Przedawkowanie witaminy C: objawy, skutki. Czy przedawkowanie witaminy C jest szkodliwe?

Dlaczego potrzebujemy witaminy C?

Witamina C, inaczej kwas askorbinowy, jest najbardziej znanym przeciwutleniaczem – chroni organizm przed działaniem wolnych rodników i mutacjami DNA, dzięki czemu zapobiega występowaniu chorób nowotworowych i sercowo-naczyniowych. Aktywuje wiele enzymów i jest niezbędna dla prawidłowego metabolizmu komórkowego, bierze udział w syntezie wielu hormonów i przekaźników. Napędza działanie układu odpornościowego, skraca czas trwania infekcji. Poza tym witamina C:

• reguluje poziom cholesterolu we krwi;
• stabilizuje ciśnienie tętnicze krwi;
• obniża poziom glukozy u diabetyków;
• zwiększa wydalanie kwasu moczowego z moczem i obniża jego poziom we krwi;
• uczestniczy w biosyntezie kolagenu;
• bierze udział w regeneracji tkanek podczas gojenia ran
• poprawia kondycję zębów i dziąseł
• zwiększa przyswajanie żelaza niehemowego oraz wapnia.

Człowiek podobnie jak niektóre zwierzęta nie może jednak wytworzyć witaminy C w organizmie, dlatego konieczne jest jej codzienne dostarczanie wraz z pożywieniem. U osób, które nie dostarczają odpowiedniej ilości witaminy C z pożywieniem, zalecana jest jej suplementacja.

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Dla kogo jest szczególnie wskazana?

Dziennie potrzebujemy witaminy C najwięcej spośród wszystkich witamin. U dorosłych jest to średnio 1 mg/kg masy ciała, a u niemowląt i dzieci 2 mg/kg masy ciała. Są to jednak wartości przybliżone i zależne m.in. od płci, wieku, stanu zdrowia i trybu życia. Duże zapotrzebowanie na ten składnik notuje się u:

• kobiet ciężarnych i karmiących
• seniorów
• osób stosujących ścisłe diety
• osób z zaburzeniami wchłaniania
• osób z nadciśnieniem tętniczym
• diabetyków
• palaczy
• alkoholików
• osób intensywnie uprawiających sport
• osób będących pod wpływem długotrwałego stresu.

>> Jak sprawdzić poziom witaminy C w organizmie?

Czy witaminę C można przedawkować?

Jak dotąd nie zanotowano toksycznego działania witaminy C na organizm człowieka. Jest to składnik rozpuszczalny w wodzie i jedynie w niewielkiej ilości kumuluje się w organizmie. Dlatego też stosunkowo trudno o przedawkowanie tej witaminy. Przyjmuje się jednak, że podczas przyjmowania dużych dawek witaminy C (powyżej 2g/dobę) organizm chroni się przed jej wchłanianiem i zwiększa wydalanie z moczem. Może temu zjawisku towarzyszyć kilka niekorzystnych skutków, szczególnie u osób z niewydolnością nerek, u których wydalanie witaminy C z moczem jest utrudnione.

Przedawkowania witaminy C – objawy

Badania wykazały, że stosowanie wysokich dawek witaminy C (powyżej 2 g na dobę) może wywoływać:

• zaburzenia pracy przewodu pokarmowego (nudności, biegunka, wzdęcia, bóle brzucha);
• wysypkę skórną przypominającą pokrzywkę.

Czym grozi przedawkowanie witaminy C?

Przyjmowanie wysokich dawek witaminy C może wywołać:

• tworzenie się kamieni nerkowych (szczególnie u osób z niewydolnością nerek);
• zwiększenie stężenia sodu w organizmie (hipernatremia);
• zmniejszenie stężenia potasu w organizmie (hipokaliemia).

Co ciekawe, przyjmowanie wysokich dawek witaminy C przez dłuższy czas może prowadzić do uzależnienia. W takim wypadku nagłe zaprzestanie suplementacji powoduje objawy odstawienne podobne do szkorbutu.

Suplementując witaminę C, warto też pamiętać o jej możliwych interakcjach z innymi lekami: 

• witamina C podawana jednocześnie z witaminą B12 powoduje jej rozkład;
• przyjmowana przez dłuższy czas z żelazem i miedzią nasila procesy oksydacyjne w organizmie;
• nasila działanie furosemidu (może w ten sposób powodować odwodnienie organizmu), paracetamolu (powoduje zaburzenia pracy wątroby) i leków antykoncepcyjnych (zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepów i niewydolności wątroby);
• osłabia działanie cyproflkoksacyny, doksepiny, warfaryny i propranololu;
• może zaburzać wyniki badań laboratoryjnych opartych na reakcjach utleniania i redukcji (poziom glukozy, bilirubiny, kreatyniny, dehydrogenazy mleczanowej LDH oraz enzymów wątrobowych AlAT i AspAT).

Jak leczyć przedawkowanie witaminy C?

Aby pozbyć się skutków przedawkowania witaminy, należy po prostu zaprzestać przyjmowania jej preparatów. Organizm sam poradzi sobie z pozbyciem się nadmiaru tej substancji poprzez wydalenie jej z moczem.

Przedawkowanie witaminy C u dzieci i dorosłych – jak go uniknąć?

Najlepszym sposobem na uniknięcie przedawkowania witaminy C jest stosowanie zbilansowanej diety, która w bezpieczny, zdrowy, naturalny i ekonomiczny sposób dostarcza jej do organizmu. Spożywanie odpowiedniej ilości warzyw i owoców pozwala w całości zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na witaminę C u osób zdrowych – nie jest wówczas wymagana suplementacja. Pokarmy, w których występuje ona w obfitej ilości, to warzywa i owoce, szczególnie:

• porzeczki
• truskawki
• cytrusy
• owoce aceroli
• owoce dzikiej róży
• kiwi
• ziemniaki
• kapusta
• natka pietruszki
• szpinak
• rzeżucha
• pomidory
• zielona papryka.

Witamina C znajduje się ponadto w ziołach (rokitnik, pokrzywa, lebiodka), organach zwierzęcych (mózg, nerki i wątroba) oraz miody.

Decydując się na suplementację witaminy C (np. w okresie zwiększonej zapadalności na infekcje), warto sięgać po preparaty zawierające mniejsze dawki witaminy i stosować je częściej zamiast preparatów skoncentrowanych.

• Warto zwrócić uwagę na zawartość witaminy w produkcie – optymalne wchłanianie zachodzi przy jednorazowej dawce 200 mg (w przypadku większych dawek część witaminy C nie ulega wchłanianiu i zostaje wydalona z moczem).
• Dobrym rozwiązaniem jest zażywanie form o przedłużonym uwalnianiu, które dostarczają witaminy C stopniowo przez nawet 12 godzin.
• Najważniejsze jednak, aby zachować umiar (nie przekraczać dawki 2 g/dobę) i dawkować preparat zgodnie z zaleceniami producenta.

Badania wykazały, że zarówno naturalna witamina C występująca w pożywieniu, jak i jej forma syntetyczna zawarta w suplementach mogą wykazywać tę samą aktywność i prozdrowotne właściwości. Istotna jest jednak obecność związków towarzyszących witaminie C, takich jak flawonoidy, które ułatwiają jej wchłanianie oraz osiągnięcie szybszego i dłuższego działania terapeutycznego. W naturalnych źródłach witamina C występuje w ich towarzystwie, dobrze więc, aby stosowane suplementy również takie połączenie zawierały.

>> Przedawkowanie witaminy D – czy jest możliwe, jakie są objawy?