Salceson został uznany za najgorszy mięsny produkt w Europie – jak wynika z rankingu portalu kulinarnego „TasteAtlas”. W zestawieniu oceniono 69 wyrobów z różnych krajów, więc konkurencja była duża. Tymczasem w Polsce salceson ma wielu amatorów. Z czego się składa i czy jest zdrowy?
Czy salceson jest zdrowy? Z czego się go robi?
Salceson w PRL-u nazywano „cwaniakiem”. W tamtych czasach trudno było kupić szynkę lub inne wyroby mięsne, ponieważ były eksportowane za granicę. Natomiast salceson nie dawał się nigdzie wywieźć. Przypadek?
Jak zrobić salceson?
Salceson robi się z podrobów – na ogół z głowizny wieprzowej, wołowej lub cielęcej z dodatkiem serc, żołądków, nerek, tłuszczu, krwi, okrawków mięsa, skórek. Gotowane w bulionie mięso i chrząstki kroi się na drobne kawałki i mocno przyprawia, zwykle m.in. solą, czosnkiem, majerankiem. Taką masą wraz z częścią powstałego tłustego rosołu wypełnia się osłonki – żołądki wieprzowe lub pęcherze wołowe – zawiązuje i znów gotuje. Po ostygnięciu i uformowaniu kształtu powstaje wędlina w owalnych blokach – na ogół jada się ją na zimno, pokrojoną w grube plastry, z pieczywem lub dodaje do sałatek.
Salceson włoski, ozorkowy, czarny
Smakosze wyróżniają kilka rodzajów salcesonu w zależności od składu, doprawienia i sposobu przygotowania wędliny:
- czarny – nazwa pochodzi od ciemnego koloru wędliny, zabarwionej krwią wieprzową, poza nią salceson czarny zawiera mięso z głów, serc, mózgów, nerek, skóry, tłuszcz zwierzęcy, niekiedy kaszę manną lub bułkę tartą, rosół, przyprawy, takie jak sól, czosnek, pieprz, majeranek i kminek;
- włoski – to głowizna i skórki wieprzowe, rosół, przyprawy;
- wiejski – w składzie głównie mięso z głów, nóg, mózgów, również krew wieprzowa, wśród przypraw ziele angielskie;
- brunszwicki – podroby, skórki wieprzowe, krew, rosół, przyprawy;
- podrobowy – mięso z narządów takich jak płuca, śledziona, mózg, żołądek, do tego flaki, krezki, cebula, przyprawy;
- saksoński – głowizna i skórki wieprzowe, rosół, krew, podroby, przyprawy;
- ozorkowy – w składzie peklowane ozorki wieprzowe, skórki wieprzowe, krew, rosół, przyprawy.
Czy salceson jest zdrowy?
Salceson jako produkt pochodzenia zwierzęcego jest dobrym źródłem łatwo przyswajalnego białka. Znajdziemy w nim także żelazo, cynk (większe stężenie w wyrobach wieprzowych), kwas foliowy, kolagen, witaminę A, witaminy D, E i te z grupy B. Trudno jednak powiedzieć o salcesonie, że jest zdrowy. Zawiera bowiem bardzo dużo tłuszczu zwierzęcego, który spożywany w nadmiarze obciąża układ pokarmowy, przyczynia się do wzrostu poziomu cholesterolu i zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, w tym miażdżycy, może również przyczynić się do otyłości. Ponadto zgodnie z wynikami badań Międzynarodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem (IARC) przy Światowej Organizacji Zdrowia większe niż zalecane spożycie mięsa czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych zwiększa zachorowanie na niektóre nowotwory.
Salceson powinniśmy więc jadać sporadycznie, a zdecydowanie powinny go unikać osoby z podniesionym poziomem cholesterolu we krwi i z problemami z układem pokarmowym (jak np. biegunki). Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej zaleca jedzenie maksymalnie 500 g w tygodniu mięsa czerwonego i przetworów mięsnych – ich składniki odżywcze uzupełnimy, jedząc mięso drobiowe, ryby, rośliny strączkowe i jajka.
>> Kalkulator BMI: oblicz BMI online. Jaka jest Twoja prawidłowa waga?
Jeśli już, to salceson domowy
Kupując salceson, należy przede wszystkim czytać etykietę i sprawdzać, czy poza mięsem i jego pochodnymi nie zawiera polepszaczy smaku czy konserwantów. Warto wybierać salceson robiony metodą domową, bez azotynu sodu (E250) – konserwantu używanego jako składnik mieszanki peklującej do mięs, który w organizmie może przekształcić się w związki rakotwórcze.
>> Lipidogram (cholesterol i trójglicerydy) – norma, interpretacja wyników badań
Salceson – najgorszy mięsny produkt?
Wygląda na to, że poza Polską salceson nie cieszy się jednak popularnością. Użytkownicy „TasteAtlas”, internetowego przewodnika kulinarnego po potrawach z całego świata, na początku grudnia oceniali przetwory mięsne kuchni europejskich. Skład i konsystencja salcesonu wyjątkowo nie przypadła im do gustu – przyznali mu zaledwie 2,4 gwiazdki na 5 możliwych, co dało mu pierwsze miejsce w rankingu 69 najgorzej ocenianych europejskich produktów mięsnych. Napisano co prawda, że jest to wyjątkowy przysmak dla smakoszy. O wiele lepiej oceniono boczek – na liście był 57.
>> Pieczone jabłko z cynamonem – dobry pomysł na zdrowy deser
