Całoroczny kalendarz pylenia dla alergików – kiedy musisz uważać na pyłki?

Kalendarz pylenia roślin na cały rok

Najpierw zaczyna pylić leszczyna, czasem nawet już w połowie stycznia, a nim ona przestanie pylić, dołączają olcha, wierzba i topola. – Spośród drzew występujących w Polsce brzoza uczula najczęściej – tłumaczy prof. Zbigniew Bartuzi, kierownik Katedry i Kliniki Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum w Bydgoszczy.
Pylenie zależy od regionu kraju i panujących w danym roku temperatur. Brzoza pyli od początku kwietnia do końca maja, kiedy przypada okres najintensywniejszego pylenia drzew i krzewów. Im dłużej trwa wiosna, im bliżej do lata, tym bardziej zaczynają pylić trawy i zboża. Najgroźniejsze wśród nich są dla alergików: wiechlina, kupkówka pospolita i żyto. Trawy pylą przez wiele tygodni, najmocniej od końca maja do sierpnia. Jednak jest tak dużo gatunków i odmian, że kwitną w różnym czasie. Dlatego nawet marcowy katar sienny może być wywołany przez pyłki traw. Okres późnego lata aż po pierwsze dni października również nie jest wolny do pyłków – tym razem są to pyłki chwastów. Przyczyną najliczniejszych uczuleń są bylica, komosy i pokrzywy. Kto więc zaczyna cierpieć w drugiej połowie sierpnia, może podejrzewać alergię na pyłki chwastów. Jednak najlepiej potwierdzić to za pomocą odpowiednich badań.

>> Testy alergiczne

Kalendarz pylenia − kiedy przypada szczyt pylenia roślin?

• leszczyna i olsza – luty, marzec,
• wierzba – od marca do połowy maja,
• topola – od marca do maja,
• dąb – od połowy kwietnia do końca maja,
• brzoza – od kwietnia do maja,
• szczaw – od połowy maja do połowy lipca,
• babka – od połowy maja do połowy września,
• pokrzywa – od połowy maja do połowy września,
• żyto – od końca maja do drugiej dekady czerwca,
• komosa – od połowy czerwca do końca września,
• bylica – od lipca do września.

Od lutego rozsiewają alergizujące zarodniki grzyby Cladosporium, a od marca – Alternaria. Od kwietnia pylą również trawy i żyto, od maja – babka lancetowata, pokrzywa i szczaw, a od czerwca – komosa.

>> Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie. Jak rozpoznać problem?

Kalendarz pylenia roślin w Polsce

Aktualne kalendarze pylenia poszczególnych roślin publikuje Polskie Towarzystwo Alergologiczne na podstawie danych Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych. Instytucje te wydają również komunikaty i zalecenia dla alergików.

Miasto czy wieś – gdzie trudniej alergikowi?

Postawienie diagnozy oraz dobranie sposobu leczenia należy do lekarza alergologa. W zależności od regionu kraju i pogody okresy kwitnienia, a więc i pylenia poszczególnych roślin, są zmienne. Stałe nie jest też stężenie pyłków w powietrzu w czasie kwitnienia – zależy od liczby pylących w danym miejscu roślin, może się wahać w ciągu doby, zmniejsza się po deszczu. I co ciekawe, pylenie wcale nie jest większym problemem poza miastem. Chociaż na łonie przyrody jest znacznie więcej roślin, to jednak ich pyłki nie dokuczają alergikom tak mocno, ponieważ nie unoszą się w powietrzu tak długo jak w mieście.

Dlaczego tak się dzieje? Powodem jest zanieczyszczenie powietrza w miastach. Zwłaszcza w centrach dużych miast oddychamy mieszanką zawierającą ogromną liczbę cząsteczek węgla pochodzących ze spalin. Do nich przyklejają się alergeny, które w czystszym powietrzu dawno już opadłyby na ziemię. Wdychamy ich więc w takich miejscach znacznie więcej i tym samym narażamy się na większe zagrożenie.

Nie znaczy to, że osoby uczulone na pyłki traw, zbóż czy chwastów nie będą czuły się na wsi źle. Zawsze nagły kontakt ze zwielokrotnioną liczbą alergenów może być groźny dla alergika. W literaturze medycznej opisywane są przypadki gwałtownych reakcji na bardzo rzadko występującą u nas w naturze ambrozję. Chwast ten kwitnie zwykle od sierpnia do połowy października, jest więc jedną z tych roślin, które wydłużają okres pylenia w Polsce. To właśnie ze względu na takie rośliny – obficie pylące i mocno alergizujące – warto rozważnie planować letni wypoczynek. Jeśli w rodzinie jest alergik, wybierzmy się na wakacje nad duży zbiornik wodny, gdzie w wilgotnym, czystym powietrzu będzie się unosić stosunkowo mało alergenów.

6 ważnych zasad dla alergika

Korzystanie z kalendarza pyleń pomaga przyczynić się do zmniejszenia objawów alergii. Zadaniem kalendarza dla alergików jest informowanie, kiedy i gdzie osoby uczulone powinny na siebie szczególnie uważać. Chory powinien ograniczyć przebywanie na zewnątrz oraz podjąć leczenie środkami przeciwhistaminowymi. Monitorowanie kalendarza i aktualnych powiadomień o stężeniu pyłków roślin jest sygnałem do tego, że należy stosować filtry powietrza, zamykać okna w mieszkaniu lub ograniczyć liczbę spacerów. Dodatkowo:

1. Ograniczaj kontakt z uczulającymi pyłkami do najkonieczniejszego minimum.
2. Unikaj wycieczek na zieloną trawkę.
3. W ciągu dnia oczyszczaj nos sprejem z roztworem wody morskiej lub solą fizjologiczną. Do przepłukania oczu w razie potrzeby użyj soli fizjologicznej w ampułkach.
4. Po powrocie do domu umyj ręce, zdejmij ubranie i włóż je do pralki, po czym weź prysznic.
5. Nie śpij przy otwartych oknach, gdyż nocą powietrze ochładza się i opada w dół, przez co wzrasta w nim stężenie pyłków.
6. W aucie zamontuj filtr antyalergiczny i podróżuj z zamkniętymi oknami.

>> Czy nadmierna higiena prowadzi do alergii?

Farmaceuta radzi: jak stosować leki przeciwalergiczne?

– Na napady kichania, wyciek z nosa, niedrożność i swędzenie w jamie nosowej, czyli objawy kataru siennego, oraz pieczenie, swędzenie, zaczerwienie oczu wynikające z alergicznego zapalenia spojówek stosuje się leki przeciwalergiczne – mówi Katarzyna Witkowska, farmaceutka Apteline. – Wśród leków przeciwalergicznych dostępnych bez recepty wyróżniamy ogólnoustrojowe leki przeciwhistaminowe w postaci tabletek, kapsułek, roztworów doustnych:

• leki II generacji (cetyryzyna, loratadyna, bilastyna)
• leki III generacji (feksofenadyna, lewocetyryzyna, desloratadyna)

oraz leki do stosowania miejscowego:

• krople do oczu zawierające m.in. kromoglikan sodu, ketotifen, olopatadynę, azelastynę
• aerozole do nosa zawierające m.in. mometazon, azelastynę

Pamiętajmy jednak, że leczenie objawów alergii doustnymi lekami przeciwhistaminowymi bez konsultacji z lekarzem nie powinno trwać dłużej niż 10 dni. Aerozole donosowe z mometazonem mogą być stosowane od 18. roku życia. Jeśli w ciągu 14 dni nie nastąpi poprawa, należy skontaktować się z lekarzem (mometazon należy do tzw. kortykosteroidów, których bez konsultacji lekarskiej nie należy używać dłużej niż 3 miesiące).

Dostępne są również krople i aerozole donosowe zmniejszające obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa zawierające sympatykomimetyki (m.in. ksylometazolinę i oksymetazolinę). Można je stosować maksymalnie przez 3 do 7 dni. Dają szybka ulgę, przez co są pomocne w początkowej fazie leczenia objawów alergii, zanim inne leki zdążą zadziałać. Bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń producentów co do długości trwania terapii tymi lekami, ponieważ ich przewlekłe stosowanie prowadzi do tzw. polekowego obrzęku lub zaniku błony śluzowej nosa.

>> Co pyli w maju? Rośliny, które mogą wywołać alergię