Maślan sodu – kiedy się go stosuje?

Co to jest maślan sodu?

Maślan sodu to sól sodowa kwasu masłowego, której naturalna produkcja zachodzi w jelitach. Dzieje się to za sprawą fermentacji niestrawionych węglowodanów, np. błonnika. Za ten proces odpowiadają bakterie wchodzące w skład flory jelitowej. Maślan sodu należy do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) i jest bardzo ważnym składnikiem, który dostarcza energii komórkom nabłonkowym jelit, czyli kolonocytom. Niestety w wyniku różnych schorzeń przewodu pokarmowego dochodzi do zaburzeń flory bakteryjnej, a co za tym idzie, ilość wytwarzanego maślanu sodu się zmniejsza. Ważne wówczas jest to, aby uzupełniać go z zewnątrz, np. w postaci żywności specjalnego przeznaczenia medycznego w formie kapsułek.

Maślan sodu a probiotyki

Chociaż jest związany z poprawą funkcjonowania jelit, maślan sodu to nie probiotyk. Probiotyki to specjalne szczepy bakterii, które naturalnie występują jako flora jelitowa. Maślan sodu jest natomiast jednym z produktów ich przemiany materii.

>> Probiotyk, prebiotyk, synbiotyk – co oznaczają te pojęcia?

Maślan sodu – działanie

Maślan sodu dzięki swoim właściwościom wspomaga rozwój mikroflory bakteryjnej i prawidłowy stan błony śluzowej głównie jelit, ale też całego przewodu pokarmowego. Wykazuje także działanie przeciwzapalne. Zmniejsza stres oksydacyjny, dzięki czemu zapobiega degeneracji komórkowej i przyspiesza regenerację. Ponadto pozytywnie wpływa na perystaltykę jelit. Badania wykazały, że maślan sodu może mieć także wpływ na:

• zwiększenie odporności organizmu,
• różnicowanie komórek,
• obumieranie zużytych komórek,
• rozbudowę mięśni szkieletowych.

Na co stosować maślan sodu?

Złożone działanie maślanu sodu pozwala na jego wykorzystanie we wspomaganiu leczenia wielu chorób. Udowodniono, że sprawdza się przy przewlekłym zapaleniu jelit będącym działaniem niepożądanym po radio- i chemioterapii. Jest to związane z niedoborem krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, który często pojawia się w wyniku leczenia onkologicznego.

Maślan sodu jest także zalecany w takich przypadkach, jak:

•  zespół jelita drażliwego (IBS),
•  zanikowe zmiany błony śluzowej jelita grubego,
•  stany zapalne w obrębie jelit i żołądka,
•  choroba wrzodowa żołądka,
•  zaburzenia wchłaniania, czego konsekwencją jest spadek masy ciała i zaburzony wzrost u dzieci,
•  zaburzenia czynnościowe jelit oraz zaburzenia mikroflory bakteryjnej,
•  niestrawność,
•  zaparcia,
•  wzdęcia,
•  uporczywy ból brzucha,
• niedostarczanie odpowiedniej ilości błonnika.

Dodatkowo maślan sodu usprawnia regenerację komórek jelit po przebyciu biegunki infekcyjnej.

>> Grzybica jelit – objawy. Jak rozpoznać i leczyć kandydozę jelit?

Maślan sodu a odchudzanie

Obecnie nie ma potwierdzenia, że maślan sodu jest środkiem wspomagającym odchudzanie. Niemniej jest to związek, który wpływa na produkcję kwasów tłuszczowych i rozkład tkanki tłuszczowej. Niektóre badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że podawanie maślanu sodu zmniejszyło masę ciała o 10%, jednocześnie zwiększając wrażliwość komórek na insulinę. Te wyniki wskazują na potencjał maślanu sodu w leczeniu otyłości i insulinooporności. Z drugiej strony inne badania wykazały zwiększone stężenie maślanu sodu u osób otyłych, a u osób niedożywionych po suplementacji tym związkiem – zwiększenie masy ciała. Najprawdopodobniej ma to związek z polepszeniem wchłaniania składników odżywczych w wyniku poprawy błony śluzowej jelit.

>> Post przerywany – lepszy 16/8 czy 14/10? Jakie ma zasady i czy daje efekty?

Jak stosować maślan sodu?

Należy przestrzegać zaleceń producenta danego preparatu z maślanem sodu. Przyjmuje się, że dzienna dawka to 150-300 mg. Nie ma dokładnych wytycznych co do pory zażywania, jednak wielu specjalistów sugeruje przyjmowanie maślanu sodu rano po śniadaniu lub w trakcie.
Preparaty z maślanem sodu są przeznaczone dla dorosłych i dzieci powyżej 7. roku życia.

Który maślan sodu wybrać?

W aptekach znajdziemy kilka preparatów z maślanem sodu, które należą do kategorii żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Niektóre są w postaci granulatu zamkniętego w otoczkach (wyglądają jak kapsułki z kuleczkami wewnątrz), dzięki czemu nie są narażone na działanie kwasu solnego żołądka. Pozwala to na pełne wykorzystanie maślanu sodu w jelicie.

>> Preparaty do stosowania w zespole jelita drażliwego z maślanem sodu i nie tylko

Naturalne źródła maślanu sodu

Maślan sodu możemy dostarczać sobie naturalnie wraz z pokarmem. Źródłem maślanu sodu są:

• masło,
• mleko,
• sery.

Poza tym wiele produktów stymuluje naturalną produkcję tego składnika przez bakterie probiotyczne w jelicie. To np.:

• marchew,
• czosnek,
• brokuły,
• jabłka,
• gruszki,
• karczochy,
• szparagi,
• banany,
• morele.

Maślan sodu – interakcje z lekami

Z racji tego, że maślan sodu wpływa na wchłanianie składników w jelicie, ma też związek z wchłanianiem niektórych leków (najczęściej jest to związane ze zmianami pH). Do leków, które mogą wchodzić w reakcję z maślanem sodu należą:

• leki zmniejszające kwasowość żołądka, np. inhibitory pompy protonowej (pantoprazol, omeprazol), antagoniści receptora H2 (famotydyna),
• leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), np. ibuprofen, ketoprofen,
• leki przeciwcukrzycowe,
• leki na biegunkę lub zaparcia.

Maślan sodu – przeciwwskazania

Chociaż przyjmuje się, że maślan sodu jest bezpiecznym związkiem, nie mogą go stosować osoby, które są na niego uczulone. Szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci cierpiący na choroby nerek i wątroby, a także osoby z zaburzoną gospodarką wodno-elektrolitową. Zaleca się, aby kobiety w ciąży przed rozpoczęciem przyjmowania maślanu sodu skonsultowały się ze swoim lekarzem prowadzącym (nie ma dostatecznej liczby badań, które potwierdziłyby bezpieczeństwo stosowania w tym okresie).

Skutki uboczne stosowania maślanu sodu

Maślan sodu rzadko wykazuje działania niepożądane. Jeżeli już takie wystąpią, z reguły związane są z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Należą do nich: ból brzucha, biegunka, nudności, nasilona perystaltyka jelit. Najczęściej jest to efekt przyjmowania zbyt dużej dawki maślanu sodu. Jeżeli takie objawy nie ustąpią samoistnie po kilku dniach, należy odstawić preparat i skonsultować się z lekarzem.

>> Gazy jelitowe – wszystko, co chcielibyście o nich wiedzieć