

• zaburzenia przemiany kwasów tłuszczowych w organizmie, 

• zaburzenia przemiany aminokwasów, 

• choroby mitochondrialne, 

• marskość wątroby, 

• przewlekłą niewydolność nerek, 

• zbyt duże wydalanie L-karnityny z moczem, 

• zespół cyklicznych wymiotów, 

• skrajne wcześniactwo, 

• niedożywienie, 

• zaburzenia wchłaniania, np. mukowiscydoza, celiakia, zespół krótkiego jelita, 

• przyjmowanie niektórych leków, takich jak: kwas walproinowy, fenobarbital, karbamazepina, cyklosporyny, piwampicylina, zidowudyna. 

Objawy niedoboru L-karnityny są mało specyficzne i bywają trudne do zdiagnozowania. Mogą wystąpić hipoglikemia, zmniejszony metabolizm, osłabienie mięśni, nudności, wymioty, nawracające infekcje, apatia, bóle głowy, osłabienie koncentracji, zwiększenie stężenia enzymów wątrobowych, odkładanie się nadmiaru tłuszczu w mięśniach i w wątrobie, niewydolność wątroby, kardiomiopatia i niedokrwistość. 

>> Niedobór żelaza – jakie są jego objawy, co jeść, by uzupełnić niedobory