Katar sienny (inaczej: katar alergiczny, alergiczny nieżyt nosa) to przewlekła choroba zapalna. Objawy kataru siennego (kichanie, ból głowy, zatkany nos, światłowstręt) łatwo pomylić z objawami ostrego nieżytu nosa, czyli kataru towarzyszącego przeziębieniu. Najbardziej istotną różnicą pomiędzy katarem „zwykłym”, wynikającym z przeziębienia, a tym alergicznym, jest czas trwania każdego z nich. Jak odróżnić katar sienny od zwykłego? Czy katar alergiczny jest zaraźliwy?
Katar sienny – objawy, przyczyny. Jak odróżnić katar alergiczny od „zwykłego”?
Katar sienny a zwykły katar – jak je odróżnić?
Najbardziej istotną różnicą pomiędzy katarem „zwykłym”, wynikającym z przeziębienia, a tym alergicznym, jest czas trwania każdego z nich. Charakterystyczne dla kataru siennego jest również występowanie objawów współtowarzyszących (np. łzawienie oczu, napadowe kichanie, swędzenie w nosie, zaczerwienione oczy).
>> Katar sienny – leczenie: jak działają leki na alergię bez recepty? Jak leczyć katar sienny?
Ostry nieżyt nosa (katar)
- przyczynykataru: wirusy
- zaraźliwość: katarem łatwo się zarazić, zakaźność kataru jest wysoka, rozprzestrzenia się on drogą powietrzno-kropelkową
- pierwsze objawy kataru: narastają w ciągu kilku godzin
- występowanie kataru: cały rok
- wydzielina podczas kataru: na początku wodnista, po 2-3 dniach gęstniejąca, czasami o zielonym zabarwieniu
- czas trwania kataru: "zwykły" katar trwa ok. 7 dni
Alergiczny nieżyt nosa (katar sienny)
- przyczyny kataru siennego: kontakt z alergenem (np. pyłki, kurz, roztocza, sierść kota)
- zaraźliwość kataru siennego: katar sienny nie jest zaraźliwy
- pierwsze objawy kataru siennego: pojawiają się od razu lub do kilku godzin po kontakcie z alergenem
- występowanie kataru siennego: katar alergiczny zwykle występuje sezonowo – w okresie pylenia roślin; istnieje także katar alergiczny całoroczny (np. uczulenie na kurz, roztocza, sierść zwierząt)
- wydzielina podczas kataru siennego: bezbarwna, obfita, wodnista, katar nasila się po każdym kontakcie z alergenem
- czas trwania kataru siennego: katar alergiczny trwa wiele tygodni, czasami występuje cały rok
>> Katar sienny: krople do nosa, spray do nosa, aerozol, tabletki
Infekcja dróg oddechowych, czyli tzw. przeziębienie lub infekcja przewodu pokarmowego dająca o sobie znać biegunką, mogą spowodować uszkodzenie błony śluzowej, a w efekcie jej szczelności. Wtedy alergeny mają znacznie łatwiejszą drogę, aby wedrzeć się do organizmu i spowodować rozkwit alergii. A ta z kolei bardzo często objawia się katarem.
Katar „zwykły” (przeziębienie), czyli ostry nieżyt nosa
Katar, który jest efektem infekcji, świadczy o podrażnieniu błony śluzowej górnych dróg oddechowych, a także zakończeń nerwowych i znajdujących się tam receptorów. Śluz, który płynie z nosa, to oznaka, że organizm usiłuje się tej dolegliwości pozbyć. Dlatego tak często przy katarze kichamy, choć przede wszystkim zwiększa się produkcja wydzieliny, która ma usunąć z nosa wszelkie przyczyny podrażnienia.
Gdy dojdzie do zmian fizjologicznych wnętrza nosa czy zmian toczących się w zatokach, katar może przejść w formę przewlekłą albo ropną z dodatkowymi komplikacjami, jak choćby zapalenie zatok. Jest on bardziej męczący i najczęściej wymaga zastosowania antybiotyku.
>> Steryd do nosa na alergię – jak działa, kiedy stosować, skutki uboczne
Przyczyny kataru „zwykłego”
– Katar może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe lub też może być spowodowany innymi czynnikami. Przykładowo, możliwy jest katar na tle zmian naczyniowo-ruchowych, idiomatyczny, czyli niejasnego pochodzenia – mówi dr n. med. laryngolog Michał Michalik z Centrum Medycznego MML w Warszawie.
– Pacjent na nic nie cierpi, czuje się dobrze, a z nosa mu się leje i nie wiadomo, z jakiego powodu. Diagnostyka w takim przypadku jest trudna. I wtedy trzeba zdecydowanie sięgnąć po spraye do nosa albo – na przykład – sterydowe. Jeśli to nie pomoże, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, a jeśli nadal będzie to nieskuteczne, poprosić go o skierowanie do laryngologa.
– Katar może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe lub też może być spowodowany innymi czynnikami. Przykładowo, możliwy jest katar na tle zmian naczyniowo-ruchowych, idiomatyczny, czyli niejasnego pochodzenia – mówi dr n. med. laryngolog Michał Michalik z Centrum Medycznego MML w Warszawie.
Katar sienny – przyczyny
Katar alergiczny jest wywołany przez alergen. – Błona śluzowa górnych dróg oddechowych u niektórych osób jest bardziej wrażliwa na pewne substancje niż przeciętnego pana Kowalskiego – tłumaczy dr Michał Michalik. – Ten alergen drażni błonę śluzową i organizm próbuje sobie z nim poradzić, wydzielając duże ilości śluzu. Tutaj właśnie występuje katar sezonowy atakujący głównie wczesną wiosną, czasem w lecie, zależnie od tego, co aktualnie fruwa w powietrzu.
>> Odczulanie przedsezonowe i całoroczne
Katar sienny – objawy
Takiemu katarowi często towarzyszy łzawienie oczu. Na alergeny bowiem równie gwałtownie reagują podrażnione spojówki. Oczy są zaczerwienione i pieką, czasem dodatkowo puchną powieki. Istnieje także katar alergiczny całoroczny, gdy błony śluzowe człowieka odpowiadają alergią na roztocza, kurz czy (często występująca ostatnio) nadwrażliwość na sierść kota.
Może też pojawić się alergia na jakieś pokarmy lub w wyniku kontaktu z niektórymi materiałami. I stan ten przebiega z ostrymi napadami kataru, kichania, aż do momentu, gdy zniknie czynnik wywołujący alergie, czyli alergen. Aby móc ustrzec się od tego kataru, trzeba pamiętać, w jaki sposób alergeny mogą dostać się do organizmu.
Często ten kontakt następuje przez powietrze i są to tzw. alergeny wziewne. Mogą się one znajdować także w jedzeniu, wtedy mówimy o alergenach pokarmowych. Okazuje się, że również niektóre leki mogą działać alergizująco. Część czynników uczulających, np. zarodniki grzybów pleśniowych, zależnie od warunków panujących w otoczeniu uczulają w określonych sezonach lub przez rok.
Czytaj też: Immunoterapia alergenowa – odczulanie
Najczęściej zadawane pytania dotyczące kataru siennego
Katar sienny nie jest chorobą zakaźną, ponieważ nie wywołują go patogeny. Przyczyną obfitego wycieku z nosa jest nieprawidłowa odpowiedź organizmu na kontakt z alergenami pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Alergie wziewne najczęściej są dziedziczone, choć mogą pojawić się również w trakcie życia. Uczulenie, które raz się pojawi, ma tendencję do zaostrzania swoich objawów z biegiem czasu i takie postępy dolegliwości należy monitorować.
Katar sienny to nic innego jak alergiczna odpowiedź na związki obecne w środowisku. Najczęściej są to pyłki traw i krzewów, rzadziej zarodniki grzybów, odchody roztoczy oraz sierść zwierząt. W zależności od przyczyny katar sienny może występować sezonowo lub przez cały rok. Najłatwiej rozpoznać go po obfitym, bezbarwnym wycieku, swędzeniu w okolicach błon śluzowych nosa i oczu oraz częstym kichaniu.
Niestety wyleczenie kataru siennego domowymi sposobami jest niemożliwe, ponieważ przyczyna dolegliwości leży w nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego. Można jedynie próbować osłabić reakcje alergiczne organizmu, np. poprzez branie prysznica po każdej wizycie na świeżym powietrzu. W razie wystąpienia charakterystycznych objawów należy czym prędzej skontaktować się z alergologiem, który przeprowadzi wywiad z pacjentem i zleci niezbędne testy.
Jedynym skutecznym sposobem na zwalczenie kataru siennego na stałe jest przeprowadzenie odczulania. To seria zabiegów (zastrzyków lub aplikacji kropel), które mają za zadanie wprowadzić trwałe modyfikacje w odpowiedzi immunologicznej poprzez zlikwidowanie reakcji alergicznej. Doraźnie z objawami alergii można walczyć poprzez przyjmowanie specjalistycznych leków, dostępnych – w zależności od rodzaju produktu – jako preparaty OTC lub Rp
