Gorzki posmak często pojawia się w ustach po lekach, na przykład po antybiotyku, ale może wynikać także z choroby – w jamie ustnej, w układzie pokarmowym a nawet neurologicznej. Jak go zlikwidować?
Gorzki smak w ustach – wątroba czy nerwica?
Gorzki smak w ustach może pojawiać się o dowolnej porze dnia, zarówno rano na czczo, jak i po jedzeniu. Jeśli występuje bez związku ze spożywaniem gorzkiej substancji, świadczy o zaburzeniach czucia smaku (dysgeusia).
Co oznacza gorzki smak w ustach – najczęstsze przyczyny
Zakażenia górnych dróg oddechowych
Przeziębienie, zapalenie zatok, gardła, angina, grypa lub zakażenie koronawirusem mogą powodować przejściowe zaburzenia smaku. Towarzyszą im w takich sytuacjach katar, kaszel, ból gardła lub gorączka. Gorzki posmak w jamie ustnej powinien ustąpić wraz z zanikiem pozostałych objawów.
Infekcje grzybicze
Pleśniawki, czyli grzybicze infekcje błony śluzowej jamy ustnej, są bardzo częstym problemem u dzieci. Mogą występować także u osób dorosłych. Przyjmują postać białych lub biało-czerwonych wykwitów lokalizujących się zwykle na języku lub podniebieniu. Powodują ból, pieczenie, odczucie suchości w jamie ustnej oraz nieprzyjemny posmak. Pomocne okazać mogą się preparaty dostępne bez recepty w aptekach, zawierające chlorheksydynę. Nawracające pleśniawki lub zmiany, które nie ustępują przez dłuższy okres, należy skonsultować z lekarzem.
Choroby stomatologiczne
Stan uzębienia ma ogromny wpływ na smak odczuwany w jamie ustnej. Gorzki smak spowodowany może być próchnicą, zapaleniem miazgi zęba, zgorzelą lub paradontozą. Konieczna jest wizyta u dentysty i regularne kontrole stomatologiczne.
Palenie papierosów
Palenie papierosów w ogromnym stopniu wpływa na stan jamy ustnej. Sprzyja powstawaniu próchnicy, gromadzeniu się kamienia nazębnego oraz wywołuje przewlekłe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Wszystkie te czynniki powodować mogą odczucie gorzkiego smaku w ustach. W takiej sytuacji częstsza higiena jamy ustnej nie jest w stanie zwalczyć problemu. Jedynym sposobem, aby pozbyć się zaburzeń smaku, jest rezygnacja z nałogu.
>> Preparaty na rzucanie palenia
Gorzki smak w ustach po antybiotyku i innych lekach
Gorzki smak w ustach po antybiotyku jest bardzo częstym problemem. Nasila się on zwłaszcza wtedy, gdy preparat nie zostanie szybko przełknięty, tylko zacznie rozpuszczać się w jamie ustnej. Jednak nie tylko antybiotyki mogą powodować gorzki smak w ustach. Odczucie smaku często zaburzają: leki rozszerzające oskrzela stosowane w astmie i przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, leki przeciwdepresyjne, leki stosowane w leczeniu dny moczanowej oraz leki wykorzystywane w chorobach sercowo-naczyniowych.
Choroba refluksowa przełyku
W chorobie refluksowej przełyku dochodzi do zarzucania treści żołądkowej do przełyku, co powoduje charakterystyczny gorzki smak w jamie ustnej. Typowymi objawami są: zgaga, pieczenie za mostkiem oraz puste odbijanie. Dolegliwości nasilają się po obfitym lub tłustym posiłku oraz w pozycji leżącej na plecach lub przy pochylaniu się. Szczególny niepokój powinno wzbudzić pojawianie się zaburzeń połykania, utrata masy ciała, wymioty lub krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, a także ból wybudzający ze snu. Problemy tego typu należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.
Zakażenie Helicobacter pylori
W wyniku zakażenia bakterią Helicobacter pylori może dochodzić do rozwoju zapalenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, choroby wrzodowej, a nawet raka żołądka. Jednak szacuje się, że bakterią tą jest zakażona nawet ponad połowa społeczeństwa i w większości przypadków zakażenie przebiega bez objawów. Typowe dolegliwości, które należy skonsultować z lekarzem, to ból w nadbrzuszu, szczególnie występujący na czczo lub 1-3 godziny po posiłkach, zmniejszony apetyt, szybkie uczucie pełności po jedzeniu, nudności i wymioty oraz kwaśne odbijanie. Gorzki smak w ustach także może pojawiać się w przebiegu choroby.
Wątroba a gorzki smak w ustach
Gorzki smak w ustach może być sygnałem świadczącym o zaburzeniach pracy wątroby, takich jak wirusowe zapalenia wątroby typu B lub C, marskość wątroby lub choroby autoimmunologiczne. Do objawów towarzyszących zalicza się utratę apetytu, ból i dyskomfort w prawym podżebrzu, nudności i wymioty, żółty nalot na języku, zmiany barwy moczu lub stolca, zażółcenie skóry i błon śluzowych oraz pajączki naczyniowe.
>> Zapalenie wątroby: wirusowe, autoimmunologiczne, alkoholowe. Poznaj objawy
Oparzenia lub uszkodzenia języka
Za odczuwanie smaku odpowiedzialne są kubki smakowe, czyli receptory znajdujące się na języku, podniebieniu miękkim i w górnej części przełyku. Reagują one na substancje chemiczne rozpuszczone w ślinie. Uszkodzenia kubków smakowych mogą powodować zaburzenia odczuwania smaku, także pod postacią odczucia goryczy w jamie ustnej. Jeśli poparzenia języka są niewielkie, goją się samoistnie, a zaburzenia smaku ustępują. W ciężkich poparzeniach, które wymagają leczenia, smak może pozostać zaburzony.
Urazy głowy, nosa lub jamy ustnej oraz choroby neurologiczne
Do odczuwania smaku nie wystarczają same kubki smakowe. Impulsy odbierane przez te receptory są przekazywane do mózgu poprzez nerwy czaszkowe: nerw twarzowy, językowo-gardłowy i błędny. Uszkodzenia tych nerwów skutkują zaburzeniami smaku. Spowodowane mogą być zarówno przez urazy głowy, jak i przez choroby neurologiczne, takie jak padaczka, stwardnienie rozsiane lub nowotwory mózgu.
Zespół Sjögrena
Zespół Sjögrena jest chorobą autoimmunologiczną, w której dochodzi do upośledzenia wydzielania śliny i łez. Błona śluzowa jamy ustnej staje się sucha i zaczerwieniona, zanikają brodawki języka. Niedostateczne wydzielanie śliny prowadzi również do zmiany flory bakteryjnej jamy ustnej, sprzyja rozwojowi grzybicy i próchnicy. W efekcie rozwijają się zaburzenia smaku z przewagą odczuwania smaku gorzkiego lub słonego.
Gorzki smak w ustach w ciąży
Zaburzenia smaku pojawiają się u wielu ciężarnych kobiet – głównie w pierwszym trymestrze. Są związane z zachodzącymi w organizmie zmianami hormonalnymi. Zazwyczaj ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Oczywiście u kobiet ciężarnych mogą pojawić się również wszystkie inne przyczyny odczuwania gorzkiego smaku w ustach, ciąża zwiększa na przykład ryzyko wystąpienia choroby refluksowej przełyku, zwłaszcza w ostatnim trymestrze (ma to związek z powiększającą się macicą i uciskiem narządów wewnętrznych). Dłużej utrzymującej się goryczy w ustach nie wolno w ciąży lekceważyć.
Jak zlikwidować gorzki smak w ustach? Leczenie
- Podstawą w walce z gorzkim posmakiem jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Zęby należy myć co najmniej dwa razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku. Mycie powinno trwać 2-3 minuty i obejmować zarówno zewnętrzną jak i wewnętrzną powierzchnię zębów oraz przestrzenie międzyzębowe. Zalecane jest również regularne nitkowanie zębów.
>> Co skrywa szałwia – poznaj jej wielorakie zastosowanie
- W przypadku chorobowego pochodzenia gorzkiego smaku w ustach szczotkowanie niestety nie rozwiąże problemu. Jeśli odczucie nie mija samoistnie w ciągu kilku dni, trzeba zgłosić się do internisty lub stomatologa. Niepokój powinny wzbudzać także towarzyszące zaburzeniom smaku bóle brzucha, nudności i wymioty, zmiana rytmu wypróżnień lub spadek masy ciała. Lekarz podejmie decyzję o konieczności wykonania dodatkowych badań i rozpoczęciu leczenia.
