Rana, czyli przerwanie ciągłości skóry, powstaje zwykle w wyniku urazu mechanicznego. Rany cięte i rany kłute to najczęściej skutek zranienia ostrym przedmiotem, rany kąsane powstają po ugryzieniu, rany tłuczone to efekt działania tępego przedmiotu. Jak oczyścić i opatrzyć ranę?
Rany cięte, otarcia, rany kłute – pierwsza pomoc, tamowanie krwotoku. Jak opatrzyć ranę?
Zarówno otarcia, jak i głębokie rany kłute, cięte, tłuczone lub kąsane mogą skutkować zakażeniem, infekcją lub krwotokiem. Nawet w przypadku niegroźnych urazów należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Jeśli rana nie jest głęboka u można ją opatrzyć w warunkach domowych, to nie trzeba wzywać pomocy.
Te produkty warto mieć w apteczce domowej:
Warto jednak pamiętać, że w przypadku głębokiego urazu skóry i naskórka może dojść do uszkodzenia położonych głębiej mięśni, ścięgien i naczyń krwionośnych, co niesie ryzyko infekcji wewnętrznej. Czas gojenia zależy nie tylko od rodzaju rany i stopnia urazu, ale też od umiejscowienia rany, stopnia ukrwienia uszkodzonej skóry, poziomu zanieczyszczenia rany i chorób przewlekłych osoby poszkodowanej (np. osoby z cukrzycą mogą utrudniać terapię).
Tu znajdziesz środki dezyfenkujące, kremy i żele do pielęgnacji blizn
Rany – rodzaje
- Otarcia naskórka – płytka rana (np. otarcie skóry na łokciu lub kolanie); może wystąpić umiarkowane krwawienie.
- Rana cięta – najczęściej rana tego rodzaju powstaje w wyniku uszkodzenia skóry ostrym przedmiotem (np. nożem; kawałkiem szkła); w przypadku ran ciętych często występuje krwawienie; rana rąbana jest rodzajem ciętej rany, która powstaje w wyniku działania ostrego i ciężkiego przedmiotu.
- Rana kłuta – długie i wąskie ostrze może spowodować krwotok wewnętrzny, powstaje w wyniku działania wąskiego ostrza; rana kłuta może nie wyglądać na poważną – ale może być jednocześnie bardzo głęboka i zagrażać życiu.
- Rana miażdżona, rana tłuczona – powstaje w wyniku uderzenia z dużą siłą tępym przedmiotem, w miejscu urazu powstają zwykle zasinienia i obrzęki.
- Rana kąsana – rany tego rodzaju mogą powstać w wyniku ugryzienia, mogą to być zarówno rany kłute (głęboko wbite zęby), szarpane lub miażdżone; gojenie po ugryzieniu może być utrudnione ze względu na bakterie znajdujące się w ślinie zwierząt.
- Rana płatowa, rana darta – rana tego rodzaju charakteryzuje się oderwaniem płata skóry;
- Rana postrzałowa – w przypadku postrzelenia może wystąpić tylko rana wlotowa lub wlotowa i wylotowa. Rany postrzałowe charakteryzują się uszkodzeniem skóry i tkanek leżących bardzo głęboko - w wyniku działania odłamków kuli.
Tu znajdziesz bandaże, opaski elastyczne, opaski dziane
Rany – pierwsza pomoc
- Zapewnij bezpieczeństwo poszkodowanemu i sobie – usuń/zabezpiecz narzędzie, które zraniło lub może zranić poszkodowanego i osoby w otoczenia.
- Jeśli przedmiot, który spowodował ranę tkwi w ciele poszkodowanego – nie wyciągaj go, pełni tymczasową funkcję tamowania krwotoku; otarć lub skaleczeń nie przemywaj za pomocą wacika czy gazy – do rany mogą dostać się zanieczyszczenia i roztocza, które mogą być przyczyną zakażenia.
- Należy położyć lub posadzić poszkodowanego, wstępnie ocenić poziom rany i zdecydować, czy konieczne jest wezwanie pomocy.
- W przypadku otarcia, drobnego skaleczenia, niewielkiej rany – wystarczy przepłukać zranione miejsce wodą; w przypadku większych urazów należy użyć środka odkażającego – przed procesem dezynfekcji rany należy usunąć większe zanieczyszczenia; na większość otarć nie jest potrzebny plaster i dodatkowo opatrunek – niegroźna rana dłużej się goi, jeśli jest zakryta.
- Po odkażeniu/obmyciu wodą rany należy założyć opatrunek – najlepiej sprawdzą się: gaza opatrunkowa i/lub gazik, czyli materiały bez sztucznych tworzyw.
- W przypadku intensywnego krwawienia należy nałożyć na gazę dodatkowy materiał opatrunkowy – ucisk powinien zatamować i pochłonąć krew; jeszcze większy ucisk można osiągnąć za pomocą opaski uciskowej.
Te produkty warto mieć w apteczce domowej:
- Gaza jałowa, gaza niejałowa
- Kompresy jałowe, kompresy niejałowe
- Opatrunki ze srebrem, opatrunki na odleżyny, opatrunki na oparzenia, opatrunki hydrożelowe
Rany – kiedy wezwać pomoc?
- rana zlokalizowana na szyi lub w okolicy szyi, na brzuchu lub klatce piersiowej;
- rana intensywnie krwawi;
- poszkodowany stracił przytomność lub robi się blady;
- narzędzie tkwi w ranie;
- ranę spowodował brudny przedmiot (np. zardzewiały gwóźdź).
Gojenie ran. Jak przyspieszyć gojenie rany?
W pierwszym etapie gojenia się rany dochodzi do obkurczenia się naczyń krwionośnych, nagromadzenia w miejscu urazu płytek krwi, dzięki czemu zmniejsza się krwawienie. Po pewnym czasie na ranie tworzy się powłoka ochronna (w wyniku procesu fibrynogenezy, czyli powstawania fibryny w procesie krzepnięcia).
W kolejnym etapie powstają uwalniające czynniki wzrostu makrofagi oraz fibroblasty – jednocześnie zachodzą dwa procesy – pobudzenie i stopniowe namnażanie się naczyń krwionośnych. Na ranie tworzy się nabłonek. Proces gojenia i tworzenia blizny trwa ok. 20 dni (w zależności od rodzaju i umiejscowienia rany). Gojenie, które polega na sklejaniu się brzegów rany i stopniowym odtwarzaniu ciągłości skóry nazywane jest rychłozrostem. Gojenie przez ziarninowanie to dłuższy proces – dotyczy ran, które nie zostały zamknięte pierwotnie.
Tu znajdziesz plastry na pęcherze i zestawy do opatrywania ran
Leczenie ran
Jeśli proces gojenia jest zaburzony lub chcemy go przyspieszyć, stosowane są środki wspomagające gojenie i preparaty działające przeciwzapalnie. Sposób leczenia rany zależy od jej umiejscowienia i stopnia uszkodzenia skóry. Zazwyczaj rany obmywa się środkami dezynfekującymi, samą ranę można też przemywać solą fizjologiczną.
Antybiotyki stosuje się w przypadku silnego zanieczyszczenia rany, powikłań lub wystąpienia tkanek martwiczych. Szef pierwotny stosowany jest na ranę świeżą, która nie jest zagrożona zakażeniem. Na rany z ryzykiem zakażenia lub rany zabrudzone zakłada się szew pierwotny odroczony.
Tu znajdziesz apteczki pierwszej pomocy
