Delirium tremens to jedna z reakcji organizmu na odstawienie alkoholu. Delirium może dawać bardzo silne i niebezpieczne objawy: chory ma omamy wzrokowe i słuchowe oraz urojenia, przez które odczuwa lęk, wymiotuje, mocno się poci, nie kontroluje ruchów, emocji i mowy. Z delirium alkoholowym trzeba się zgłosić do szpitala lub wezwać pogotowie.
Delirium tremens – co to jest „delirka alkoholowa”? Czy przejdzie sama?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Co to jest delirka
Delirium tremens to po łacinie majaczenie alkoholowe (inne nazwy to majaczenie drżenne, biała gorączka lub potocznie delirka). W każdym wypadku stan ten oznacza zaburzenia świadomości z omamami i urojeniami trwające nawet tydzień i występuje u osób uzależnionych od alkoholu, które nagle odstawiły używkę. Organizm przyzwyczajony do wysokich dawek alkoholu reaguje szokiem na odstawienie. Delirium nie jest chorobą ani zaburzeniem psychicznym, nie pojawia się też u każdego uzależnionego i nie przy każdej próbie odstawienia. Szacuje się, że około 30 proc. uzależnionych od alkoholu doświadczyło w ciągu życia objawów majaczenia.
Delirium – dlaczego się pojawia
Główną przyczyną delirium tremens jest nagłe odstawienie alkoholu, ale może ono pojawić się także w momencie znacznego ograniczenia używek, np. po okresach tzw. ciągu, czyli dni nieprzerwanego picia alkoholu. Prawdopodobnie delirium ma związek z zaburzeniem biochemii mózgu przez toksyny.
Ryzyko rozwoju majaczenia alkoholowego zwiększają:
- uszkodzenia układu nerwowego,
- współwystępowanie schorzeń somatycznych w przebiegu choroby alkoholowej,
- epizod delirium w przeszłości.
Objawy delirium
Delirium tremens objawia się w charakterystyczny sposób i może być stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Do objawów zaliczamy:
- głównie omamy słuchowe i wzrokowe, wywołujące bardzo silne niepokój i lęk;
- zaburzenia świadomości;
- silne drżenia mięśni;
- urojenia – często o treści negatywnej (prześladowczej);
- zwiększoną potliwość;
- przyspieszoną akcję serca;
- nudności, wymioty;
- zaburzenia w odbieraniu dźwięków i bodźców wzrokowych;
- problemy z pamięcią i mową;
- znaczne pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe, chwiejność emocjonalną, skłonność do napadów gniewu.
Objawy mogą narastać w bardzo szybkim tempie, stanowiąc niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia. Szacuje się, że śmiertelność wynosi poniżej 4 procent.
Ile trwa delirium? Etapy
Delirium dzieli się na 4 etapy:
- Etap 1 – po 6-12 godzinach od ostatniego spożycia alkoholu pojawiają się niepokój, bezsenność, nudności, utrata apetytu, ból głowy oraz podwyższone lub nieregularne tętno.
- Etap 2 – po 12-24 godzinach od spożycia alkoholu chory zaczyna mieć halucynacje czuciowe i słuchowe (np. odczuwa świąd, pieczenie, drętwienia, słyszy różne dźwięki, widzi obrazy, które nie istnieją), bardzo często czuje się coraz bardziej zaniepokojony i zagrożony.
- Etap 3 – po 24-48 godzinach od odstawienia alkoholu objawy delirium się nasilają.
- Etap 4 – po 48-72 godzinach po przerwaniu ciągu występują najsilniejsze objawy majaczenia alkoholowego.
To, ile trwa delirium, zależy od:
- długości uzależnienia (jak znaczny jest poziom uszkodzenia układu nerwowego),
- długości ciągu alkoholowego,
- ilości spożywanej substancji i jej mocy,
- stanu zdrowia psychicznego i fizycznego,
- wieku,
- liczby przebytych epizodów majaczenia alkoholowego w przeszłości.
Delirium alkoholowe – co robić?
Objawy delirium są bardzo trudnym doświadczeniem dla chorego, dlatego ważne jest jak najszybsze zgłoszenie się do szpitala lub wezwanie pogotowia – wtedy osoba chora może zostać otoczona odpowiednią opieką. Lekarz, mając w wywiadzie informację o chorobie alkoholowej, zwykle bez problemu stawia rozpoznanie. Standardowo przy rozpoznaniu wykonuje się morfologię krwi oraz poddaje się pacjenta obserwacji. Na ogół na występowanie majaczenia alkoholowego wskazują:
- leukocytoza;
- podwyższony poziom mocznika i aminotransferaz;
- hiperglikemia;
- zwiększone OB.
>> Monocyty – kiedy się martwić ich poziomem, co oznaczają podwyższone?
Ocenia się także gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu (sód, potas, magnez). W niektórych przypadkach konieczne są także badania obrazowe jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny głowy, aby móc wykluczyć inne przyczyny stanu pacjenta (np. guzy mózgu czy uszkodzenia struktur mózgowych).
W przypadku, kiedy odstawienie alkoholu odbywa się w warunkach kontrolowanych, np. w szpitalu czy ośrodku terapii uzależnień, specjaliści mogą zaobserwować wstępne objawy delirium i zapobiec ich postępowaniu.
Czy delirka przejdzie sama? Leczenie delirium tremens
Objawy delirium są bardzo trudnym doświadczeniem dla chorego, a jeśli już raz wystąpiły, to ryzyko ich pojawienia się wraz z każdym odstawieniem alkoholu rośnie. Zdarza się, że ciężki przebieg majaczenia alkoholowego może spowodować całkowitą niechęć do alkoholu i zaprzestanie jego spożywania z obawy przed ponownym doświadczeniem delirium. Może być też druga ewentualność, a mianowicie chory wraca do nałogu i nie stosuje przerw w obawie przed pojawieniem się delirium.
Istotne, aby majaczenie alkoholowe było leczone w warunkach szpitalnych, ponieważ może mieć bardzo ciężki przebieg i powodować wystąpienie ryzyka powikłań zagrażających życiu. Tylko hospitalizacja umożliwia stałą obserwację i szybki czas reakcji w przypadku pogorszenia się stanu pacjenta. Samo leczenie odbywa się poprzez:
- uzupełnianie płynów,
- suplementację witaminy B1
- podanie leków (standardem leczenia jest podawanie benzodiazepin: chlorodiazepoksydu, diazepamu, lorazepamu i oksazepamu). W niektórych ośrodkach stosuje się metodę szybkiego nasycania: podaje się 10–20 mg diazepamu (lub ekwiwalentu innej benzodiazepiny) co 1–2 godziny do czasu zniesienia objawów majaczenia lub zaśnięcia chorego. W cięższych przypadkach stosuje się też haloperidol doustnie lub domięśniowo.
>> Jak się nawodnić? Sposoby na dobrze nawodniony organizm
Delirium – możliwe powikłania
Delirium tremens może mieć bardzo ciężki przebieg i powodować powikłania. W żadnym wypadku nie powinno się bagatelizować wystąpienia objawów majaczenia. Do powikłań zaliczamy:
- pojawienie się objawów zespołu Mendelsona (zachłystowego zapalenia płuc),
- zaburzenia pracy serca,
- depresję oddechową (zmniejszenie częstości i spłycenia oddechów).
Czy można zapobiec wystąpieniu delirium?
Jedyną skuteczną metodą zapobiegania delirium tremens jest unikanie alkoholu. W przypadku osób już uzależnionych ważne jest, aby proces odstawienia był kontrolowany przez specjalistów i odbywał się w placówce pod okiem doświadczonego personelu z medycznym zapleczem. W ten sposób ryzyko wystąpienia delirium nie maleje, ale zwiększa się bezpieczeństwo pacjenta i maleje ryzyko wystąpienia poważnych powikłań zdrowotnych ze śmiercią włącznie.
>> Ketamina – lek znieczulający i przeciwbólowy. Czym grozi używana jako narkotyk?
