Alternaria to mikroskopijne grzyby wywołujące alergię. Jak rozpoznać objawy?

Alternaria alternata

Jednym z gatunków rodzaju Alternaria jest Alternaria alternata (Alternaria tenuis). To mikroorganizmy zaliczające się do grzybów mikroskopowych (grzybów strzępkowych, grzybów pleśniowych). Mają one tendencję do rozwoju w wilgotnych miejscach, np. łazience, kuchni czy piwnicy. Na zewnątrz stwierdza się ich obecność w glebie, roślinach (zwłaszcza na zbutwiałych liściach). Co ciekawe, obecność tego grzyba zanotowano także na suszącym się długo praniu. Udowodniono, że powoduje alergie i trudności z oddychaniem u ludzi. Atakuje też uprawy roślin.

Alternaria – pylenie

Wysoki poziom Alternaria obserwuje się zwłaszcza w cieplejszych miesiącach. Jest to związane zarówno z temperaturą powietrza (optymalne dla ich rozwoju jest 22 – 28 stopni C), jak i silnym wiatrem, który przenosi zarodniki. To właśnie one odpowiadają za pojawienie się alergii.

>> Całoroczny kalendarz pylenia dla alergików

Alergia na grzyby Alternaria

Alternaria rozmnażają się bezpłciowo, uwalniając swoje zarodniki (tzw. spory). Są one tak zbudowane, że bez problemu mogą unosić się w powietrzu – właśnie przez to jest ryzyko, że dostaną się do organizmu podczas wdychania. Zarodniki przyczepiają się do dróg oddechowych swojego żywiciela (człowieka bądź zwierzęcia). To wyzwala stan zapalny i reakcję alergiczną. Długotrwałe narażenie na kontakt z zarodnikami może skutkować rozwojem przewlekłych chorób układu oddechowego, np. astmy. W niektórych przypadkach, jeżeli Alternaria rozwinie się na produktach spożywczych, może doprowadzić do alergii pokarmowych.
Gatunek Alternaria alternata może doprowadzić do rozwoju alergii krzyżowej u osób uczulonych. Oznacza to, że u osoby, która ma alergię na Alternaria alternata, może pojawić się alergia także na inne gatunki grzybów:

• Cladosporium herbarum,
• Candida albicans,
• Aspergillus fumigatus,
• Penicillium citrinum,
• Fusarium solani.

>> Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie. Jak rozpoznać problem?

Alternaria – objawy alergii

Objawy związane z alergią na Alternaria porównywane są z ogólnymi objawami, które występują chociażby przy alergii na pyłki roślin. Należą do nich:

• uporczywe kichanie,
• wodnisty katar,
• zatkany nos,
• łzawienie i zaczerwienienie oczu,
• kaszel,
• ból gardła.

W skrajnych przypadkach kontakt z zarodnikami Alternaria może wywołać atak astmy, a niekiedy objawy skórne. Szczególnie ostrożne powinny być osoby z osłabioną odpornością, u których alergia na Alternaria może mieć silniejszy przebieg.

Alternaria a zespół chorego budynku

Reakcja alergiczna to nie jedyny objaw, który może świadczyć o kontakcie z Alternaria. Ten rodzaj grzybów jest źródłem wielu szkodliwych toksyn (tzw. mikotoksyn), jak alternariol, altenuen czy kwas L-tenuazonowy. Narażenie na te substancje wzrasta w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie nie ma sprawnej wentylacji lub występuje duża wilgoć. Ekspozycja na mikotoksyny może spowodować wystąpienie tzw. zespołu chorego budynku. Polega on na nasileniu objawów, kiedy przebywa się w danym pomieszczeniu i ich osłabieniu po jego opuszczeniu. Objawy te to:

• bóle i zawroty głowy,
• osłabienie,
• omdlenie,
• zaburzenia koncentracji,
• suchość w oku,
• duszność,
• kaszel,
• katar,
• nasilone zmęczenie,
• przesuszenie skóry.

Alternaria – leczenie

W celu zmniejszenia objawów alergicznych związanych z Alternaria należy przede wszystkim zmniejszyć narażenie na ekspozycję na te alergeny. Trzeba więc zadbać o czystość pomieszczeń, odpowiedni stopień ich wilgotności i dobrą wentylację. Warto regularnie sprawdzać, czy nigdzie nie dochodzi do wycieku wody. W wyjątkowych przypadkach można zainwestować w wysokowydajne filtry cząstek stałych (HEPA).

Kiedy już wystąpi reakcja alergiczna, wówczas stosuje się leczenie objawowe, które ma na celu zmniejszenie symptomów alergii i poprawę komfortu życia. Można zastosować leki dostępne w aptekach bez recepty. Przede wszystkim są to:

• leki przeciwhistaminowe (np. desloratadyna, cetyryzyna, feksofenadyna),
• glikokortykosteroidy do nosa (np. mometazon),
• krople do oczu o działaniu przeciwalergicznym (np. azelastyna, kromoglikan sodowy).

>> Leki na alergię - tabletki, syropy, spraye bez recepty

W przypadku silnych objawów warto pójść do lekarza. Być może konieczne będzie zastosowanie leków dostępnych wyłącznie na receptę.

Jest też możliwość sprawdzenia, czy jest się uczulonym na zarodniki Alternaria. W takim celu wykonuje się punktowe testy alergiczne oraz oznaczanie poziomu specyficznych przeciwciał IgE.

>> Testy alergiczne oceniające wrażliwość na alergeny

Alternaria – profilaktyka

Ze względu na to, że grzyby Alternaria występują praktycznie wszędzie w ogromnej ilości, nie da się ich całkowicie wyeliminować z otoczenia. Można natomiast podjąć działania, które w znacznym stopniu zminimalizują szansę na kontakt z tym alergenem.

• Podstawą jest zachowanie higieny i regularne czyszczenie urządzeń oraz sprzętów kuchennych czy łazienkowych. Ma to na celu ograniczenie rozwoju wszelkiego rodzaju grzybów, w tym z rodzaju Alternaria. Upodobały one sobie zwłaszcza gumowe części pralki czy fugi między kafelkami.
• W kuchni natomiast trzeba zwracać uwagę na produkty spożywcze. Nieprawidłowo przechowywane pieczywo czy zbyt długie przechowywanie żywności w lodówce może przyczynić się do rozwoju Alternaria. Warto zatem robić regularny przegląd żywności, ponieważ grzyby pleśniowe mogą być przyczyną alergii pokarmowych.
• Alternaria atakuje także rośliny. W związku z tym należy dbać szczególnie o te doniczkowe, które mamy w domu. Gleba czy liście są idealnym środowiskiem dla grzybów tego rodzaju, a jak wiadomo, w mniejszej przestrzeni, jaką jest zamknięty pokój, ich ilość może nasilać objawy alergiczne.

>> Środki do dezynfekcji, preparaty odkażające