Łysienie plackowate – przyczyny i leczenie. Jak się zaczyna i dlaczego wystepuje także u dzieci?

Łysienie plackowate – początek

Łysienie plackowate (alopecia areata) to choroba należąca do grupy niebliznowaciejącej postaci łysienia. Jest klasyfikowane jako problem natury dermatologicznej. Dotyka osób w różnym wieku, jednak najczęściej pacjenci mają poniżej 30, a nawet 25 lat. Chorobę inicjują zmiany zapalne w obrębie mieszka włosowego – keratynocyty mieszka włosowego uwalniają cytokiny prozapalne, te z kolei uaktywniają komórki śródnabłonka. Wokół mieszka włosowego powstaje naciek zapalny, w większości limfocytów T oraz makrofagów, co uszkadza mieszek i zaburza wzrost włosów. Dochodzi do szybkiej utraty włosów. W przypadku ustąpienia stanu zapalnego mieszki włosowe są zdolne do działania, więc ponowny wzrost włosów jest możliwy.
Włosy w zaatakowanych mieszkach mogą przechodzić także w fazę telogenu, czyli spoczynku. Faza ta trwa od około 2 do 4 miesięcy. Wówczas włosy rogowacieją i przesuwają się do górnego odcinka mieszka włosowego, po czym wypadają, wypchnięte przez odrastajace nowe włosy.

>> Monocyty – kiedy się martwić ich poziomem, co oznaczają podwyższone?

Łysienie plackowate – przyczyny

Lekarze wskazują związek wielu schorzeń oraz czynników, które zwiększają ryzyko występowania choroby:

• choroby autoimmunologiczne,
• stres i stany długotrwałego napięcia nerwowego,
• atopia,
• wewnątrzustrojowe ogniska zakażenia,
• zaburzenia psychiczne,
• czynniki o podłożu genetycznym,
• zaburzenia hormonalne.

W bardzo niewielu przypadkach odnotowuje się związek łysienia plackowatego z innymi stwierdzonymi problemami zdrowotnymi.

Łysienie plackowate a choroby współistniejące

Łysienie plackowate może występować wraz z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym, jak:

• zapalenie tarczycy typu Hashimoto,
• bielactwo,
• toczeń rumieniowaty,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• cukrzyca typu I,
• zapalenie jelita grubego.

Łysienie plackowate – objawy

Choroba może mieć różne stadia i zróżnicowany przebieg.

• Ogniska chorobowe łysienia plackowatego, zwane plackami, charakteryzują się zazwyczaj regularnym kształtem i są pozbawione jakiegokolwiek owłosienia. Skóra w tych miejsca pozostaje niezmieniona.
• Zmiany łysienia plackowatego najczęściej lokalizują się na głowie w okolicach politycy i w części czołowo-ciemieniowej.
• Postępujące łysienie plackowate może doprowadzić nawet do całkowitej utraty owłosienia głowy, brwi, rzęs i okolic łonowych.
• Ciężki przebieg choroby odbija się także niekorzystnie na wynikach morfologii krwi.
• Skrajnie ciężkie przypadki łysienia plackowatego są przyczyną zaburzeń natury psychicznej (choroba wpływa na poczucie własnej wartości).

Część pacjentów z łysieniem plackowatym (szanuje się, że nawet między 10 a 60%) ma również problemy z paznokciami o różnym charakterze i nasileniu. Zaliczają się do nich:

• łamliwość płytek,
• pogrubienie płytek,
• spełzanie płytek,
• ścieńczenie płytek,
• bruzdowanie poprzeczne płytek,
• linie Beau, czyli poprzeczne pasma na płytce paznokcia.

>> Onycholiza paznokci – czy to poważny problem? Komu grozi onycholiza i jak ją leczyć?

Łysienie plackowate – jak może wyglądać, rodzaje

Medycyna rozróżnia odmiany występowania schorzenia:

• łysienie plackowate ogniskowe – ogniska bez włosów (placki) występują głównie na głowie, rzadziej na twarzy, tułowiu lub kończynach;
• łysienie plackowate całkowite – dotyczy wszystkich owłosionych miejsc na głowie, w tym brwi i rzęs;
• łysienie plackowate uogólnione – włosy wypadają na całym ciele;
• łysienie plackowate obrzeżne (zwane również wężykowatym) – choroba zajmuje obrzeża skroni, czoła i potylicy;
• łysienie plackowate pasmowate – rozszerza się od środka głowy na zewnątrz;
• łysienie plackowate rozlane – nie da się wyodrębnić oddzielnych ognisk łysienia;
• łysienie plackowate złośliwe – łysienie plackowate o charakterze uogólnionym, które przebiega długotrwale i nie reaguje na leczenie.

>> Łysienie androgenowe u kobiet i mężczyzn – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Łysienie plackowate – jak leczyć?

Łysienie plackowate bezwzględnie wymaga leczenia farmakologicznego. Z problemem łysienia plackowatego należy się zgłosić do lekarza specjalisty, w tym przypadku dermatologa trychologa. Diagnoza jest stawiana na podstawie obrazu klinicznego choroby, który jest bardzo charakterystyczny i trudny do pomylenia z innym schorzeniem.
Łysienie plackowate leczy się miejscowo i ogólnie. Miejscowo stosuje się glikokortykosteroidy (w formie zastrzyku lub żelów, maści, kremów, oraz pianek i płynów), minoksydal i cygnolinę. W leczeniu ogólnym wykorzystuje się cyklosporynę i glikokortykosteroidy. 
Gdy przypadki łysienia plackowatego prowadzą do wycofania się z życia społecznego, problemów w kontaktach międzyludzkich, chorym zaleca się podjęcie terapii z psychoterapeutą lub psychologiem.

Łysienie plackowate a fotochemioterapia

Dodatkową formą leczenia w przypadku łysienia plackowatego jest fotochemioterapia, czyli metoda leczenia światłem. W ramach fotochemioterapii wyróżnia się metodę PUVA, czyli stosowanie promieniowania UVA w połączeniu ze zażywaniem doustnych środków chemicznych, które sprawiają, że skóra jest bardziej wrażliwa na działanie promieniowania. Stosuje się także metodę wąskopasmowej fototerapii UVB.

Domowe sposoby na łysienie plackowate

Wielu pacjentów szuka domowych sposobów na problem łysienia plackowatego, jednakże nie odnotowuje się skuteczności w tym zakresie. Niestety naturalne metody mające pobudzić wzrost włosów, polegające na wcieraniu w chorą skórę ziołowych maści lub domowych mikstur na bazie roślin, w przypadku łysienia plackowatego mają praktycznie zerowe rezultaty.

>> Co na wypadanie włosów? Składniki i preparaty

Czy łysienie plackowate można wyleczyć?

U 30-60% chorych w przeciągu roku, dwóch lat włosy odrastają. U około 10% chorych przebieg choroby jest cięższy i w konsekwencji dochodzi u nich do całkowitego lub uogólnionego wyłysienia. Złe rokowania dotyczą chorych, u których:

• łysieniu plackowatemu towarzyszą inne choroby współistniejące, te o charakterze autoimmunologicznym;
• zmiany wystąpiły również w obrębie płytki paznokcia;
• choroba ma charakter genetyczny;
• łysienie plackowate wystąpiło wcześnie oraz jest intensywne.

Łysienie plackowate u dzieci

Łysienie plackowate rzadziej, ale dotyka także dzieci. U najmłodszych pacjentów źródeł problemu często upatruje się w czynnikach psychologicznych, jak stres, napięcia emocjonalne i traumy. Tak jak w przypadku dorosłych wskazuje się aspekt immunologiczny. U dzieci lekarze wskazują również genetyczną przyczynę łysienia plackowatego, mając na uwadze, że u prawie 20% chorych schorzenie występowało już w rodzinie. 
Łysienie plackowate u dzieci przebiega w bardzo podobny sposób jak u dorosłych. Dodatkowo w obszarach zajętych chorobowo może pojawiać się rumień. W leczeniu można stosować fototerapię i mezoterapię, jednak najważniejsze jest leczenie psychologiczne. Dziecko z problemem łysienia plackowatego musi koniecznie zostać objęte opieką psychologa lub psychoteraoeuty. Terapia powinna być ukierunkowana na łagodzenie stresu, ale także istotna jest praca nad samoakceptacją w obliczu zmian chorobowych.