Zapalenie tchawicy – jakie ma objawy, kiedy wykorzystać domowe sposoby?

Zapalenie tchawicy – objawy  

Stany zapalne tchawicy mogą mieć ostry przebieg, ale mogą też przyjąć formę przewlekłą, zazwyczaj w wyniku długotrwałego narażenia na czynniki drażniące.  W ostrym zapaleniu tchawicy najczęściej obserwuje się:

• kaszel – początkowo suchy, szczekający i napadowy, nasilający się głównie nocą, a następnie przechodzący w kaszel wilgotny
• bóle za mostkiem, nasilające się przy głębokim wdechu
• chrypę, trudności w mówieniu czy przełykaniu
• intensywny ból gardła, który może promieniować do klatki piersiowej
• stany podgorączkowe lub gorączkę
• osłabienie, złe samopoczucie
• duszności podczas wysiłku fizycznego

W przypadku przewlekłego zapalenia tchawicy uwagę zwraca przede wszystkim:

• kaszel utrzymujący się przez kilka tygodni lub dłużej (suchy lub z odkrztuszaniem śluzu)
• nadmierna produkcja śluzu w drogach oddechowych
• długotrwała chrypa, utrzymująca się zmiana barwy głosu
• stałe uczucie zmęczenia i osłabienia
• częste epizody infekcji, np. zapalenie oskrzeli, nawracające ostre zapalenie tchawicy

Przyczyny zapalenia tchawicy

Najczęstszą przyczyną zapalenia tchawicy są infekcje wirusowe wirusami grypy typu A i B, wirusami paragrypy, rhinowirusami, adenowirusami i RSV, rzadziej infekcje bakteriami atypowymi, np. Chlamydia pneumoniae czy Mycoplasma pneumoniae. Zapalenie tchawicy może być również następstwem takich chorób, jak złośliwe zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli (w skrócie LTB, pseudokrup) lub błonica. Przez obecność patogenów w drogach oddechowych rozwija się stan zapalny błony śluzowej wyściełającej tchawicę i powstaje obrzęk, który utrudnia swobodny przepływ powietrza.

Zapalenie krtani i tchawicy

Zapalenie tchawicy ze względu na lokalizację rzadko jednak występuje samodzielnie jako izolowana choroba. Zazwyczaj jest infekcją wtórną do zapalenia gardła i krtani, może być też wstępem do zapalenia oskrzeli.

>> Zapalenie krtani podgłośniowe i nagłośniowe. Objawy i leczenie

Alergiczne zapalenie tchawicy

U części pacjentów zapalenie tchawicy nie ma infekcyjnego podłoża, a do rozwoju stanu zapalnego przyczyniają się czynniki środowiskowe, takie jak długotrwała ekspozycja na dym papierosowy, duże zanieczyszczenie powietrza, alergeny wziewne (kurz, pyłki, sierść zwierząt).

>> Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie. Jak rozpoznać problem?

Zapalenie tchawicy u dziecka

Dzieci, zwłaszcza w wieku przedszkolnym, stanowią duży odsetek pacjentów doświadczających ostrego zapalenia tchawicy na tle infekcyjnym. Zapalenie tchawicy u dzieci jest szczególnie niebezpieczne ze względu na budowę ich dróg oddechowych – są one węższe i delikatniejsze niż u osób dorosłych, a gdy ulegają stanom zapalnym i obrzękom, mogą stać się niedrożne i poważnie utrudniać oddychanie. W przypadku dzieci choroba najczęściej wywoływana jest przez infekcje wirusowe (grypa, przeziębienie) z łatwością szerzące się w przedszkolach, żłobkach czy szkołach. Objawy zapalenia tchawicy u dziecka są zazwyczaj bardziej poważne niż u osób dorosłych i mogą obejmować intensywny, suchy kaszel przypominający szczekanie, często nasilający się nocą, a także gorączkę, chrypę, ból w piersi i trudności w oddychaniu. Szybkie rozpoznanie zapalenia tchawicy u dziecka jest kluczowe, gdyż stan malucha może się szybko pogorszyć. W ciężkich przypadkach mogą wystąpić duszności, świst krtaniowy, sinica wywołana niedotlenieniem.

Leki na zapalenie tchawicy

Podstawą diagnostyki zapalenia tchawicy jest wywiad lekarski na temat objawów, ich nasilenia oraz czasu trwania, a także badania, najczęściej laryngologiczne, RTG klatki piersiowej, spirometria i badania krwi. Leczenie zapalenia tchawicy ma przede wszystkim udrożnić drogi oddechowe i przywrócić pacjentowi swobodę oddychania. Stosuje się:

• leki przeciwzapalne (z grupy NLPZ) zmniejszające stan zapalny, ból, gorączkę
• syrop na zapalenie krtani i tchawicy, łagodzący kaszel lub ułatwiający wykrztuszanie
• leki osłaniające śluzówkę gardła, łagodzące ból i ułatwiające przełykanie
• inhalacje przy pomocy leków wziewnych, np. glikokortykosteroidów, w celu zmniejszenia obrzęku tchawicy
• antybiotykoterapię (tylko w przypadku infekcji bakteryjnych)
• w ciężkich przypadkach może być koniecznie podanie adrenaliny, w sytuacji zagrożenia życia (niedrożność dróg oddechowych, ciężkie duszności) wykonuje sięintubację, a w ostateczności tracheotomię.

>> Leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe

Jaki antybiotyk na zapalenie krtani i tchawicy?

Antybiotyki podaje się wyłącznie w leczeniu zapalenia tchawicy i krtani na tle bakteryjnym. Dobór preparatu zależy od przyczyn choroby i powinien opierać się na wynikach posiewu z gardła lub badaniach krwi. Chorym najczęściej przepisuje się amoksycylinę z kwasem klawulanowym (który zwiększa jej skuteczność przeciwko bakteriom wytwarzającym beta-laktamazy), makrolity (zalecane w przypadku bakterii atypowych jak Mycoplasma pneumoniae) i cefalosporyny (stosowane w leczeniu cięższych przypadków lub gdy pacjent jest uczulony na penicyliny). Antybiotyki zawsze przepisuje lekarz. Dostępne w aptekach leki bez recepty na zapalenie tchawicy są lekami objawowymi, skutecznymi np. w łagodzeniu kaszlu czy bólu gardła.

Domowe sposoby na zapalenie tchawicy

Zapalenie tchawicy na tle wirusowym (nie bakteryjnym) oraz na tle nieinfekcyjnym leczy się wyłącznie objawowo, ogromne znaczenie ma więc postępowanie z chorym w warunkach domowych. Leczenie farmakologiczne można wspomóc poprzez:

• nawilżanie powietrza dla łagodzenia podrażnień dróg oddechowych, np. za pomocą elektronicznych nawilżaczy powietrza lub tradycyjnie – poprzez rozwieszanie mokrych ręczników
• odpoczynek od wysiłku fizycznego i zapewnienie organizmowi czasu na regenerację
• płukanie gardła ciepłą wodą z solą
• obfite nawadnianie organizmu
• unikanie wziewnych czynników drażniących (najczęściej są to opary chemiczne w miejscu pracy lub dym tytoniowy)
• rzucenie palenia

>> Jak spać, żeby się wyspać – ile godzin snu potrzebujemy?

Ile trwa zapalenie tchawicy?

Czas trwania zapalenia tchawicy może wynosić od kilku dni do kilku tygodni w postaci ostrej, a w przypadku przewlekłego zapalenia – od kilku tygodni do wielu miesięcy. W większości przypadków zapalenie tchawicy ma etiologię wirusową, przyjęcie antybiotyku nie powoduje więc przyspieszenia procesu zdrowienia. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie i leczenie dopasowane do przyczyn stanu zapalnego. Osoby, które nie odczuwają poprawy lub widzą zaostrzenie objawów pomimo leczenia, powinny się pilnie skontaktować z lekarzem. Szczególnie ważna jest obserwacja zapalenia tchawicy u dzieci.

Czy zapalenie tchawicy jest zaraźliwe?

Zaraźliwy jest nie sam stan zapalny śluzówki tchawicy, ale wywołujące tę chorobę infekcje, czyli przede wszystkim zakażenia wirusami, które roznoszą się drogą kropelkową. Bakterie odpowiedzialne za zapalenie tchawicy również mogą być przenoszone z osoby na osobę poprzez kaszel, kichanie lub bliski kontakt.

Co robić, by nie zarazić innych

Osoby z rozpoznanym zapaleniem tchawicy na tle infekcyjnym powinny zadbać o środki ostrożności:

• unikać bliskiego kontaktu zwłaszcza z osobami o obniżonej odporności (dzieci, osoby starsze i osoby chorujące przewlekle)
• dbać o higienę osobistą, regularnie myć ręce lub stosować płyny czy chusteczki dezynfekujące na bazie alkoholu
• zakrywać usta i nos w miejscach publicznych, np. za pomocą maseczek utrudniających rozprzestrzenianie się drobinek śliny. 

>> Środki do dezynfekcji rąk