Kaszel palacza to ciągłe odkrztuszanie flegmy zalegającej w drogach oddechowych uszkodzonych substancjami smolistymi. Nie ma na to innego leku niż rzucenie palenia, ale rozrzedzić wydzielinę i złagodzić podrażnienia pomogą syropy, tabletki i zioła.
Kaszel palacza – objawy, leczenie. Czy kaszel palacza zawsze oznacza raka?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.

Jak brzmi kaszel palacza i skąd się bierze?
Początkowo może być to kaszel suchy, czyli męczący i bez wydzieliny, spowodowany podrażnieniem. Z czasem jednak przechodzi w mokry (tzw. produktywny) z charakterystycznym odkrztuszaniem nagromadzonej w oskrzelach wydzieliny. Jej nadmiar jest konsekwencją działania szkodliwych związków zawartych w dymie papierosowym, które drażnią błonę śluzową dróg oddechowych. Toksyny z dymu papierosowego uszkadzają też rzęski w nabłonku dróg oddechowych filtrujące zanieczyszczenia. Gdy dochodzi do upośledzenia działania rzęsek, do drzewa oskrzelowego dostaje się więcej szkodliwych substancji, co też potęguje produkcję flegmy, a organizm stara się jej pozbyć poprzez kaszel. Ponieważ jednak nabłonek rzęskowy jest uszkodzony, usuwanie flegmy nie jest odpowiednio efektywne. Kaszel staje się przez to przewlekły.
Kaszel palacza – objawy
O tym, że mamy do czynienia z kaszlem palacza, może świadczyć pojawienie się jego uporczywych napadów najczęściej w godzinach porannych. Poza odkrztuszaniem wydzieliny obserwuje się duszności, chrypkę, ból w klatce piersiowej i plecach. Warto również zwrócić uwagę na kolor wydzieliny. Kaszlowi palacza towarzyszy najczęściej biała flegma. W przypadku pojawienia się zaczerwienionej flegmy trzeba jak najszybciej pójść do lekarza.
>> Flegma w gardle – dlaczego się zbiera, jak się jej pozbyć?
Ile trwa kaszel palacza?
Borykanie się z kaszlem palacza może trwać nawet kilka miesięcy. Wszystko zależy od stopnia uszkodzenia dróg oddechowych. Oczywiście aby przyspieszyć proces leczenia, w pierwszej kolejności należy rzucić palenie. Trzeba jednak pamiętać, że osoby, które wygrały z nałogiem, mogą zmagać się z kaszlem palacza jeszcze około 2 miesięcy. Ma to związek z długotrwałą regeneracją nabłonka dróg oddechowych.
Uporczywy kaszel u palacza – co może oznaczać
Jeśli uporczywy kaszel trwa dłużej niż 2 miesiące, trzeba pójść do lekarza. Kaszel palacza może być bowiem objawem wielu chorób, które rozwijają się w wyniku palenia (zaleganie wydzieliny, w której zbierają się toksyczne substancje z dymu papierosowego, sprzyja rozwojowi drobnoustrojów). W wyniku działania szkodliwych substancji wprowadzanych do dróg oddechowych wraz z dymem tytoniowym może rozwinąć się:
- astma oskrzelowa,
- przewlekła obturacyjna choroby płuc (POChP),
- gruźlica,
- zapalenie płuc,
- zapalenie oskrzeli,
- nowotwory, np. płuc, gardła, krtani, przełyku czy nawet pęcherza moczowego.
W tym momencie bardzo ważna jest odpowiednia diagnostyka. Najczęściej wykonuje się RTG płuc, tomografię komputerową czy spirometrię. Niekiedy zleca się testy alergiczne.
Czy kaszel palacza zawsze oznacza raka?
Kaszel palacza nie zawsze oznacza raka płuc. Niemniej to właśnie osoby palące stanowią 80 – 90% pacjentów ze zdiagnozowanymi nowotworami w obrębie dróg oddechowych. Wypalenie nawet jednego papierosa dziennie zwiększa ryzyko zachorowania. Ponadto 30% zarejestrowanych zgonów, których przyczyną były nowotwory, to osoby palące. W grupie ryzyka zachorowania są także bierni palacze. Bardzo ważne są zatem badania profilaktyczne, głównie rentgen klatki piersiowej, dzięki któremu szybko da się zauważyć zmiany zachodzące w drogach oddechowych.
>> Płuca palacza – co pokazuje rentgen? Jak oczyścić je z toksyn?
Lek na kaszel palacza
Rzucenie palenia
Najlepszym i najskuteczniejszym lekarstwem na kaszel palacza jest rzucenie palenia. Bez tego kroku jakakolwiek terapia nie będzie efektywna (przykładowo palenie może zmniejszyć efektywność leczenia onkologicznego o około 15%, do tego wzrasta ryzyko wystąpienia działań niepożądanych radioterapii, trudniej też goją się rany; pacjenci z usuniętym rakiem płuca, którzy nie rzucili palenia, są narażeni na powikłania infekcyjne i przetoki oskrzelowo-opłucnowe). W walce z nałogiem warto wspomóc się preparatami antynikotynowymi. Są one dostępne w postaci gum do żucia, tabletek czy plastrów. Niekiedy nałóg jest tak silny, że potrzeba pomocy psychologicznej.
>> Jak rzucić palenie? 10 skutecznych sposobów, jak to sobie ułatwić
Syropy, tabletki na kaszel palacza
Poza tym warto skorzystać z leków, suplementów diety czy wyrobów medycznych, których właściwości przyspieszą proces gojenia uszkodzonego nabłonka, a przede wszystkim zmniejszą ilość wydzielanej flegmy i odruch kaszlu. Wykorzystuje się tutaj leki rozrzedzające wydzielinę (tzw. mukolityki), np. erdosteinę, acetylocysteinę czy karbocysteinę. Można je nabyć bez recepty. Występują w postaci tabletek, saszetek, tabletek musujących czy syropów.
 W przypadku syropu na kaszel palacza trzeba jednak zwrócić uwagę na zawartość cukrów. Nie każdy preparat będzie się nadawał dla cukrzyków. Wówczas warto zastanowić się, czy nie będą lepsze tabletki na kaszel palacza.
 Bardzo często stosuje się też tabletki do ssania bądź syropy na bazie składników o właściwościach powlekających, które zmniejszają podrażnienia dróg oddechowych.
>> Leki na drapanie w gardle, łaskotanie w gardle
Domowe sposoby na kaszel palacza
Oczywiście są także domowe sposoby na pozbycie się kaszlu palacza. Bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie. Dzięki temu organizm może rozrzedzić wydzielinę, a co za tym idzie, łatwiej ją odkrztusić. Równie istotne jest zadbanie o jakość powietrza w pomieszczaniach, w których przebywamy. Trzeba je regularnie wietrzyć (również zimą) i zapewnić odpowiednie nawilżenie. Przydatne okazują się także inhalacje solą fizjologiczną, zwłaszcza z dodatkiem kwasu hialuronowego.
Dla zwolenników ziół także się coś znajdzie. Skuteczne w walce z kaszlem palacza są napary ze skrzypu polnego czy przyprawy, np. imbir, kurkuma. Do leczenia można wykorzystać także preparaty zawierające:
- porost islandzki,
- korzeń prawoślazu,
- kwiat dziewanny,
- ziele tymianku,
- ziele rozmarynu,
- liść szałwii,
- koszyczek rumianku,
- olejki naturalne: miętowy, eukaliptusowy, sosnowy, z drzewa herbacianego.
- J. Chrostowska-Wynimko, „Palacz, który kaszle zbyt dużo”, „Medical Tribune”, 12 (1) 2017.
- Ulotka preparatu Detusan.
- https://tosieleczy.pl/index.php/2024/05/31/choruje-i-pale-papierosy-jak-sobie-pomoc/ [dostęp 01.06.2024 g. 18:15]
- Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych 2021/2022, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2022.
- L. Hagmeyer, W. Randerath, Smoking-related interstitial lung disease, „Deutsches Arzteblatt International”, 112 (4) 2015.
- Kałucka S., Efekty rzucania palenia papierosów wśród przewlekłych palaczy, Family Medicine & Primary Care Review 2014; 16.











