Żółty stolec – chora trzustka czy zespół jelita drażliwego?

Zdarza się, że stolec zamiast fizjologicznego zabarwienia przyjmuje barwę jasnobrązową, żółtobrązową lub żółtą. Jeśli dzieje się to sporadycznie i mija, nie ma powodów do niepokoju. Jeśli jednak żółty stolec utrzymuje się dłuższy czas i zauważasz inne objawy, skonsultuj się z lekarzem.

Stolec fizjologiczny a żółty

Stolec to powstający w jelicie grubym produkt procesu trawienia. Zawiera przede wszystkim niestrawione resztki pokarmu, ale także soki trawienne, bakterie, obumarłe komórki błony śluzowej jelit oraz wodę i elektrolity.  Fizjologicznie przybiera zabarwienie brązowe, co wynika z zawartości produktów rozpadu hemoglobiny – pomarańczowo-czerwonej bilirubiny i niebiesko-zielonej biliwerdyny. Utrzymywanie się żółtego stolca może wynikać z diety, może także być objawem choroby układu pokarmowego.

Żółty stolec – przyczyny dietetyczne

Pojawienie się żółto zabarwionego stolca może mieć związek z rodzajem spożywanych pokarmów i nawykami dietetycznymi. Zmiana koloru stolca bywa wynikiem:

• spożywania znacznych ilości warzyw i owoców, szczególnie bogatych w karoteny (marchwi, papryki, dyni, pomarańczy, moreli, pomidorów)
• dużej ilości produktów nabiałowych w jadłospisie
• niedostatecznej ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie
• picia dużej ilości wody
• nadużywania alkoholu
• zażywania niektórych leków (np. antybiotyków).

Żółty stolec a choroby wątroby, trzustki, dróg żółciowych

Żółty stolec, ale także świąd skóry, ciemno zabarwiony mocz oraz zażółcenie błon śluzowych i twardówek oczu mogą być objawem cholestazy. To stan, w którym zaburzone są wytwarzanie lub odpływ żółci z wątroby do dwunastnicy. Przyczyną rozwoju cholestazy mogą być następujące schorzenia:

• zapalenie wątroby (np. WZW)
• marskość wątroby
• rak dróg żółciowych
• rak trzustki
• torbiele dróg żółciowych
• atrezja (zarośnięcie dróg żółciowych)
• kamica przewodów żółciowych
• stwardniające zapalenie dróg żółciowych.

W przypadku podejrzenia cholestazy konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań, m.in. oznaczenie poziomu bilirubiny, cholesterolu, aktywności AlAT, GGTP i fosfatazy alkalicznej. Leczenie cholestazy polega na leczeniu schorzenia pierwotnego wywołującego cholestazę.

>> Układ pokarmowy – leki na trawienie i problemy pokarmowe

Żółty stolec jako objaw infekcji

Pojawienie się żółtego wodnistego stolca o charakterze biegunki może mieć podłoże infekcyjne. Wywołują go najczęściej wirusy – rotawirusy, norowirusy i sapowirusy, rzadziej bakterie – Escherichia coli,Salmonella enteridis, Campylobacter jejuni. Infekcji mogą towarzyszyć także inne objawy, m.in. wymioty, brak apetytu, bóle głowy i mięśni, gorączka oraz ogólne osłabienie organizmu. Biegunki pochodzenia wirusowego ustępują zwykle w ciągu kilku dni. W przypadku ich wystąpienia należy zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, aby uniknąć odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.

>> Jak się nawodnić? Sposoby na dobrze nawodniony organizm

Helicobacter pylori może wywołać żółty stolec

Przyczyną występowania żółtego stolca może być również zakażenie Helicobacter pylori. Bakteria ta powoduje rozwój stanu zapalnego błony śluzowej żołądka, choroby wrzodowej, a nawet raka żołądka. Dlatego w przypadku stwierdzenia zakażenia Helicobacter pylori bardzo ważne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia (tzw. eradykacja drobnoustroju).

Żółty stolec w chorobach jelit i metabolicznych

Żółte stolce mogą pojawiać się także w przebiegu innych schorzeń, takich jak:

• kamica nerkowa – jej typowym objawem jest nagły, niezwykle silny ból, który wynika z przemieszczenia powstałego w nerkach kamienia do moczowodu
• zespół rozrostu bakteryjnego (SIBO) – jest to stan, w którym dochodzi do wzrostu liczebności bakterii w jelicie cienkim, czego objawem są zaburzenia wchłaniania i trawienia (wzdęcia, biegunki, bóle brzucha)
• zespół jelita drażliwego (IBS) – wynika z zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, czego objawem są nawracające bóle brzucha oraz biegunki lub zaparcia
• zaburzenia trawienia (np. niewydolność trzustki)
• zaburzenia wchłaniania (np. celiakia, niedokrwienie jelita, choroba Whipple’a)
• choroby metaboliczne (mukowiscydoza, galaktozemia, zaburzenia metabolizmu węglowodanów, aminokwasy, tłuszcze i kwasy żółciowe).

>> Probiotyki naturalne, probiotyki w antybiotykoterapii, probiotyki na biegunkę, synbiotyki

Żółty stolec u ciężarnych

Jasne zabarwienie stolca pojawiające się w czasie ciąży powinno skłonić do wizyty u lekarza prowadzącego, może bowiem być objawem cholestazy ciążowej. Zjawisko to pojawia się samoistnie, a jego przyczyną jest wysoki poziom estrogenów, który powoduje zaburzenia wydzielania kwasów żółciowych i utrudnia przepływ żółci przez drogi żółciowe.

Cholestaza ciążowa pojawia się najczęściej w trzecim trymestrze ciąży. Oprócz żółto zabarwionych stolców objawia się także silnym świądem skóry oraz zażółceniem skóry i błon śluzowych. Zjawisko to nie stanowi zagrożenia dla ciężarnej i ustępuje samoistnie po porodzie. Może być natomiast niebezpieczne dla płodu, gdyż przyczynia się do przedwczesnego porodu, niedotlenienia i spadku akcji serca, a nawet śmierci dziecka. Podejrzenie występowania cholestazy ciążowej wymaga więc przeprowadzenia dodatkowych badań i leczenia.

>> Biegunka w ciąży: w którym trymestrze się zdarza, co wtedy stosować i co można jeść

Żółty stolec u dzieci

Dzieci karmione piersią często oddają żółto zabarwione, bezwonne, luźne stolce, co jest stanem fizjologicznym i nie powinno budzić niepokoju. Groźne są natomiast żółte, cuchnące stolce – ich pojawienie się (nawet jednorazowe) powinno być skonsultowane z pediatrą. Mogą być one objawem infekcji wirusowej lub bakteryjnej, szczególnie jeśli towarzyszy im gorączka, wymioty, osłabienie i senność dziecka.

Zmiana konsystencji i zabarwienia stolca jest u dzieci wyjątkowo niebezpieczna, gdyż może łatwo doprowadzić do odwodnienia organizmu i zaburzeń elektrolitowych. Dlatego tak ważna jest szybka reakcja i zastosowanie odpowiedniego leczenia.

Co robić, gdy żółty stolec się pojawi?

Zmiana barwy stolca na żółtą powinna skłonić do przeprowadzenia diagnostyki i określenia przyczyny jego występowania. Jeśli wynika z diety, powinien ustąpić po zmianie nawyków żywieniowych. Jeśli pojawienie się żółtego stolca ma inne przyczyny, zmieni barwę na fizjologiczną po wdrożeniu leczenia schorzenia pierwotnego. Gdy żółte stolce przybierają wodnistą konsystencję, zadbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu i nie dopuść do groźnych skutków odwodnienia. Najlepiej pij wówczas płyny nawadniające, czyli elektrolity.

Żółty stolec – kiedy pójść do lekarza?

• Występowanie żółtego stolca samo w sobie nie jest chorobą, ale objawem innych schorzeń. Każda przedłużająca się zmiana zabarwienia i konsystencji stolca powinna więc być skonsultowana z lekarzem. Specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad, zleci wykonanie badań laboratoryjnych i zaleci odpowiednią kurację.
• Pojawienie się żółtozabarwionej biegunki należy traktować szczególnie poważnie w przypadku osób starszych i dzieci, ponieważ w łatwy sposób może doprowadzić do odwodnienia organizmu.
• Obecność objawów alarmujących, takich jak znaczna utrata masy ciała, osłabienie, stany podgorączkowe, niedokrwistość, może wskazywać na charakter nowotworowy schorzenia i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.

>> Taki stolec świadczy o poważnej chorobie. Kiedy iść do lekarza, a kiedy zmienić dietę?