Piszczenie w uszach – dlaczego słyszymy pisk w uszach?

Co oznacza piszczenie w uszach? 

O piszczeniu w uszach mówimy wtedy, kiedy nie ma żadnych bodźców akustycznych, a chory sporadycznie lub ciągle słyszy różne dźwięki (pisk, szum, dzwonienie, cykanie, każdy może odczuwać je inaczej i z innym natężeniem). Może to być związane osłabieniem słuchu, będącym naturalnym procesem starzenia się, albo długotrwałą ekspozycją na hałas (niedosłuch neurosensoryczny). Jednak piszczenie w uszach możemy słyszeć także na skutek urazów lub chorób.

• W przypadku zbyt częstego narażenia słuchu na głośne dźwięki może dojść do zniszczeniu struktur ucha wewnętrznego, co zazwyczaj objawia się pojawieniem się szumów czy piszczenia bezpośrednio przed zasypianiem.
• Do przyczyn zaburzeń słuchu należą zatkanie ucha lub drogi przewodzenia dźwięku (korek woszczynowy), perforacja błony bębenkowej, zapalenie ucha, np. wysiękowe zapalenie ucha środkowego, otoskleroza (zmiany kości ucha), choroba Meniere’a (nieprawidłowe ciśnienie płynu w uchu wewnętrznym).
• Pojawienie się pisku w uszach może wynikać z chorób neurologicznych, jak zmiany w strukturach ośrodkowego układu nerwowego, guzy nerwu przedsionkowego, stwardnienie rozsiane.
• Wśród przyczyn ogólnoustrojowych są urazy głowy i szyi, choroby sercowo-naczyniowe (zwłaszcza nadciśnienie tętnicze), zaburzenia endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy), cukrzyca.
• U niektórych pacjentów piszczenie w uszach spowodowane jest przez przyjmowane leki. Mogą to być antybiotyki, np. gentamycyna, streptomycyna, neomycyna; leki przeciwnowotworowe: karboplatyna, cisplatyna, oksaliplatyna; bardzo duże dawki diuretyków pętlowych, wysokie dawki leków przeciwmalarycznych.
• Inną przyczyną piszczenia w uszach jest bruksizm, czyli nawykowe, nieświadome zaciskanie mięśni żwaczy – najczęściej podczas snu. Bruksizm prowadzi do uszkodzenia stawu skroniowo-żuchwowego, co może skutkować pojawieniem się szumów usznych, a także bólami głowy, ścieraniem się zębów. 
• Zdarza się również, że piszczenie w uszach wynika ze zwyrodnienienia kręgów odcinka szyjnego kręgosłupa. Wraz z wiekiem w obrębie kręgów szyjnych dochodzi do zmian zwyrodnieniowych i zniekształceń, które mogą uciskać naczynia krwionośne zaopatrujące mózg w krew. Zaburzony przepływ krwi może prowadzić do pojawienia się zawrotów głowy i właśnie piszczenia w uszach.
• Szumy uszne mogą się pojawiać także na skutek zaburzeń psychicznych. Są obserwowane w przypadku zaburzeń lękowych, nerwicy oraz na skutek silnego stresu. 

Piszczenie w uszach – jak znaleźć przyczyny

W przypadku wystąpienia piszczenia w uszach lekarzem, do którego należy się zgłosić, jest laryngolog. Za pomocą otoskopu oceni on wnętrze ucha i stan błony bębenkowej, a jeśli w uchu zalega czop woskowinowy – usunie go podczas wizyty. Lekarz zbierze także wywiad – zapyta, czy słuchamy głośno muzyki (nie tylko przez słuchawki, ale także np. w aucie), o hałas obecny w otoczeniu oraz o to, jak dbamy o narząd słuchu. Laryngolog może zalecić także badanie słuchu, czyli audiometrię (jest bezbolesne: przez słuchawki pacjentowi puszcza się dźwięki, w określonym momencie trzeba nacisnąć przycisk). Jeśli nie zostaną wykryte żadne odchylenia od normy, zaleca dalsze badania.

Badania na piszczenie w uszach

Badania laryngologiczne obejmują diagnostykę audiologiczną, czyli: 

• audiometrię tonalną progową i nadprogową,  

• audiometrię słowną i impedancyjną, 

• słuchowe potencjały wywołane z pnia mózgu (ABR), 

• badanie nystagmograficzne (ENG i VNG), celem oceny narządu równowagi (błędnika), 

• subiektywną ocenę głośności i natężenia szumów usznych oraz progu zagłuszania. 

Jeśli wyeliminowane zostaną przyczyny laryngologiczne, należy udać się do neurologa. Przyczyną piszczenia w uszach mogą być bowiem przewlekłe schorzenia lub urazy, które mają wpływ na nerwy w uchu lub ośrodek słuchowy w mózgu. Badania dodatkowe, na które skierować może laryngolog lub neurolog, obejmują:  

• morfologia z biochemią, 

• badanie ciśnienia,  

• rezonans magnetyczny, 

• tomografię komputerową, 

• ocenę naczyń szyjnych metodą USG Dopplera,  

• angiografię. 

Niektóre choroby powodujące piszczenie w uszach może zdiagnozować lekarz rodzinny – a w razie konieczności odesłać do lekarza innej specjalizacji: kardiologa, endokrynologa, diabetologa, ortopedy, fizjoterapeuty, psychiatry.

Piszczenie w uszach – jak się go pozbyć?

• Jeśli szumy uszne pojawiają się na skutek zalegającej woskowiny, można spróbować specjalnych kropli lub oleju parafinowego, który rozpuszcza czop z woskowiny i ułatwia jego usunięcie. Jeśli domowe leczenie nie pomaga, należy udać się do laryngologa, który wyczyści ucho.
• Kolejnym pomocnym sposobem w ograniczaniu piszczenia w uszach jest unikanie hałasów, głośnej muzyki, a także ograniczanie stresów. Łagodzenie bodźców, które podrażniają narząd słuchu, może znacząco pomóc w wyeliminowaniu pisku w uszach.
• Należy sprawdzić ciśnienie – bardzo często przyczyną szumienia lub piszczenia w uszach jest wysokie ciśnienie tętnicze, odczuwalne jako pulsowanie.
• W przypadku podejrzenia, że problemy z szumem w uszach powoduje stres lub zaburzenia psychiatryczne – należy udać się do psychologa lub psychoterapeuty. Pomogą oni nauczyć się technik relaksacyjnych oraz wyciszających, także tych związanych z nieskupianiem się na pisku w uszach. W przypadku depresji, zaburzeń nerwicowych lub lękowych psychiatra może wypisać pacjentowi leki zmniejszające objawy zaburzeń. 
• W leczeniu szumów usznych czasami zaleca się pacjentom leki rozszerzające naczynia i poprawiające ukrwienie mózgu (takie jak pentoksyfilina, piracetam).
• Jeśli piszczenie w uszach jest związane ze zwyrodnieniem kręgosłupa w odcinku szyjnym, zalecana jest fizjoterapia. 
• W przypadku chorób ogólnoustrojowych ulgę powinno przynieść wdrożenie leczenia choroby podstawowej. 

>> Drenaż uszu – dlaczego się go wykonuje?