Śluz w kale – jak wygląda, dlaczego pojawia się u dziecka albo u dorosłego?

Czy śluz w kale jest normalny?

Śluz jest produkowany przez komórki kubkowe w błonie śluzowej jelit – największe jego ilości powstają w jelicie grubym, zdecydowanie mniej w jelicie cienkim. Produkcję reguluje nasz układ nerwowy i limfocyty (komórki odpornościowe). Śluz zapewnia bowiem odpowiedni poślizg przesuwającym się masom kałowym (pasaż jelitowy) oraz chroni jelita przed patogenami, jak bakterie, wirusy, grzyby, enzymami trawiennymi i toksynami pochodzącymi na przykład z pożywienia. Dlatego mała ilość śluzu w kale jest zupełnie normalna i zwykle niezauważalna. To zjawisko fizjologiczne u człowieka w każdym wieku, odpowiada za utrzymanie homeostazy w jelitach.

Jak wygląda śluz w kale?

Śluz składa się z wody i dużych cząsteczek białek, może być przezroczysty, biały lub płowy, bardziej gęsty lub wodnisty. Jego kolor zależy od naszej diety – żółty może wynikać ze spożycia produktów żółciopędnych, np. kurkumy (która sama jest mocno żółta), karczocha, mniszka, krwawnika. Gdy zjemy sporo buraków, śluz może mieć zabarwienie różowe. 

Co oznacza większa ilość śluzu w kale? Przyczyny

Większą ilość śluzu łatwo zauważymy podczas defekacji – to objaw, który powinien wzbudzić niepokój. Może wiązać się z infekcją, przewlekłą chorobą, a także spożywaniem produktów alergizujących lub tych, których nie tolerujemy (np. jajka, produkty mleczne, zboża). Obecność większej ilości śluzu w kale może wynikać z takich przyczyn jak:

• zaparcia związane np. z niedostatecznym spożyciem błonnika
• infekcja wirusowa (np. rotawirus u niemowląt)
• infekcja bakteriami (np. Clostridium difficile, Salmonellą, Shigellą, Yersinią, Campylobacterem).
• zakażeniepasożytami jelitowymi (np. owsica lub tasiemczyca, duże ilości śluzu i mała ilość kału)
• zespół jelita drażliwego (IBS) (śluz w formie białych nitek)
• przewlekłe choroby zapalne jelit, np. choroba Leśniowskiego – Crohna (żółty śluz), wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• niedrożność jelit, wgłobienie jelita (galaretowaty śluz pod wpływem zalegania treści pokarmowej)
• zapalenie odbytnicy
• hemoroidy, przetoka odbytu
• nowotwory jelita grubego (obecność pasm śluzu na stolcu)
• mukowiscydoza (nadmiar śluzu występuje w przewodzie pokarmowym i oddechowym).

Śluz w kale – kiedy zgłosić się do lekarza?

Przyczyna jednorazowej większej ilości śluzu w kale jest niekiedy trudna do uchwycenia. Jej ponowne wystąpienie powinno zwrócić naszą uwagę i skłonić do wizyty u lekarza, szczególnie jeśli towarzyszą objawy jak:

• silny, skurczowy ból brzucha (może świadczyć o niedrożności jelita)
• gorączka lub oporna na zbicie wysoka temperatura (np. przy infekcji wirusowej)
• krew w kale lub czerwony śluz (może świadczyć o krwawieniu z końcowego odcinka jelita grubego lub hemoroidach)
• ból i/lub trudność przy oddawaniu stolca
• nieskuteczność domowego leczenia, np. diety i leków dostępnych bez recepty
• istotna zmiana w dotychczasowym cyklu wypróżnień dotycząca kształtu, konsystencji stolca, a także częstotliwości jego oddawania, np. nieregularność, nocne wypróżnienia
• utrata masy ciała niezwiązana z dietą i ćwiczeniami (choroby nowotworowe).

>> Taki stolec świadczy o poważnej chorobie. Kiedy iść do lekarza, a kiedy zmienić dietę?

Badania na śluz w kale

Na jakie badania wysyła lekarz, chcąc sprawdzić przyczynę zwiększonej ilości śluzu w kale? To m.in.:

• badanie ogólne kału, które polega na ocenie makroskopowej i mikroskopowej stolca (barwa, konsystencja, pH kału, obecność erytrocytów, leukocytów, bakterii, śluzu, włókien mięsnych, resztek pokarmowych)
• badanie bakteriologiczne kału (posiew w kierunku bakterii chorobotwórczych, np. Salmonelli) i na obecność pasożytów
• badanie na krew utajoną FOB
• oznaczanie kalprotektyny w kale w przypadku podejrzenia nieswoistych chorób zapalnych jelit

>> Pojemniki na mocz i kał, woreczki

Pomocne w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego, którym towarzyszy zwiększona ilość śluzu w kale, są także:

• badania krwi np. morfologia, CRP
• badania obrazowe (USG, tomograf, rezonans)
• badania endoskopowe (gastroskopia, kolonoskopia).

>> Gotowe domowe testy na krew utajoną w kale

Leczenie nadmiernej ilości śluzu w kale

W procesie leczenia wykorzystuje się farmakoterapię uzupełnioną zaleceniami dietetycznymi. W wielu przypadkach prowadzi się leczenie objawowe, które łagodzi przebieg choroby. W tym celu podaje się:

• leki przeciwbiegunkowe (loperamid)
• leki rozkurczowe (drotaweryna, mebeweryna, trimebutyna)
• leki przeczyszczające (makrogole, laktuloza)
• środki łagodzące na wzdęcia (symetykon, dimetykon).

W przypadku zaparcia wskazana jest zwiększona ilość błonnika, przy nietolerancji pokarmowej lub alergii wyklucza się dane produkty, a przy gazach jelitowych zaleca lekką dietę z ograniczeniem napojów gazowanych i produktów obfitujących w cukry proste.

W ramach leczenia przyczynowego stosuje się:

• antybiotyki – na bakteryjne zatrucia pokarmowe (np. ryfaksymina)
• leki przeciwpasożytnicze (pyrantelum)
• doustną sterydoterapię i leki immunosupresyjne (np. sulfasalazynę) w przypadku przewlekłych nieswoistych chorób zapalnych jelit
• chemioterapię i/lub radioterapię w razie zmian nowotworowych