Odbijanie po jedzeniu jest prozaicznym objawem, który dla większości z nas nie zwiastuje niczego złego. Jednak nasilone odbijanie się może wskazywać na problem czynnościowy układu pokarmowego. Może być następstwem refluksu żołądkowo-przełykowego, procesów fermentacji w jelicie czy prozaicznego przejedzenia. O czym jeszcze może świadczyć częste odbijanie się?
Odbijanie po jedzeniu. O czym może świadczyć częste odbijanie się?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Dlaczego odbija nam się po posiłku?
Odbijanie to odruch mimowolnego wydalania ustami nadmiaru połkniętego powietrza, które zalega w żołądku lub przełyku. Mechanizm odbijania powstaje, gdyż dolny zwieracz przełyku ma w określonych sytuacjach obniżone napięcie, podczas gdy ściany żołądka są napięte i aktywne.
Za każdym razem, kiedy połykamy kęs pokarmu, do żołądka dostaje się niewielka ilość powietrza (1-4 ml). Wynika z tego, że w czasie przeciętnego obiadu połykamy od 100 do 200 ml powietrza. Ilość ta wzrasta przy obfitszych posiłkach oraz w sytuacji, gdy jemy łapczywie i szybko. Dodatkową porcję gazu w żołądku dostarczają napoje gazowane oraz produkty spożywcze, które w kontakcie z kwasem solnym uwalniają gaz.
>> Leki na niestrawność, herbatki na trawienie, krople żołądkowe
Odbijanie niemowlaka po jedzeniu
O tym, że odbijanie po jedzeniu jest odruchem normalnym i fizjologicznym, świadczy fakt, że niemal każdemu noworodkowi czy niemowlakowi odbija się po jedzeniu. Dlatego też sporo rodziców decyduje się na ułożenie niemowlęcia pionowo po karmieniu. Choć takie działanie jest przekazywane z pokolenia na pokolenie, to nauka nie odpowiedziała jeszcze na pytanie, czy ma ono znaczenie w zapobieganiu kolkom lub wzdęciom u niemowląt.
Pewne jest jednak, że dziecko karmione mieszanką połyka znacznie więcej powietrza od dziecka karmionego piersią. Kiedy jednak pojawia się problem z przystawianiem do piersi, na przykład na skutek zbyt krótkiego wędzidełka, maluch połyka znacznie więcej powietrza. Może wtedy pojawić się napięcie brzuszka, wzdęcia oraz niepokój.
Jeszcze odbijanie czy już ulewanie?
Odbijanie się u niemowląt może poprzedzać ulewanie, które jest bardzo powszechne u niemowląt. Według danych naukowych nawet co 4. dziecko doświadcza ulewania do ukończenia pierwszego roku życia, a największy szczyt występowania ulewania przypada na pierwsze miesiące życia. Ulewanie budzi u rodziców zrozumiały niepokój, zwłaszcza gdy dziecko zwraca znaczną objętość dopiero zjedzonego pokarmu. Ulewanie jest jednak zaburzeniem czynnościowym przejściowym, które nie jest związane z wadami rozwojowymi i nie ma wpływu na rozwój psychofizyczny dziecka.
Czy puste odbijanie po jedzeniu to objaw choroby?
Okazjonalne odbijanie u dorosłych zazwyczaj również nie powinno być rozpatrywane w kategorii choroby (mimo że połykaniu powietrza i jego odbijaniu towarzyszy rozdęcie ścian żołądka, które jest dla niektórych mało komfortowe). Niekiedy odbijanie się może świadczyć o postępujących procesach fermentacji (powstają wówczas spore ilości gazów o nieprzyjemnej woni). Odbijanie towarzyszy również rzadkiej przypadłości - przetoce okrężniczo-żołądkowej – kiedy to gaz z jelita grubego przedostaje się do żołądka. Jest to stan wymagający interwencji lekarza specjalisty.
Czy ból żołądka po jedzeniu i odbijanie to objaw refluksu?
Puste odbijanie się po posiłku może również świadczyć o zaawansowanym stadium refluksu żołądkowo-przełykowego. W takim przypadku odbijaniu się towarzyszą jeszcze inne objawy: ból żołądka, zgaga, cofanie się treści żołądkowej do przełyku oraz pieczenie za mostkiem. W przypadku refluksu charakterystyczne jest jednak to, że objawy nasilają się w pozycji na wznak, po obfitym lub tłustym posiłku, przy pochylaniu się i podczas parcia np. podczas ćwiczeń fizycznych.
Na refluks cierpi nawet co trzeci Polak, jednak jest to przypadłość mocno bagatelizowana. Tymczasem zaniedbany refluks może być powodem dużo poważniejszych problemów. Co ciekawe sam refluks, podobnie jak odbijanie się, nie jest w zasadzie czymś złym. W ciągu doby doświadczamy go nawet kilkudziesięciokrotnie (w czasie odbicia nadmiaru gazu często cofa się niewielka ilość treści żołądkowej). Wszystko jest w porządku do czasu, gdy zarzucana treść w niewielkim stopniu kontaktuje się z przełykiem. Problem zaczyna się, gdy treść pokarmowa jest zarzucona tyle razy w ciągu doby, że nie pozwala dolnemu odcinkowi przełyku się zregenerować, a on sam ulega stopniowemu uszkodzeniu. W takim przypadku, pacjent powinien udać się celem konsultacji do gastroenterologa.
Czym właściwie się nam odbija?
Zupełnie innym tematem jest to, że poza sokiem żołądkowym, treścią pokarmową i nadmiarem gazu często odbija się nam treść pochodząca z soków trawiennych z jelita cienkiego. W efekcie do przełyku dostaje się żółć i enzymy trzustkowe, które znacznie szybciej uszkadzają przełyk. Takie odbijanie towarzyszy nadkwasocie, która wynika z nadmiernej produkcji soku trawiennego. Nadkwasota może być spowodowana np. nieprawidłową dietą, w której spożywa się za dużo węglowodanów, łącząc je równocześnie z tłuszczem i białkiem. Na występowanie nadkwasoty wpływa również spożywanie alkoholu.
>> Wszystko, co musisz wiedzieć o odżywianiu
Jak radzić sobie z częstym odbijaniem się?
Często odbijanie się wynika ze zbyt szybkiego i chaotycznego jedzenia. By temu zapobiec, należy odpowiednio zmodyfikować nawyki żywieniowe. Chcąc zmniejszyć częstotliwość odbijania się, powinniśmy częściej spożywać posiłki mniejsze i nie jeść tuż przed położeniem się do łóżka. Optymalnie, gdy ostatni posiłek zjemy na 2-3 godziny przed snem. Odbijanie nasilają również pokarmy tłuste, owoce, czekolada, kawa oraz produkty mocno przyprawione i napoje gazowane.
Odbijanie się potęgowane jest również przez otyłość i nadwagę. W takich sytuacjach zaleca się zmniejszenie masy ciała. W przypadku refluksu korzystne może być również spanie na łóżku z wezgłowiem uniesionym o kilkanaście centymetrów. Osoby z pustym odbijaniem się powinny również powstrzymywać się od prac powodujących parcie, sportów siłowych, ciasnych ubrań i pasków. Gromadzeniu gazów w żołądku sprzyja również palenie tytoniu.
>> Kalkulator BMI: oblicz BMI online. Dowiedz się, czy Twoja waga jest prawidłowa
Nie stosuje się natomiast leków, aby rozwiązać problem odbijania. Farmakoterapię odnosi się do konkretnych problemów, które powodują odbijanie i dzięki takiej terapii, w konsekwencji można rozwiązać również problem z odbijaniem. Wówczas stosuje się leki, które rozwiązują problem, który jest przyczyną odbijania. Nie stosuje się jednak leków, które pomagają łagodzić odbijanie jako izolowany objaw.
>> Czkawka pojawia się już u płodu. Jakie ma przyczyny, jak się jej pozbyć?
Jak diagnozuje się poposiłkowe odbijanie?
W przypadku podejrzenia choroby układu pokarmowego, którego objawem jest odbijanie po posiłku, warto skorzystać z konsultacji lekarza. Najczęściej zleci on dodatkowe badania, np. badania radiologiczne przewodu pokarmowego z oceną motoryki żołądka i przełyku czy gastroskopię. Mniej popularnym badaniem wykonywanym w rzadkich przypadkach jest badanie ciśnienia w przełyku, czyli tzw. manometrię lub badanie czynności elektrycznej żołądka - elektrogastrografię.
