Mumio, zwana też shilajit, to substancja podobna do żywicy, powstająca z rozkładu górskich roślin na skałach w Azji. W tradycyjnej medycynie indyjskiej jest traktowana jako wszechstronny lek. Shilajit możemy znaleźć w suplementach diety na kości i stawy, a także w kosmetykach do ciała.
Co to jest shilajit albo mumio? Właściwości skalnego osadu
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.

Shilajit – co to takiego?
Shilajit (zwany także mumio) to organiczny związek mineralny, który pozyskuje się głównie w Himalajach, a także w górskich rejonach Rosji czy Afganistanu. To lekka brązowo-czarna substancja przypominająca żywicę, która wydostaje się spomiędzy skał. Stanowi produkt rozkładu materii roślinnej. Składa się z ponad 40 związków, ale jej głównym komponentem jest kwas fulwowy. Shilajit stosuje się w ajurwedzie, tradycyjnej medycynie indyjskiej, głównie w Nepalu i Indiach. Charakterystyczną właściwością mumio jest jego plastyczność pod wpływem temperatury. W ciepłej wodzie (do 40oC) rozpuszcza się całkowicie.
Mumio – właściwości
Shilajit jako antyoksydant
Shilajit dzięki zawartości kwasu fulwowego wykazuje silne działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Według medycyny ajurwedyjskiej jest to związek, który zapobiega starzeniu się i sprzyja długowieczności. Z badań wynika, że pobudza organizm do zwiększonej produkcji kolagenu, czyli związku odpowiedzialnego za młody wygląd i elastyczność skóry. Ponadto uważa się, że mumio wzmacnia organizm, zapobiegając zapadaniu na wiele chorób, głównie z towarzyszącym stanem zapalnym.
>> Glutation – dlaczego powinniśmy dbać o jego poziom
Shilajit na poprawę stanu kości
Shilajit może mieć także pozytywny wpływ na kości. Jedno z badań z 2022 roku wykazało, że kobiety w okresie pomenopauzalnym, u których stwierdzono osteopenię (zmniejszona gęstość mineralna kości), a które suplementowały shilajit, odnotowano poprawę gęstości kości. Wynik oceniono po 11 miesiącach. Prawdopodobnie ma to związek z wpływem mumio na syntezę wapnia w układzie kostnym.
>> Shilajit mumio i inne suplementy na stawy - tabletki, kapsułki, saszetki
Shilajit a płodność
Wyniki niektórych badań pokazały, że shilajit może poprawiać płodność u mężczyzn. Ma to związek ze wzrostem stężenia hormonów takich jak testosteron i dehydroepiandosteron (DHEA). Ich odpowiednia ilość jest niezbędna do tego, aby zaistniała szansa na spłodzenie potomstwa.
>> Leki i preparaty na płodność
Mumio w regeneracji mięśni
Suplementy z mumio mogą być pomocne w poprawie wydolności i zwiększeniu siły mięśni. Istnieją badania, które wskazują, że sportowcy, którzy regularnie suplementują shilajit, odczuwają mniejsze zmęczenie po treningu. Ponadto zaobserwowano u nich zwiększoną elastyczność mięśni i przyspieszoną regenerację. Jest to też przesłanka do wykorzystania shilajit we wspomaganiu leczenia zespołu przewlekłego zmęczenia.
>> Zakwasy po treningu – to dobrze czy źle? Co na nie poradzić?
Mumio – na co pomaga według ajurwedy?
Osad shilajit w medycynie tradycyjnej jest wykorzystywany w terapii wielu powszechnych schorzeń, np. infekcjach dróg oddechowych. Ponadto jest stosowany:
- dla zmniejszenia ryzyka wystąpienia choroby wysokościowej,
- dla obniżenia stężenia glukozy we krwi u osób z cukrzycą,
- dla przyspieszenia gojenia ran i wspomagania zrastania się kości po złamaniach,
- we wspomaganiu leczenia stanów zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa,
- dla wsparcia funkcjonowania układu pokarmowego i utraty masy ciała,
- dla poprawienia koncentracji i łagodzenia objawów choroby Alzheimera.
- Mumio uznawane jest także za afrodyzjak.
>> Naturalne afrodyzjaki. Dieta na dobry seks
Mumio – jak je stosować?
Przyjmuje się, że bezpieczna i skuteczna dawka mumio to 300-500 mg dziennie. Niemniej należy stosować się do zaleceń lekarza lub farmaceuty oraz zapoznać się z ulotką dotyczącą stosowania danego preparatu zawierającego shilajit.
Czy shilajit jest zdrowe?
Obecnie nie ma wystarczającej liczby badań, które w 100% potwierdziłyby bezpieczeństwo stosowania mumio, jednak dotychczasowe wyniki sugerują, że jest dobrze tolerowany i zgłoszono niewiele działań niepożądanych. Zanotowano głównie zwiększone stężenie żelaza, co może być niebezpieczne dla osób z hemochromatozą, i zatrucie metalami ciężkimi (co jednak miało związek z zanieczyszczeniem preparatu, a nie działaniem shilajit). Wiadomo też, że zbyt duża dawka shilajit może przyczyniać się do rozwoju dny moczanowej. Czasami mogą się także pojawiać problemy żołądkowo-jelitowe. Z kolei inne osoby skarżyły się na problemy z zasypianiem. Stąd zalecenie, aby przyjmować preparaty z mumio rano.
Shilajit – interakcje z innymi substancjami
Jak każdy związek stosowany w celach leczniczych mumio może wchodzić w interakcje z innymi substancjami. Nie zawsze takie interakcje mają charakter negatywny. Uznaje się, że shilajit zwiększa skuteczność ajurwedyjskich naparów na przykład z:
Shorea robusta (damarzyk mocny)
Buchanania latifolia Roxb.,
Sida cordifolia,
Catechu nigrum
Shilajit z żeń-szeniem, ashwagandhą, korzeniem maca czy różeńcem górskim wzajemnie wzmacniają swoje działanie. Ponadto wraz z imbirem jeszcze lepiej wpływa na układ kostno-stawowy.
>> Tu znajdziesz adaptogeny takie jak ashwagandha
Naturalny shilajit (mumio)
Shilajit jest substancją pozyskiwaną ze środowiska naturalnego - zdrapywaną ze skał, nie powstaje w laboratorium, choć badane są możliwości syntetycznego uzyskania mumio. Niemniej nie ma pewności, czy taki produkt będzie miał te same wartości, co naturalny shilajit.
- Ding R, Zhao M, Fan J, et al. Mechanisms of generation and exudation of Tibetan medicine shilajit (zhaxun). Chin Med. 2020;15:65
- Keller JL, Housh TJ, Hill EC, et al. The effects of shilajit supplementation on fatigue-induced decreases in muscular strength and serum hydroxyproline levels. J Int Soc Sports Nutr. 2019;16(1):3
- Neltner TJ, Sahoo PK, Smith RW, et al. Effects of 8 weeks of shilajit supplementation on serum pro-c1α1, a biomarker of Type 1 collagen synthesis: A randomized control trial. J Diet Suppl. 2022:1-12.
- Pingali U, Nutalapati C. Shilajit extract reduces oxidative stress, inflammation, and bone loss to dose-dependently preserve bone mineral density in postmenopausal women with osteopenia: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Phytomedicine. 2022;105