W okresie ciąży wiele kobiet doświadcza nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak zgaga i bóle za mostkiem, które są wynikiem refluksu żołądkowo-przełykowego. Jak poradzić sobie ze zgagą w ciąży? Jakie leki są wtedy bezpieczne?
Zgaga w ciąży. Co na zgagę w ciąży jest najlepsze?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Jak powstaje zgaga w ciąży?
Zgaga charakteryzuje się uczuciem pieczenia lub palenia w okolicy przełyku często promieniującym w kierunku gardła. Nie stanowi ona oddzielnego schorzenia, lecz jest jednym z głównych objawów choroby refluksowej przełyku, znanego jako GERD (z ang. gastroesophageal reflux disease). Podczas refluksu dochodzi do cofania się treści żołądkowej, w tym kwasu żołądkowego, do przełyku. To powszechny problem u wielu kobiet w ciąży, choć dokładny mechanizm występowania refluksu w tym czasie nie jest jeszcze w pełni zrozumiany.
W miarę rozwoju ciąży ryzyko wystąpienia GERD znacząco wzrasta:
- w I trymestrze ciąży zgaga dotyka około 20% ciężarnych kobiet,
- w II trymestrze wskaźnik ten wzrasta już do ponad 39%,
- w III trymestrze częstotliwość występowania zgagi zwykle rośnie do poziomu 60-70%, a codziennie z jej objawami boryka się ponad 10% kobiet w ciąży.
Zgaga w ciąży – przyczyny
- Zwiększone ciśnienie na żołądek: w miarę jak płód rośnie, wywiera nacisk na narządy wewnętrzne, w tym żołądek. To może prowadzić do cofania się treści żołądkowej do przełyku.
- Zmiany hormonalne: hormon progesteron, który jest produkowany w większych ilościach podczas ciąży, wpływa na rozluźnienie mięśni, w tym mięśni zwieracza dolnego przełyku. To zwiększa ryzyko cofania się kwasu żołądkowego.
- Wzrost produkcji kwasu żołądkowego: w trakcie ciąży występują zmiany hormonalne, które mogą wpłynąć na zwiększoną produkcję kwasu żołądkowego, co z kolei może przyczynić się do zgagi.
Jakie są sposoby na zgagę w ciąży?
W okresie ciąży każdy zabieg terapeutyczny musi uwzględniać ryzyko i korzyści zarówno dla matki, jak i dla płodu. Przed rozpoczęciem farmakoterapii warto najpierw zmodyfikować styl życia, a w szczególności unikać:
- spożywania dużych posiłków przed snem – staraj się jeść mniejsze, lekkostrawne posiłki na kilka godzin przed snem, aby uniknąć nocnych objawów zgagi,
- potraw ostrych i tłustych – potrawy o wysokiej zawartości tłuszczów i przypraw mogą zwiększać produkcję kwasu żołądkowego, wybieraj więc łagodne potrawy,
- kawy i napojów gazowanych – kofeina i gaz w napojach mogą zwiększać ryzyko zgagi, lepiej sięgaj po napoje bezkofeinowe i niegazowane,
- pozycji leżącej od razu po posiłku – po jedzeniu staraj się siedzieć lub stać przez pewien czas, zanim położysz się spać,
- stresu – może pogarszać objawy zgagi, w kontrolowaniu stresu może pomóc praktykowanie technik relaksacyjnych.
Wprowadzenie tych zmian pomaga w redukcji dolegliwości. Jeśli nie ma poprawy, należy zastosować leczenie farmakologiczne.
>> Jak się uspokoić? Metody relaksacyjne, leki i zioła na uspokojenie
Lek na zgagę w ciąży
Jeśli objawy zgagi są szczególnie uciążliwe, warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w celu omówienia bezpiecznych leków, które można stosować w ciąży. Najlepiej przebadanym i uznawanym za bezpieczny w czasie ciąży lekiem w grupie inhibitorów pompy protonowej jest omeprazol. Badania przeprowadzone dotychczas nie wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u płodu, który był narażony na ekspozycję na inhibitory pompy protonowej, nawet w pierwszym trymestrze ciąży. Chociaż pojawiły się dane sugerujące możliwy związek między stosowaniem IPP a wcześniejszym rozpoczęciem akcji porodowej, konieczne jest dalsze potwierdzenie tej sugestii.
Które leki na zgagę w ciąży są lekami pierwszego wyboru?
W przypadku zgagi w ciąży terapię powinno się rozpocząć od środków zobojętniających. Do tej grupy leków zaliczają się sole magnezu i sole wapnia, na przykład węglan magnezu. Obserwacje kobiet stosujących te leki sugerują, że są względnie bezpieczne i zalecane w okresie ciąży. Należy jednak pamiętać, że nadmierne spożycie wodorowęglanu sodu (powszechnie nazywanego sodą oczyszczoną) może prowadzić do wystąpienia zasadowicy metabolicznej.
Warto również zwrócić uwagę na alginian sodu, który tworzy ochronną warstwę na powierzchni treści pokarmowej, zapobiegając jej cofaniu się do przełyku. Badania wykazują, że ma on wysoki poziom bezpieczeństwa zarówno dla matki, jak i dziecka. Leki z tej grupy, będące lekami I rzutu, mają dodatkową zaletę – można je stosować doraźnie.
>> Biegunka w ciąży: w którym trymestrze się zdarza, co wtedy stosować i co można jeść
Domowe sposoby na zgagę w ciąży
- Staraj się jadać regularnie i często, aby uniknąć głodu, który może nasilać zgagę.
- Jeśli masz problemy ze zgagą w nocy, spróbuj podpierać się dodatkowymi poduszkami, aby uniknąć poziomej pozycji.
- Picie małej ilości mleka może pomóc w złagodzeniu objawów zgagi, możesz również sięgnąć po rumianek w saszetkach albo przygotować kleik z mielonego siemienia lnianego.
- Jeśli zgaga nasila się lub nie ustępuje, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem lub położną. Mogą oni zalecić dalsze badania i bardziej zaawansowane metody leczenia.
Jakie badania wykonać przy zgadze w ciąży?
W diagnostyce refluksu wykonuje się gastroskopię. To badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego jest zazwyczaj bezpieczne dla ciężarnej i płodu pod warunkiem przestrzegania określonych procedur. Mimo to jeśli stan zdrowia przyszłej mamy pozwala, diagnostyczne badanie endoskopowe należy przesunąć co najmniej na II trymestr ciąży, aby zminimalizować potencjalne ryzyko.
>> Kalendarz badań w ciąży – jakie badania i kiedy trzeba wykonać?
