Zakażenie rany pooperacyjnej, gronkowcem, tężcem. Jakie są objawy zakażenia rany?

Zakażenie rany – kiedy się pojawia? 

Nie ma dokładnej reguły, która określałaby czas, po którym może dojść do zakażenia rany od momentu zranienia. Objawy zakażenia rany mogą dawać o sobie znać już po kilku godzinach od zranienia, ale również dopiero po kilku dniach.  

Objawy zakażenia rany 

Zakażona rana nie goi się w sposób prawidłowy, jeśli nie następuje poprawa stanu skóry aż do jej całkowitego zabliźnienia i powrotu do stanu sprzed zranienia. Objawy źle gojącej się rany to:

• rany zakażone wydzielają ropę, a nawet krew, i to w ciemnym kolorze,  

• zakażona rana może wydzielać nieprzyjemną woń, 

• zakażenie rany objawia się m.in. poprzez zaczerwienienie zranionego miejsca, 

• brzegi zranionej, zakażonej skóry stają się wywinięte, 

• skóra wokół zranienia może stać się opuchnięta, 

• kolejnym objawem jest ból w okolicach zakażonej rany. 

Jeśli dodatkowo u pacjenta dochodzi do gorączki, to znak, że trzeba jak najszybciej udać się do lekarza lub na SOR i konieczne będzie wdrożenie leczenia, często z wykorzystaniem antybiotykoterapii. 

>> Jak ułatwić gojenie blizn? Pielęgnacja skóry po oparzeniu, zranieniu lub operacji

Kiedy może dojść do zakażenia rany? 

Jeśli mamy do czynienia z raną, to zawsze może dojść do jej zakażenia. Są jednak sytuacje, które zwiększają to ryzyko: 

• największe ryzyko zakażenia rany niesie zranienie brudnym przedmiotem ze względu na dużą liczbę czynników chorobotwórczych, 

• obecność ciała obcego w ranie również zwiększa ryzyko powstania zakażenia, ciała obce z rany trzeba niezwłocznie usuwać – oczywiście powinien to robić medyk, 

• ryzyko zakażenia zwiększa się wraz z głębokością zranienia – najgłębsze zranienie to największe ryzyko zakażenia, 

• bardzo ryzykowne jest także zranienie, które powstało wskutek ugryzienia przez zwierzę (zwierzęta przenoszą choroby, np. wściekliznę, dodatkowo każde zwierzę ma inną florę bakteryjną, która może nie być neutralna dla człowieka).  

• na zakażenie rany bardziej narażone są osoby z cukrzycą typu 1. lub 2. – w przypadku chorujących na cukrzycę gojenie ran jest utrudnione, 

• kolejnym czynnikiem ryzyka jest zaburzenie funkcjonowania układu odpornościowego, w takim przypadku mechanizmy obronne organizmu są zazwyczaj upośledzone i walka z czynnikami chorobotwórczymi, które mogą dostać się do rany, jest utrudniona bądź niemożliwa; w tej grupie ryzyka znajdują się również osoby starsze.  

Zakażenie rany gronkowcem  

Wśród zakażenia ran wyróżnia się np. zakażenie rany gronkowcem. W tym przypadku największą grupę ryzyka stanowią pacjenci z ranami powstałymi na skutek oparzenia, a także po zabiegach chirurgicznych. Takie zakażenie wymaga natychmiastowej interwencji lekarza, ponieważ zaniedbane ulega rozprzestrzenieniu bakterii i w konsekwencji uszkodzeniu tkanek. Aby potwierdzić zakażenie rany gronkowcem, należy wykonać badanie laboratoryjne. Jego celem jest potwierdzenie obecności gronkowca złocistego, stwierdzenie, czy mamy do czynienia ze szczepem opornym na metycylinę, i ocena wrażliwości szczepu na dostępne antybiotyki. 

Zakażenie rany pooperacyjnej 

Innym rodzajem zakażenia ran są zakażenia ran pooperacyjnych. Jest to rodzaj powikłania pooperacyjnego. Ryzyko powikłań może być bardzo różne – zależy od rodzaju zabiegu, stanu chorego, rozległości i umiejscowienia rany. Zakażenie rany pooperacyjnej stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia, ponieważ może prowadzić do zakażenia krwi, a w efekcie do posocznicy, potocznie zwanej sepsą. W przypadku objawów zakażenia w takiej sytuacji konieczna jest niezwłoczna interwencja lekarska. 

Tężec a zakażenie rany 

Tężec jest zakażeniem rany bakterią beztlenową – laseczką tężca. Do zakażenia rany w ten sposób dochodzi zazwyczaj, gdy zranienie zostaje zabrudzone ziemią. Objawy zakażenia tężcem obejmują bolesne skurcze mięśni, zwłaszcza wokół szczęki (co może prowadzić do trudności w otwieraniu ust, stąd potoczna nazwa „szczęka zatrzaśnięta“). Inne objawy to gorączka, poty, ból głowy, sztywność mięśni, a w zaawansowanych przypadkach nawet trudności w oddychaniu. Wirus tężca może być śmiertelny, dlatego jeśli dochodzi do zranienia z ryzykiem zakażenia, ważne jest uzyskanie natychmiastowej pomocy medycznej (podaje się zastrzyk z antytoksyną).
By nie doszło do zakażenia, zabrudzoną ranę można oczyścić z brudu za pomocą wody bieżącej i zwykłego mydła. Dodatkowo wskazane jest użycie płynów antyseptycznych z poliheksanidem (PHMB), które dokładnie i bezboleśnie oczyszczają ranę. W ten sposób usuniemy zabrudzenia, płyn zapobiegnie też wnikaniu w skaleczone miejsce szkodliwych drobnoustrojów. Płyny z PHMB zapewniają dodatkowo okolicom rany wilgotne środowisko, które jest dla niej korzystne. 

>> Rany cięte, otarcia, rany kłute – pierwsza pomoc, tamowanie krwotoku. Jak opatrzyć ranę?

Jak prawidłowo zdezynfekować ranę? 

Każdą, nawet najdrobniejszą i wyglądającą niepozornie ranę należy zdezynfekować, a następnie obserwować aż do całkowitego wygojenia. Przed przystąpieniem do opatrywania rany należy dokładnie umyć ręce. Następnie należy przystąpić do oczyszczenia rany przy użyciu środka aseptycznego. Najlepiej, żeby był to produkt wzbogacony o oktenidynę czy chlorheksydynę. Środki aseptyczne są dostępne w formie płynów dezynfekcyjnych, sprayów dezynfekcyjnych, a nawet w formie żelu do dezynfekcji ran. Niezależnie od tego, jaki środek zostanie zastosowany, dezynfekcja powinna zostać przeprowadzona jak najszybciej po powstaniu zranienia. Jeśli rana jest opatrywana, należy dbać o higienę materiałów opatrunkowych. Jeśli opatrunek ulegnie zabrudzeniu lub zamoczeniu, należy go niezwłocznie usunąć i zamienić na nowy oraz sterylny. 

>> Dezynfekcja rąk – jak wybrać płyn do dezynfekcji, jaka jest instrukcja zabiegu

Lek na zakażenie rany 

Jeśli środki zapobiegawcze w postaci oczyszczenia i odkażenia rany okażą się nieskuteczne, stosuje się: 

• miejscowe leczenie antybiotykami, 

• nacinanie tkanki lub drenaż jako uzupełnienie leczenia miejscowego, 

• wdrożenie antybiotykoterapii doustnej, 

• długotrwałe podawania leków z różnych grup terapeutycznych, zwłaszcza w trudnych przypadkach, gdy występują bakterie oporne na antybiotyki,  

• chirurgiczne usuwanie tkanek martwiczych oraz łączenie różnych metod (oczyszczanie ran, drenaż i leczenie miejscowe). 

Zakażenie rany – kiedy stosować domowe leczenie?

Poważne zakażenia ran mogą wymagać antybiotykoterapii lub innych zaawansowanych zabiegów medycznych. W takim przypadku zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub udać się na ostry dyżur. Domowe leczenie może być odpowiednie tylko w przypadku łagodnych zakażeń i ran. Jeśli wymagają tego okoliczności, można podjąć kilka kroków, zanim skorzystamy z konsultacji lekarskiej: 

• Higiena: oczyść rany delikatnie mydłem i wodą, a następnie osusz czystym ręcznikiem. 

• Dezynfekcja: stosuj antyseptyk lub roztwór soli fizjologicznej, aby pomóc zminimalizować infekcję. 

• Opatrunek: nałóż suchy opatrunek, aby chronić ranę przed zanieczyszczeniem, zmieniaj opatrunek regularnie. 

• Unikaj wyciskania: nie próbuj wyciskać ropy lub płynów z rany, aby uniknąć rozprzestrzenienia się infekcji. 

• Obserwacja: monitoruj stan rany i ciała, jeśli objawy infekcji się nasilają (takie jak zaczerwienienie, obrzęk, gorączka), natychmiast skonsultuj się z lekarzem. 

>> Opatrunki specjalistyczne – rodzaje, przeznaczenie