Świecowanie uszu – czy działa? Jakie daje efekty i jak często można je robić?

Świecowanie uszu, zwane też konczowaniem, to jedna z niekonwencjonalnych metod dbania o higienę i zdrowie uszu – woskowinę i zanieczyszczenia z ucha usuwa się za pomocą specjalnej świecy. Czy to metoda skuteczna i w pełni bezpieczna? Jakie daje efekty?

Świecowanie uszu – na czym polega?

Świecowanie uszu, inaczej konczowanie uszu, to rytualna technika oczyszczania uszu ze złogów woskowiny stosowana od czasów starożytnych m.in. w Grecji, Chinach czy Egipcie, później też w Ameryce Prekolumbijskiej, a dziś stosowana powszechnie jako jeden z popularnych zabiegów medycyny ludowej. Głównym celem świecowania uszu jest rozmiękczenie i usunięcie z kanału słuchowego złogów zalegającej tam woskowiny, ale osoby zajmujące się świecowaniem wskazują też na liczne prozdrowotne właściwości zabiegów – pomoc w przewlekłych zapaleniach zatok, redukcja szumów usznych i dzwonienia w uszach, leczenie bólów migrenowych, zmniejszanie częstotliwości infekcji bakteryjnych czy wirusowych.

Świecowanie uszu – wskazania

Wśród wskazań do zabiegu świecowania uszu mają się więc znajdować między innymi:

• nawracające choroby górnych dróg oddechowych, w tym przeziębienia,
• infekcje gardła,
• zapalenie zatok,
• migreny,
• zawroty głowy,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• chroniczne napięcie nerwowe,
• zaburzenia snu.

Podobnie jednak jak w przypadku wielu innych metod niekonwencjonalnych, brakuje wiarygodnych badań potwierdzających korzystny wpływ świecowania uszu na leczenie tych lub jakichkolwiek innych problemów zdrowotnych. 

Świecowanie uszu – jaka świeca?

W technice świecowania uszu wykorzystuje się specjalne świece, czyli cienkie, wydrążone w środku rulony z naturalnych wosków lub materiałowe stożki nasączone parafiną lub woskiem pszczelim. Świece mogą zawierać również olejki eteryczne lub ekstrakty ziołowe, wydzielające intensywny zapach podczas zabiegu. Wewnątrz świecy do świecowania uszu znajdują się blaszki, których zadaniem jest zbieranie zanieczyszczeń ze świecowanego ucha, świeca powinna mieć też oznaczony poziom, do którego może się bezpiecznie wypalać.

Samodzielne świecowanie uszu

Świece do świecowania uszu nie są drogie, nie warto więc wykonywać ich samodzielne, jeśli nie ma się wiedzy na ten temat, absolutnie nie wolno też stosować do świecowania uszu zwyczajnych świec stołowych czy zapachowych, których budowa jest niewłaściwa. 

>> Preparaty do higieny uszu

Jak przebiega świecowanie uszu?

Zabieg świecowania uszu trwa około pół godziny i jest wykonywany odpłatnie w gabinetach medycyny naturalnej, w salonach masażu czy gabinetach kosmetycznych, ale nie w przychodniach lekarskich (u lekarza laryngologa uszy czyści się przez płukanie (irygację) przy pomocy strzykawki). Pacjent, przygotowując się do świecowania uszu, kładzie się na boku, z głową opartą na małej poduszce, a jego włosy i twarz osłaniane są pokrowcem lub ręcznikiem w celu uniknięcia ewentualnych oparzeń.

Osoba przeprowadzająca zabieg świecowania (czyli zazwyczaj kosmetyczka lub naturopata) masuje małżowinę uszną i wciera w nią krem pobudzający krążenie, a następnie wsuwa do przewodu słuchowego świecę lub materiałowy stożek i podpala go u szczytu. Technika wyciągania z ucha zalegających złogów woskowiny ma wykorzystywać próżnię i podciśnienie wytwarzane przez palącą się, pustą w środku świecę – to tak zwany efekt kominowy, zjawisko fizyczne powstawania spontanicznego przepływu cieplejszego gazu z dołu do góry. Efekt to osadzające się rzekomo na blaszkach wewnątrz świecy zanieczyszczenia i woskowiny z oczyszczanego ucha.

>> Zapalenie ucha – środkowego, zewnętrznego, wewnętrznego

Druga proponowana przez zwolenników świecowania teoria wskazuje na rozgrzewanie złogów woskowiny pod wpływem palącej się świecy i umożliwienie im w ten sposób naturalnego wypływu z ucha w ciągu kolejnych dni.

Świecowanie uszu metodą Indian Hopi

Tę technikę stosują do dziś Indianie z plemienia Hopi mieszkający w Ameryce Północnej, a wskazaniami do zabiegu jest m.in. ból głowy, uszu i zatok. Świece wykorzystywane do zabiegu wytwarza się ręcznie z kawałka cienkiego, lnianego albo bawełnianego płótna zatopionego w wosku z dodatkiem miodu, ziół oraz olejków eterycznych, świece nie mają jednak knota i nie palą się żywym płomieniem, lecz tylko lekko się żarzą. W dolnej części świecy umieszczona jest cieniutka blaszka przekazująca ciepło do wnętrza ucha, a tworzące się rzekomo w kanale słuchowym podciśnienie ma wysysać woskowinę i zanieczyszczenia. Osoba wykonująca zabieg na podstawie koloru nalotu wewnątrz świecy określa stan zdrowia pacjenta – zielony oznacza poważne problemy, brązowy wskazuje na konieczność powtórzenia zabiegu, a żółty jest dobrym sygnałem zdrowego organizmu.

>> Taki stolec świadczy o poważnej chorobie. Kiedy iść do lekarza, a kiedy zmienić dietę?

Świecowanie uszu – przeciwwskazania

Zabieg świecowania uszu jest bezwzględnie odradzany wszystkim pacjentom z:

•  aktywnymi infekcjami uszu, zwłaszcza z sączącą się wydzieliną z kanału słuchowego,
• perforacją błony bębenkowej,
• torbielami ucha,
• po operacjach laryngologicznych,
• z alergiami na produkty pszczele lub inne składniki świec.

Przeciwwskazaniem są też aparaty słuchowe i implanty w uchu i ciąża. Zabiegu nie wykonuje się również u osób, które nie są w stanie wytrzymać bez ruchu 30 minut, czyli u malutkich dzieci, osób nadpobudliwych czy z zaburzeniami neurologicznymi. 

>> Zapalenie ucha środkowego u dzieci. Skąd się bierze i jak je leczyć?

Świecowanie uszu – opinie

Mimo tysięcy lat tradycji świecowania uszu, nie można naukowo wytłumaczyć mechanizmu oddziaływania palącej się świecy na ludzkie ucho – opisane w czasopismach laryngologicznych badania obalają dwie główne teorie dotyczące tej metody, czyli wytworzenie próżni i podciśnienia wysysającego woskowinę wraz z bakteriami czy zanieczyszczeniami (w kontrolowanych eksperymentach nie doszło do wytworzenia się podciśnienia w uchu) oraz znacznego podniesienia temperatury wewnątrz ucha (temperatura podstawy palącej się świecy okazuje się niewystarczająca, nieprzekraczająca temperatury ludzkiego ciała).

Naukowcy przeprowadzili też badania na grupach pacjentów z zalegającą woskowiną oraz z czystymi uszami, wykonując zdjęcia otoendoskopowe przed i po zabiegach – żadna woskowina nie została „wyssana” z ucha do świecy, natomiast w kanale słuchowym zostawało trochę wosku ze świecy.

Co więcej, naukowcy wskazują też na realne zagrożenia dla zdrowia w związku z zabiegami świecowania uszu – to przede wszystkim:

• oparzenia,
• zatkanie kanału słuchowego,
• tymczasowa lub trwała utrata słuchu,
• zapalenie ucha zewnętrznego,
• ryzyko przerwania błony bębenkowej.

Podczas zabiegów wykonywanych w domach zdarzają się też przypadki pożarów (od podpalonego ręcznika, ubrania lub włosów).

Czy świecowanie uszu działa?

Świecowanie uszu jest popularne i szeroko reklamowane za pomocą twierdzeń, które wydają się mieć naukowe podstawy dla osób bez wiedzy medycznej, jednak jego rzekomy mechanizm działania nie znajduje potwierdzenia w badaniach. Nie odnotowuje się korzystnego oddziaływania zarówno na zalegające w uszach złogi woskowiny (osad wewnątrz świecy pokazywany pacjentom to jedynie efekt uboczny procesu spalania wosków i substancji, którymi nasączone są świece), jak i na żadne inne dolegliwości i schorzenia, takie jak migrena czy zapalenie zatok.

Dobre samopoczucie i poprawa słuchu po zabiegu świecowania, na które wskazują jego zwolennicy, może być efektem placebo, jednak z powodu licznych zagrożeń związanych ze świecowaniem uszu, zabieg jest odradzany przez większość lekarzy.

>> Medycyna naturalna - wszystko, co musisz wiedzieć