Drenaż uszu – dlaczego się go wykonuje?

Dlaczego przeprowadza się drenaż uszu?

Zabieg drenażu uszu bywa potocznie nazywany zabraniem wody z uszu. Wykonuje się go w przypadku schorzeń, którym towarzyszy obrzęk trąbki słuchowej łączącej ucho środkowe z nosogardzielą. Obserwowane wówczas zwężenie kanału słuchowego sprzyja gromadzeniu się za błoną bębenkową wydzieliny (wysięku), która powoduje silny ból i prowadzi do rozwoju licznych stanów patologicznych, m.in. uszkodzenia struktur ucha wewnętrznego i niedosłuchu.

Drenaż uszu wskazany jest w przypadku następujących schorzeń:

• ostre zapalenie ucha środkowego o charakterze nawracającym (przynajmniej 3 incydenty zapalenia ucha w ciągu pół roku lub 4 w ciągu całego roku)
• przewlekły wysięk za błoną bębenkową utrzymujący się powyżej 3 miesięcy i powodujący niedosłuch
• brak poprawy podczas leczenia zapalenia ucha środkowego
• powikłania ostrego zapalenia ucha środkowego (pogorszenie słuchu, opóźnienie rozwoju mowy, uszkodzenie struktur ucha środkowego)
• choroba Meniere’a (zabieg redukuje zawroty głowy)
• zapalenie trąbki Eustachiusza
• stan po usunięciu przerośniętego migdałka gardłowego (tzw. trzeciego migdała).

>> Produkty na zapalenie ucha, zapalenie ucha środkowego, zewnętrznego, wewnętrznego

Drenaż uszu u dzieci

Drenaż uszu przeprowadzany jest najczęściej u dzieci, ponieważ to one są grupą najbardziej narażoną na rozwój wysiękowego zapalenia ucha.

Jak przebiega drenaż uszu?

Zabieg wykonuje się w gabinecie laryngologicznym z użyciem specjalistycznego mikroskopu. Z uwagi na fakt, że wymaga zachowania szczególnej precyzji, przeprowadza się go u dzieci w krótkim znieczuleniu ogólnym. U dorosłych wystarczające okazuje się znieczulenie miejscowe.

Po dokładnym oczyszczeniu przewodu słuchowego z zalegającej wydzieliny i uwidocznieniu błony bębenkowej lekarz wykonuje w niej niewielkie nacięcie. Następnie odciąga nagromadzony płyn i w razie potrzeby podaje leki działające miejscowo. Na koniec umieszcza w nacięciu niewielki dren wentylacyjny, czyli cienką rurkę. Cały zabieg trwa od 30 do 45 minut. Bezpośrednio po jego wykonaniu pacjenci (szczególnie dzieci poddawane znieczuleniu ogólnemu) odczuwają dyskomfort i lekkie zawroty głowy. Objawy te mijają samoistnie w ciągu kilku godzin.

Dren w uchu: tymczasowy lub na dłużej

Wśród drenów wentylacyjnych uszu wyróżnia się dreny zakładane na krótki okres (wypadające samoistnie) i dreny zakładane na dłuższy czas (usuwane chirurgiczne). Wybór odpowiedniego drenu zależy m.in. od rodzaju wysięku, stanu błony bębenkowej pacjenta.

• Dreny wypadające samoistnie wykonane są najczęściej z teflonu. Rurka ma średnicę kilku milimetrów i jest zakończona równymi kołnierzami (zagięciami) z obu stron. Z czasem przesuwa się na zewnątrz i po kilku–kilkunastu miesiącach zostaje wypchnięta przez gojącą się błonę bębenkową do ucha zewnętrznego. Trzeba ją wówczas usunąć w gabinecie laryngologicznym. Taki rodzaj drenów stosowany jest w przypadku przewlekłego wysiękowego zapalenia ucha środkowego oraz podczas zabiegu usunięcia migdałka gardłowego.
• Dreny usuwane chirurgiczne mogą być wykonane z silikonu lub metali (tytanu, srebra, stali). Mają większą średnicę niż teflonowe i znacznie szerszy kołnierz wewnętrzny, który zapobiega przedwczesnemu wypadaniu drenu z ucha. Utrzymują się w uchu nawet przez kilka lat, a do ich usunięcia konieczna jest interwencja chirurgiczna. Po ich usunięciu w błonie bębenkowej pozostaje perforacja, dlatego błonę się rekonstruuje. Dreny tego typu zakładane są w przypadku nawracającego zapalenia ucha środkowego z destrukcją błony bębenkowej oraz u osób, u których stosowanie mniejszych drenów okazało się nieskuteczne.

Czy drenaż uszu jest bezpieczny?

Drenaż uszu to bezpieczny zabieg, którego najważniejszą konsekwencją dla samego pacjenta jest usunięcie płynu wysiękowego, poprawa słuchu, a także prewencja przewlekłych zmian w obrębie błony bębenkowej i ucha środkowego. U dzieci drenaż uszu stwarza możliwość lepszego rozwoju mowy.

Drenaż uszu – powikłania

Dreny wentylacyjne zapewniają stałe połączenie między uchem środkowym a środowiskiem zewnętrznym, przez co stanowią także potencjalną drogę szerzenia się infekcji. Jak przy każdej interwencji chirurgicznej możliwe są powikłania, jednak najczęściej przybierają one łagodną formę. Można do nich zaliczyć obecność skrzepów krwi w przewodzie słuchowym i wynikającą z niej niedrożność drenu. Rzadziej dochodzi do zapalenia ucha środkowego, uszkodzenia naczyń krwionośnych jamy bębenkowej i podrażnienia kosteczek słuchowych.

Zalecenia po drenażu uszu

Po założeniu drenu w uchu niezwykle ważna jest odpowiednia higiena tej okolicy. Bezpośrednio do wykonaniu zabiegu zaleca się unikanie aktywności fizycznej i odpoczynek.

Przez cały okres drenażu zabronione jest:

• używanie patyczków higienicznych, które mogłyby spowodować przesunięcie drenu
• usuwanie mechaniczne wysięku
• stosowanie preparatów usuwających woskowinę
• nadmierne moczenie uszu – można brać prysznic i kąpiel, ale należy unikać silnego strumienia wody; podczas wizyty na basenie zaleca się używanie zatyczek do uszu; nie należy skakać do wody, nurkować i korzystać ze zjeżdżalni basenowych.

Dopuszczalne jest natomiast podróżowanie samolotem, ponieważ dren wentylacyjny ułatwia wyrównywanie ciśnień w uchu podczas lotu na różnych wysokościach.

Konieczne jest uczęszczanie na regularne wizyty laryngologiczne, podczas których lekarz oceni drożność drenu, stan błony bębenkowej oraz obecność ewentualnego stanu zapalnego wywołanego drenem. Wszelkie niepokojące objawy, takie jak zawroty głowy, krwawienie z ucha czy nagły niedosłuch wymagają konsultacji lekarskiej.

>> Leki na ból ucha, za uchem, kłucie w uchu, ból ucha u dziecka i u dorosłego