Żółty nalot pojawiający się w maju na samochodach, dachach i kałużach to znak, że pyli sosna. Drzewo produkuje takie ilości pyłku, że nawet niealergikom może zakręcić w nosie. Prócz sosny w maju pylą dęby a także zioła: babka lancetowata i szczaw zwyczajny. Jakie objawy może mieć alergia na rośliny kwitnące w maju?
Co pyli w maju? Rośliny, które mogą wywołać alergię
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Sosna zwyczajna
Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) jest zimozielonym drzewem iglastym występującym pospolicie w całym kraju. Sosnę zalicza się do roślin jednopiennych, ponieważ na każdym osobniku występują zarówno kwiatostany męskie, jak i żeńskie. Pierwsze z nich są zlokalizowane w dolnej części drzewa, przypominają żółto zabarwione kłosy i składają się z jajowatych kwiatów zbudowanych z licznych pręcików. Dojrzewający w nich pyłek zostaje uwolniony przez wiatr, a każde jego ziarno unosi się swobodnie dzięki obecności dwóch pęcherzyków powietrza. Pylenie sosny zwyczajnej można zauważyć gołym okiem – pyłek osiada na ziemi i różnych przedmiotach, tworząc charakterystyczny, żółty nalot.
Alergia na pyłki sosny – objawy
Sosny produkują co roku ogromne ilości pyłku – każdy kwiat jest w stanie uwolnić pond 150 tysięcy ziaren pyłku, a każdy kwiatostan ponad 5 milionów. Stężenie pyłków sosny kilkukrotnie przewyższa stężenie pyłków drzew liściastych, a wdychanie powietrza bogatego w pyłki sosny może nawet u osób nieuczulonych powodować objawy podrażnienia błony śluzowej nosa i gardła, takie jak katar sienny, kaszel czy łzawienie oczu. Alergię na pyłki sosny stwierdza się jednak rzadko, a objawia się ona obfitym katarem, niedrożnością nosa, pieczeniem, zaczerwienieniem i łzawieniem oczu oraz pogorszeniem ogólnego samopoczucia.
>> Katar sienny - krople do nosa, spray do nosa, tabletki
Dąb szypułkowy i bezszypułkowy
Występujący w Polsce naturalnie dąb szypułkowy (Quercus robur) i dąb bezszypułkowy (Quercus petraea) to gatunki długowiecznych drzew liściastych. Biorąc pod uwagę czas kwitnienia, zalicza się je do drzew późnokwitnących – rozwój kwiatów trwa zwykle od połowy kwietnia do końca maja, przy czym dąb bezszypułkowy kwitnie z reguły około 2 tygodni wcześniej niż dąb szypułkowy. Każde drzewo wykształca kwiaty męskie i żeńskie. Za produkcję pyłku odpowiadają kwiaty męskie złożone z kilku nagich pręcików, zebrane w jasnozielone, luźne, zwisające kwiatostany typu bazi (kotków).
Dęby coraz częściej sadzone są w miejskich parkach jako drzewa dobrze znoszące zanieczyszczenie powietrza. Dlatego też przenoszony przez wiatr pyłek dębu osiąga wysokie stężenie nie tylko w obrębie lasów, lecz stanowi problem także w strefie miejskiej.
Alergia na pyłek dębu – objawy
Osoby uczulone na pyłek dębu w kontakcie z alergenem odczuwają głównie objawy alergicznego nieżytu nosa (cieknący katar, swędzenie błony śluzowej nosa, kichanie, niedrożność przewodów nosowych) oraz zapalenia spojówek. Pyłek dębu niejednokrotnie wchodzi w reakcję krzyżową z pyłkiem brzozy.
Babka lancetowata
Spośród kilku gatunków babek występujących w Polsce największe znaczenie w alergologii wykazuje pyłek babki lancetowatej (Plantago lanceolata). Jest to roślina przystosowana do wiatropylności poprzez wykształcenie kwiatostanów w kształcie kłosa, zbudowanych z drobnych kwiatów o długich pręcikach. Podczas kwitnienia trwającego od maja do września babka uwalnia pyłek, który jedynie sporadycznie osiąga w powietrzu stężenie istotne dla występowania objawów chorobowych.
Alergia na pyłek babki lancetowatej – objawy
Alergeny babki powodują pozytywny odczyn skórny nawet u 26% pacjentów poddawanych testom alergicznym, jednak ze względu na niewielkie stężenie w powietrzu znaczenie jej pyłku w alergologii jest niewielkie. Objawy nadwrażliwości na pyłek babki towarzyszą zwykle uczuleniu na pyłki innych chwastów, czego ogólnym efektem jest występowanie alergicznego zapalenia spojówek i błony śluzowej nosa.
>> Tabletki i syropy na alergię
Szczaw zwyczajny
W obrębie rodzaju szczaw wyróżnia się 25 gatunków, spośród których gatunkiem kwitnącym w maju jest szczaw zwyczajny (Rumex acetosa). Dla szczawiu charakterystyczna jest dwupienność, czyli obecność kwiatów żeńskich i męskich na różnych osobnikach. Kwiaty męskie, zebrane w luźne wiechy, mają po 6 wydłużonych poza okwiat pręcików odpowiedzialnych za wytwarzanie pyłku.
Dzięki udziałowi wiatru szczaw jest zdolny do uwolnienia dużych ilości pyłku – z każdego pręcika ponad 10 tysięcy, a z każdej rośliny ponad 4 miliony ziaren pyłku. Stężenie pyłku szczawiu w obrębie miast jest niskie, natomiast wysokie w okolicy łąk, pastwisk czy pól.
Alergia na pyłek szczawiu zwyczajnego – objawy
Kontakt z alergenem wywołuje u osób uczulonych objawy ze strony układu oddechowego, przede wszystkim katar sienny, drażniący kaszel oraz łzawienie i świąd oczu. W przypadku silnej reakcji alergicznej pyłek szczawiu może powodować objawy zwężenia dolnych dróg oddechowych (spłycenie oddechu, bezdech), a przy przewlekłej ekspozycji prowadzić do rozwoju astmy.
Wciąż pylą w maju
Do roślin, które rozpoczęły pylenie we wcześniejszych miesiącach, ale pylą także w maju, można zaliczyć brzozę, wierzbę i topolę. Rozsiewanie alergizujących pyłków kontynuują grzyby zarodnikowe rodzajów Cladosporium i Alternaria.
- Rapiejko P. Pyłek roślin jako źródło alergenów. Przegląd Alergiczny, 2004; 7-12.
- Rapiejko P, Stankiewicz W, Szczygielski K, Jurkiewicz D. Progowe stężenie pyłku roślin niezbędne do wywołania objawów alergicznych. Otolaryngologia Polska, 2007; 61(4): 591-594.
- Rapiejko P. Alergeny pyłku dębu. Alergoprofil, 2007; 3(3): 34-38.
- Weryszko-Chmielewska E, Piotrowska K, Malkiewicz M, Klaczak K, Lipiec A, Rapiejko P, Kalinowska E. Analiza sezonów pyłkowych szczawiu w wybranych miastach Polski w 2011 roku. Alergoprofil, 2011; 7(4): 21-24.
